نوشته‌ها

وجود اندکی آزردگی و درد پس از اتمام عصب کشی و درمان ریشه دندان, تا زمانیکه بدن پروسه بهبودی را سپری کند, طبیعی و قابل پیش بینی است. این علایم موقت و گذرا بوده و با گذشت زمان به مرور برطرف می شوند.

دندان درد پس از عصب کشی و درمان ریشه دندان

دندان درد پس از عصب کشی و درمان ریشه دندان

احتمال بروز دندان درد پس از عصب کشی و درمان ریشه دندان

بر اساس مطالعات صورت گرفته احتمال بروز دندان درد پس از اتمام درمان ریشه و عصب کشی دندان بین ۱٫۴% تا ۱۶% متغیر است. دیگر مطالعات صورت گرفته گزارش داده اند که در ۲۴ ساعت نخست پس از اتمام درمان ۸۹% از بیماران هیچ دندان دردی را گزارش نکرده اند, ۲% درد خفیف, ۱% درد متوسط و تنها ۹% درد شدید را گزارش نموده اند.

دندان درد پس از عصب کشی و درمان ریشه دندان

دندان درد پس از عصب کشی و درمان ریشه دندان

در مطالعه دیگر که بر روی ۱۱۲ بیمار با گذشت ۷ روز پس از اتمام درمان ریشه و عصب کشی دندان صورت گرفته ۹۳% از بیماران هیچگونه دردی را گزارش نکردند ۷% درد اندک و تنها یک نفر دندان دردی شدید را گزارش نمود. بنابراین مطالعات نیز موید این مطلب هستند که در اکثر قریب به اتفاق افراد, درمان ریشه و عصب کشی دندان بدون تجربه ای ناخوشایند پایان میابد.

عوامل اصلی ایجاد درد پس از اتمام درمان ریشه و عصب کشی دندان

از جمله عواملی که میتوانند در ایجاد آزردگی پس از اتمام درمان ریشه و عصب کشی دندان دخیل باشند میتوان به موارد زیر اشاره نمود:

  • ناکافی بودن میزان تمیز شدگی و شکل دهی کانالها
  • خروج محلولهای شست و شو از ناحیه apex دندان
  • خروج دبریها و عوامل باکتریال موجود در کانال
  • یافت نشدن یک یا تعدادی از کانالها در حین عصب کشی
  • وجود درد پیش از آغاز درمان ریشه دندانها
  • اکلوژن نامناسب پس از ترمیم دندان درمان شده

شواهد حاکی از آن هستند که خروج دبریهای عفونی از دندان طی فرآیند شست و شو و شکل دهی کانالها مهمترین عامل ایجاد درد و التهاب نسوج اطراف دندان پس از اتمام درمان هستند.از جمله مهمترین عواملی که بر میزان خروج دبریهای عفونی از دندان طی فرایند درمان موثر هستند میتوان به میزان التهاب و عفونت پالپ دندان پیش از آغاز درمان و تکنیکهای مورد استفاده متخصص اشاره نمود. هر چه میزان عفونت پالپ دندان بیشتر باشد احتمال بروز درد نیز پس از اتمام درمان بیشتر است.

دندان درد پس از عصب کشی و درمان ریشه دندان

دندان درد پس از عصب کشی و درمان ریشه دندان

با استفاده از تکنیکهای مناسب تنها میتوان تا حدی از خروج دبریهای عفونی جلوگیری نمود و با توجه به آناتومی ریشه دندان جلوگیری از خروج کامل دبریها امکانپذیر نمیباشد.

دندان درد پس از عصب کشی و درمان ریشه دندان

دندان درد پس از عصب کشی و درمان ریشه دندان

آیا درد پس از عصب کشی و درمان ریشه مساوی با شکست این درمان است؟

باور نادرستی که گاها میان افراد وجود دارد آن است که درد پس از اتمام درمان را به عنوان نشانه ای برای شکست درمان قلمداد میکنند در حالیکه شکست در درمان زمانی اتفاق می افتد که حذف عوامل التهابی از داخل دندان به طور کامل صورت نگیرد و دندان با گذشت زمان پس از اتمام درمان نتواند function و عملکرد طبیعی خود را به دست آورد.

دندان درد پس از عصب کشی و درمان ریشه دندان

دندان درد پس از عصب کشی و درمان ریشه دندان

 یکی دیگر از عواملی که احتمال بروز درد پس از اتمام درمان را افزایش میدهد وجود درد پیش از آغاز درمان است. بنابر مطالعات صورت گرفته ۸۳% از افرادی که پیش از آغاز درمان درد دندان دارند پس از اتمام درمان نیز درد را تجربه میکنند.

چگونه می توان درد پس از عصب کشی و درمان ریشه را کنترل کرد؟

خوشبختانه این درد به راحتی توسط مسکنهای رایج کنترل میشود. داروی تجویزی به طورمعمول Ibuprofen (Motrin, Advil) است که بدون نیاز به نسخه نیز قابل تهیه میباشد. در بیماران بالغ ۲۰۰-۴۰۰mg از دارو هر ۴-۶ ساعت یکبار میتواند درد را کنترل کند.

دندان درد پس از عصب کشی و درمان ریشه دندان

دندان درد پس از عصب کشی و درمان ریشه دندان

در صورتی که استفاده از NSAIDها برای بیمار منع مصرف داشته باشد میتوان از استامینوفن نیز استفاده نمود که در بیماران بالغ ۳۲۵-۶۵۰mg از آن هر ۴-۶ ساعت یکبار قادر به کنترل درد میباشد. یکی از راه های موثر دیگر در کنترل درد مصرف Ibuprofen (Motrin, Advil) پیش از آغاز درمان میباشد. مصرف ۴۰۰mg از Ibuprofen یک ساعت پیش از آغاز درمان میتواند تا ۸ ساعت پس از پایان درمان درد را کاهش دهد. در مواردی که عفونت دندان شدید باشد ممکن است بنابر تجویز متخصص نیاز به استفاده از آنتی بیوتیک ها نیز باشد .

تعریف درمان مجدد ریشه دندان

با رعایت اصول اولیه بهداشت دهان و دندان و مراقبتهای صحیح از دندانهایی که درمان ریشه شده اند, این دندانها میتوانند در تمام طول زندگی سالم باقی بمانند. اما گاهی اوقات دندانی که تحت درمان بوده به خوبی فرایند بهبودی را طی نمیکند و با گذشت ماه ها یا حتی سالها بعد از درمان اولیه مجددا موجب درد و ایجاد آزردگی میشود. در چنین مواردی مراجعه و مشاوره با اندودنتیست توصیه میشود چرا که ممکن است انجام درمان مجدد ریشه دندان برای حفظ و نجات دندان ضروری باشد. شکست در درمان اولیه ریشه همواره با حضور عوامل باکتریال در کانال یا بافتهای اطراف ریشه دندان (peri radicular tissues) مشخص میشود. تشخیص این امر با کمک تستهای تشخیصی, تصاویر رادیوگرافیک و معاینات کلینیکی صورت میگیرد.

عوامل درمان مجدد ریشه دندان

از میان عواملی که ممکن است انجام درمان مجدد ریشه را ضروری کنند می توان به موارد زیر اشاره نمود:

  • کانالهای باریک و انحنادار (curved) که طی درمان اولیه به خوبی درمان و بهبود نیافته اند.
درمان مجدد ریشه دندان

درمان مجدد ریشه دندان

  • عدم تشخیص وجود کانال به علت آناتومی پیچیده آن

تصویر زیر یکی از کانالهای دندان مولر اول فک بالا را نشان میدهد که به علت عدم تشخیص وجود, تحت درمان قرار نگرفته است (کانال MB2).

درمان مجدد ریشه دندان

درمان مجدد ریشه دندان

  • تاخیر در انجام درمان ترمیمی بعد از انجام درمان ریشه
  • عفونت و پوسیدگی مجدد دندان به علت وجود ریزنشتها (micro leakage) در درمان ریشه یا درمان ترمیمی

 

 باکتریها با عبور از ریزنشتها زمینه ایجاد پوسیدگی ثانویه را فراهم میکنند

درمان مجدد ریشه دندان

درمان مجدد ریشه دندان

 

در تصویر زیر دندانی را می بینید که کانالهای آن به درستی پر نشده اند و به همین دلیل عفونتی در اطراف یکی از ریشه های آن ایجاد شده است که به صورت یک رادیولوسنسی دیده میشود.

درمان مجدد ریشه دندان

درمان مجدد ریشه دندان

 

دندان تحت درمان مجدد قرار گرفته و تصویر زیر همان دندان را بعد از follow up یکساله نشان میدهد. عفونت برطرف شده و استخوان اطراف دندان بازسازی شده است.

درمان مجدد ریشه دندان

درمان مجدد ریشه دندان

روند درمان مجدد ریشه دندان

نخست اندودنتیست در مورد گزینه های درمانی پیشِ رو با شما صحبت خواهد کرد. اگر تصمیم نهایی درمان مجدد ریشه بود متخصص برای دسترسی به کانالهای ریشه و مواد پرکننده آنها, مجددا دندان شما را باز خواهد نمود. در بسیاری از موارد لازم است تا درمانهای ترمیمی روی دندان نظیر crownها post&coreها برداشته شوند تا دسترسی به داخل دندان ایجاد شود.

درمان مجدد ریشه دندان

درمان مجدد ریشه دندان

بعد از خارج کردن مواد موجود در کانالها, کانالها مجددا تمیز میشوند و در صورتی که کانالی به علت آناتومی پیچیده خود در درمان اولیه تشخیص داده نشده باشد شناسایی شده و تحت درمان قرار خواهد گرفت.

درمان مجدد ریشه دندان

درمان مجدد ریشه دندان

در پاره ای از موارد که کانالها به طور غیرطبیعی باریک باشند یا مسدود شده باشند ممکن است جراحی اندودنتیک ضرورت پیدا کند که در ادامه بیشتر به آن خواهیم پرداخت. در مرحله بعد یک پرکردگی موقت بر روی دندان قرار خواهد گرفت تا در اولین فرصت با ترمیمهای دایم جایگزین شود.

درمان مجدد ریشه دندان

درمان مجدد ریشه دندان

درمان مجدد ریشه دندان

درمان مجدد ریشه دندان

جایگزینهای درمان مجدد ریشه دندان

 بهترین گزینه در هر درمان دندانپزشکی حفظ دندان طبیعی است. درمان مجدد ریشه در صورت موفقیت آمیز بودن میتواند به حفظ دندان کمک شایانی بکند. اگر درمان مجدد ریشه مد نظر نباشد دیگر گزینه پیشِ رو انجام جراحی اندودنتیک است.از جمله مواردی که جراحی اندودنتیک ارجحیت پیدا میکند میتوان به وجود ترمیمهای وسیع روی دندان و یا شکستگی وسایل در ۱/۳ اپیکالی ریشه اشاره نمود. در این موارد برای حفظ ساختار دندان تکنیک جراحی ارجح است.

 طی جراحی مذکور با ایجاد برش بر روی بافت نرم و سپس استخوان دسترسی به apex (نوک ریشه) دندان فراهم میشود و ناحیه ای از دندان که انجام درمان در آن امکانپذیر نبوده حذف میشود. در برخی از موارد جراحی و درمان مجدد ریشه همزمان صورت میگیرند.در تصاویر زیر دندانی را میبینید که با وجود seal کافی دچار عفونت در اطراف ریشه شده است. به علت وجود پرکردگی و ترمیم وسیع دندان تکنیک جراحی انتخاب شده است.

درمان مجدد ریشه دندان

درمان مجدد ریشه دندان

 

تصویر زیر همان دندان را پس از جراحی ریشه نشان میدهد. عفونت برطرف و استخوان بازسازی شده است.

درمان مجدد ریشه دندان

درمان مجدد ریشه دندان

اگر جراحی و درمان مجدد موثر واقع نشوند تنها گزینه باقی مانده کشیدن دندان و جایگزینی آن با ایمپلنت bridge و دنچرهای پارسیل (removable partial denture) میباشد. فارغ از آنکه کدام گزینه را برای جایگزینی دندان از دست رفته انتخاب کنید, هیچ یک چه از لحاظ عملکرد و چه از لحاظ زیبایی جایگزین دندان طبیعی شما نخواهند بود.