توصیفی که افراد مختلف از درمان ریشه دندان ارائه می‌دهند باعث می‌شود که اکثر بیماران از این شیوه درمانی دندانپزشکی بترسند و چندان به انجام آن تمایل نشان ندهند. اگر یک دندان آسیب دیده باشد، یا حفره شدید، آبسه دندان یا تروما را تجربه کرده باشد، کار شما از درمان یک دندانپزشک عمومی خارج شده و باید به یک متخصص ریشه دندان یا اندودنتیست مراجعه کنید. در حالی که استفاده از این شیوه باعث می‌شود که بسیاری از مشکلات بیماران حل شود، اغلب آنها زمانی که اطلاعاتی در مورد درد یا هزینه دریافت می‌کنند، از انجام درمان ریشه دندان پشیمان شده و می‌ترسند.

 شاید اگر افراد جامعه از کلیات درمان ریشه دندان نحوه انجام آن و همچنین هزینه‌های آن اطلاعات کافی داشته باشند، موردی برای ترس وجود نداشته باشد و با خیال راحت‌تری درمان خود را به اندودنتیست ها واگذار کنند.

 درمان ریشه دندان یک روش ساده است

 برای بسیاری از مردم ترس از ناشناخته‌ها باعث اضطراب می‌شود؛ اگر شما یکی از آنها هستید، اطلاع از آنچه که اتفاق می‌افتد می‌تواند ترس شما را از بین ببرد و شما را آرام کند. در جریان درمان ریشه دندان، بیمار تحت داروهای بی حسی موضعی قرار می‌گیرد و یک سد لاستیکی در درون دندان قرار می‌گیرند تا از این طریق دندان‌های شما از عفونت محافظت شده و تنها دندان مورد نظر تحت درمان قرار گیرد. در گام بعدی اندودنتیست با استفاده از یک مته کوچک، تاج دندان را سوراخ کرده و از این طریق به پالپ دندان دسترسی دارد.

 پس از دریافت بی حس کننده، طبیعتاً بیمار هیچ  احساسی نخواهد داشت و درمان ریشه دندان با یک مکش کوچک ادامه می‌یابد. در جریان این شیوه، مایعات و باکتری‌های باقی مانده در داخل ریشه دندان تخلیه شده و به مانند جاروبرقی به گردآوری مواد آلوده می‌پردازند. پس از از بین بردن عفونت دندان، دندانپزشک قسمت داخلی دندان شما را با یک ماده به اسم گوتاپرکا پر می‌کند تا از این طریق دندان شما را تقویت کرده و از وارد شدن باکتری جلوگیری کند. بخش نهایی درمان ریشه دندان شامل قرار گیری تاج دندان است عمل‌ترمیم دندان را به پایان می‌رساند.

کلیات درمان ریشه دندان به این موارد خلاصه می‌شود و اگر سؤال بیشتری دارید، مطمئن باشید که اندودنتیست شما به همه آنها جواب خواهد داد.

 درمان ریشه دندان درد ندارد

 یکی از مهم‌ترین اشتباهات و خطاهایی که در مورد درمان ریشه دندان وجود دارد این است که ممکن است درد آور باشد. این در حالی است که اکثر بیماران مبتلا به عفونت ریشه دندان معتقدند که درد قبل از این عمل بیش از ۶ برابرترمیم دندان است و بهتر است که خود را به اندودنتیست بسپارید. یکی از مراحل اصلی این شیوه درمانی، شامل استفاده از بی حس کننده موضعی است که از لحاظ فیزیکی مانع از احساس درد و ناراحتی در فرد می‌شود.

 البته نمی‌توان منکر این موضوع شد که زمانی که اثر بی حس کننده از بین می‌رود، احتمالاً حساسیت و دردهای جزئی به وجود خواهد آمد که در عرضه چند هفته از بین می‌رود. حتی اگر این موضوع نیز برای شما آزاردهنده باشد، بهتر است به سراغ راهکارهای جانبی برای کاهش درد آن بروید.

دندان پزشک شما با شما همراهی خواهد کرد

 معمولاً ترس و اضطراب منطقی نیست و حتی برخی از افراد، زمانی که اطلاعات و حقایقی در مورد درمان ریشه دندان دریافت می‌کنند، برای آنها در زمینه‌ی ریختن ترس کافی نبوده و ترس آنها پایدار است. به یاد داشته باشید که اندودنتیست ها قبل از اینکه یک دندانپزشک باشند، با روانشناسی آشنایی دارند و می‌تواند در کنترل ترس و اضطراب شما مؤثر باشد. در ابتدا شما نیز با آنها صادق باشید و تمام مواردی که وجود دارد با آنها در میان بگذارید. اگر دندان پزشک شما بداند که شما در مورد درمان ریشه دندان نگران هستید، مطمئن باشید که مراحل درمانی را با آرامش و دقت زیادی ادامه خواهد داد.

 درمان ریشه دندان گران نیست

 یکی از مواردی که مزید بر علت شده و باعث می‌شود که افراد نسبت به درمان ریشه دندان ترس بیشتری داشته باشند این است که فکر می‌کنند هزینه‌ی آن بسیار زیاد است؛ اما توجه داشته باشید که استفاده از این شیوه درمانی هزینه زیادی ندارد.

 تصور می‌شود که درمان ریشه دندان نسبت به پر کردن آن گران‌تر باشد، زیرا این شیوه درمانی زمان بیشتری طول می‌کشد و مهارت بیشتری نیاز دارند. با این حال برخی از روش‌های دیگر مانند کشیدن دندان و جایگزین آن آنچنان نیز گران نیستند. به طور متوسط استفاده از درمان ریشه دندان در ایالات متحده حدود ۳۰۰ دلار هزینه دارد. البته در مورد هزینه‌های درمانی نیز گزینه‌های وجود دارد که بیمار می‌تواند به آنها پناه آورده و از این طریق در هزینه‌های کلی خود صرفه جویی کند.

درمان ریشه دندان بسیار مؤثر است

بسیاری از افراد نسبت به شیوه درمانی درمان ریشه دندان با همان طرز فکر گذشته رفتار می‌کنند و نسبت به آن نگرانی‌هایی دارند. این در حالی است که در دندانپزشکی مدرن در طی ۵۰ سال گذشته راه زیادی را پیش رفته است. امروزه، درمان ریشه دندان به شکلی انجام می‌شود که میزان موفقیت آن در نجات دندان حدود ۹۰ درصد برآورد می‌شود.

 اگر یک دندانپزشک یا اندودنتیست به شما می‌گوید که درمان ریشه دندان نیاز دارید، یک نفس عمیق بکشید و به یاد داشته باشید که نیازی به ترس از آن وجود ندارد. این روش نسبتاً بدون درد است، هزینه چندانی بر روی دست شما خواهد گذاشت، میزان موفقیت آن بالاست و شما را از درد و رنج دندان‌های عفونی نجات می‌دهد.

پالپ چیست؟

پالپ به بخش مرکزی دندان گفته می‌شود که حاوی رگهای خونی و عصب ها می‌باشد. در واقع پالپ بخش زنده دندان است که مسئول رساندن مواد مغذی برای رشد دندان در دوران رشد می‌باشد. همچنین این بخش از دندان احساس درد را منتقل میکند. بنابراین هنگامی که با دندان درد به دندان پزشک مراجعه می‌کنید، پس از معاینه وضعیت شما و بررسی دندان ممکن است دندانپزشک تست پالپ دندان را لازم ببیند. تست پالپ برای بررسی زنده بودن پالپ انجام شود تا مشخص شود آیا آسیب‌ی به پالپ رسیده است یا خیر. پالپ معمولاً در اثر پوسیدگی عمیق یا جراحات و ضربه ‌هایی که به صورت یا دهان وارد می‌شود، دچار آسیب ‌دیدگی میگردد.

تست پالپ چیست؟

تست پالپ نوعی درمان دندانپزشکی است که هدف اصلی آن ارزیابی سلامت فیزیکی دندان می‌باشد. در بررسی سلامت پالپ، دندانپزشک دستگاهی را بر روی دندان قرار می‌دهد که جریان الکتریکی، سرما یا گرما را به دندان انتقال می‌دهد. برخی از تکنیک‌های ارزیابی وضعیت پالپ مستلزم استفاده از تمام سطح دندان هستند بنابراین باید دندان باید محرک احاطه شود. در چنین شرایطی ارزیابی دندانی که به طور کامل توسط روکش احاطه شده است، دشوارتر از دندانی است که پوشش ندارد. میزان جریان الکتریکی که واکنش بدن را تحریک می‌کند، می‌تواند مشکلات احتمالی داخل دندان را مشخص نماید.

چرا تست پالپ انجام می‌شود؟

تست زنده بودن دندان یا پالپ، نقش مهمی در ارزیابی اندودنسی و شناسایی وضعیت پالپ دندان ایفا می‌کند. انواع تست‌های پالپ می‌توانند نیاز به عصب‌ کشی یا کشیدن دندان را تأیید یا رد نمایند.

در هر دندان تعداد زیادی عصب به رگهای خونی متصل هستند و حس را منتقل می‌کنند. ساختار بیرونی دندان از آن محافظت می‌نماید. هنگامی که تست زنده بودن پالپ انجام می‌شود و نتایج آن دلالت بر عدم فعالیت پالپ دارد، دندانپزشک باید سلول‌های مرده و آسیب دیده پالپ را تخلیه کرده و محفظه خالی پالپ را با مواد مخصوصی پر کند. به این کار عصب ‌کشی گفته می‌شود. در صورتی که این کار انجام نشود احتمال تشکیل آبسه در استخوان و تحلیل رفتن استخوان و گسترش عفونت به دندان‌ها و بخش‌های دیگر وجود دارد.

تست زنده بودن پالپ چگونه است؟

هدف از تست پالپ دندان، تحریک واکنش عصب‌های داخل دندان به محرک است. واکنش معمولاً به صورت درد زنگ مانند (حساسیت دندان) یا ضربه ای احساس می‌شود. این واکنش‌ها در اثر جریان الکتریکی تحمیلی ایجاد می‌شود که در دندان جریان پیدا می‌کند. بر اساس نوع تست پالپ، حسهای مختلفی ممکن است تجربه شود که می‌تواند گردش خون در داخل دندان را نشان دهد. ابزاری به نام تستر قدرت جریان الکتریکی را تنظیم مینماید.

اگر چه تستر معمولا جریان الکتریکی تولید میکند، اما میتواند سرما یا گرما نیز تولید نماید. معمولا بیماران در یک قوس دندانی خاص به تحریک دمایی ناراحتی نشان میدهند. در چنین شرایطی تکنیکهای تست پالپ ابتدا باید در یک دندان بدون درد و سالم امتحان شوند.

ممکن است دندانپزشک از مواد رایجتری مانند تکه های یخ یا مایعات بسیار داغ برای انجام تست پالپ استفاده کند.

 

پیش از قرار دادن تستر بر دندان، کمی ژل رسانا در سطح دندان مالیده می‌شود. دندان‌های مجاور نیز ارزیابی می‌شود تا عملکرد آنها با دندان تحت معاینه مقایسه شود. ناهنجاری‌هایی که در تست پالپ مشاهده می‌شود، معمولاً آسیب ‌دیدگی عصب‌های داخل دندان و فرایند عفونی مزمن را نشان می‌دهد که می‌تواند سلامت عمومی بیمار را به خطر بیندازد. همین که دندان اصلی در اثر محرک ناراحتی نشان داد که با دندان‌های مجاور تفاوت داشت، این واکنش دلالت بر آسیب دیدن عصب‌های دندان دارد. هنگامی که این احساس ناراحتی خیلی زودتر از دندان‌های مجاور تجربه شود احتمالاً پالپیت یا شاید تورم پالپ دندان، عامل آن است. در صورتی که دندان مطلقاً هیچ حسی نداشته باشد، می‌تواند به معنی آلودگی جدی آبسه یا شاید مردن سلول‌های پالپ باشد (که به آن نکروز پالپ می‌شود). در صورتی که تورم پالپ محدود به ناحیه مجرای ریشه باشد، در صورتی که فرد یک دندان را که دندانپزشک به عنوان عامل مشکل معرفی کرده است، نشان میدهد باید دندانپزشک به این تشخیص شک کند. این تردید منطقی است چرا که در این شرایط خود پالپ دارای مواد تحریک عصبی نیست.

به طور کلی توصیه میشود دندانپزشک درک کند فردی که دندان درد دارد ممکن است با عوارض متفاوت، منحصر به فرد و بی ربط مواجه شود برای مثال دندانی که تحت فشار، علائم ایجاد میکند گاهی اوقات همان دندانی نیست که در مقابل محرک دمایی علائمی بروز میدهد.

روش‌های تست پالپ

معمولاً چهار تکنیک وجود دارد که برای شناسایی وضعیت سلامت پالپ دندان استفاده می‌شود: تست سرما، تست گرما (حرارتی)، تست الکتریکی و تست حفره.

باید توجه داشته باشید بلافاصله پس از این که دندان تحت محرک سرما قرار گرفت، تا چند دقیقه دچار مقاومت می‌شود بنابراین باید برای انجام تست سرما یا گرمای دیگر اندکی فاصله زمانی ایجاد شود تا دقت آزمایش بالا باشد. تست الکتریکی پالپ روش بسیار حساس‌ترب است و برای انجام آن باید محیط کاملاً خشک باشد. به همین علت انجام آن برای برخی از دندان‌ها بسیار دشوار است. تست حفره گاهی مورد استفاده قرار می‌گیرد و عمدتاً در مواردی انجام می‌شود که حقایق پزشکی و رادیوگرافی و تست زنده بودن پالپ نتیجه قاطع به دست نداده است. تست دما باید در بخش گردن (سرویکال) دندان و نزدیک مرز لثه انجام شود. در این ناحیه مینا کمترین ضخامت را دارد و نزدیک‌ترین محل به سلول‌های پالپ می‌باشد.

پس از این که بیمار پس زمینه احساس درد در مقابل  سرما را گزارش کرد، دندانپزشک باید تست سرما برای پالپ انجام دهد. علی‌رغم این که چندین استراتژی وجود دارد که ممکن است به عنوان محرک سرما از آنها استفاده شود، اما غالباً از یخ استفاده می‌شود. انجام این تست بسیار ساده است. تکه یخ مستقیماً در بخش گردن دندان در سمت گونه ای (باکال) یا شاید زبانی (لینگوال) تاج قرار داده می‌شود. پس از این که فرد حس سرما در دندان تحت معاینه را نشان داد، یخ فورا برداشته میشود. دندانپزشک سرعت واکنش ،قدرت آن و همچنین طول مدت آن را تحت نظر میگیرد.

به محض این که بیمار پس زمینه ناراحتی در مقابل محرک گرما را گزارش کرد، دندانپزشک باید تست گرمای پالپ را انجام دهد. دندان درد در اثر محرک مایعات خیلی داغ معمولا نشان دهنده پالپی است که بخشی از آن دچار نکروز شده یا عفونت کرده است. چند ابزار برای محرک حرارتی وجود دارد. پس از این که فرد دستان خود را بالا برد، دندانپزشک باید فورا محرک گرما را بردارد. اما برخی از دندانهایی که پالپ آنها آسیب دیده است ممکن است در ابتدا توسط تست حرارتی پالپ تحریک نشوند و پس از چند لحظه تحریک اتفاق بیفتد و بیمار ناراحتی جدی نشان دهد. به همین علت باید دندانپزشک مراقب باشد چند لحظه دست نگه دارد.

با تفسیر نتایج تست پالپ دندانپزشک مشخص میکند آیا دندان نیاز به عصب کشی دارد یا باید کشیده شود و یا این که با درمانهای ساده تر مانند ترمیم بهبود می یابد.

مرحله اول: ایزوله کردن دندان با ورقه کشی یا لاستیکی به نام دَم (dam)

دندانپزشک پس از بی حس کردن ناحیه تحت درمان، با استفاده از یک محافظ یا ورقه لاستیکی به نام دم، دندان را ایزوله می‌کند.

 

 

دم یک ورقه یا لایه نازک لاستیکی است. دندان‌پزشک سوراخ کوچکی در مرکز آن ایجاد می‌کند و سپس ورقه لاستیکی را روی دندان می‌کشد به صورتی که تنها دندان تحت درمان از آن بیرون می‌زند. سپس یک گیره فلزی برای نگه داشتن دم در جای خود استفاده می‌شود.

هنگامی که دندان از سوراخ ورقه لاستیکی بیرون می‌زند، عملاً در محیطی قرار می‌گیرد که کاملاً کنترل شده است. سپس دندان شسته شده و خشک می‌شود. با کمک این ورقه لاستیکی جریان بزاق دهان به دندان تحت درمان نمی‌رسد.

اهمیت ایزوله کردن دندان

یکی از اهداف اصلی درمان ریشه، از بین بردن و پاک کردن آلودگی‌های داخل دندان است. ازآنجایی‌که بزاق حاوی باکتری و ذرات دیگر می‌باشد، در صورتی که در حین درمان با دندان تماس پیدا کند آن را آلوده می‌نماید. ورقه لاستیکی به عنوان سدی در مقابل نفوذ بزاق و ذرات دیگر دهان عمل کرده و باعث می‌شود بتوان دندان را در حین درمان خشک و به دور از آلودگی نگه ‌داشت. استفاده از دم، بخشی از مراقبت‌های استاندارد عصب‌کشی است و همه دندانپزشک ها باید آن را انجام دهند.

در حین این فرآیند، هیچ ناراحتی احساس نمی‌کنید چرا که دهانتان بی‌حس شده است. برخی از بیماران ممکن است مشکلاتی داشته باشند که تنفس از طریق بینی را برای آنها دشوار می‌سازد. در صورتی که شما نیز چنین وضعیتی دارید، به دندانپزشک خود بگویید. دندان‌پزشک سوراخی در دم ایجاد می‌کند تا بتوانید از طریق دهان نفس بکشید.

مرحله دوم: سوراخ دسترسی به ریشه

در این مرحله دندانپزشک باید راهی برای دسترسی به فضای ریشه و عصب‌ها ایجاد کند. به این مرحله ایجاد “سوراخ دسترسی” گفته می‌شود.

دندانپزشک با استفاده از دریل دندانپزشکی سوراخی ایجاد می‌کند که از سطح دندان عبور کرده و به محفظه پالپ می‌رسد (شکل بالا). در مورد دندانهای عقبی، سوراخ دسترسی درست در سطح جونده ایجاد می‌شود. اما در دندان‌های جلوئی سوراخ در سطح پشتی دندان ایجاد می‌گردد. در این مرحله تمام بخش‌های پوسیده دندان تخلیه شده و هرگونه بخش شکننده یا لق دندان برداشته و یا پر می‌شود.

توجه داشته باشید تزریق بی‌حسی نمی‌تواند احساس فشار را از بین ببرد. بنابراین در حین ایجاد سوراخ دسترسی با دریل دندانپزشکی، ارتعاش دریل را احساس می‌کنید. اما این احساس فشار ملایم بوده و مشکلی ایجاد نمی‌کند. در این مرحله نباید هیچ دردی احساس کنید. در صورتی ‌که درد دارید، موضوع را به اطلاع دندانپزشک برسانید. احتمالاً دندانپزشک از بی‌حسی بیشتری برای شما استفاده می‌کند.

استفاده از میکروسکوپ جراحی

پس از این که سوراخ دسترسی در دندان‌ ایجاد شد، مطابق استانداردهای پذیرفته شده باید کف محفظه پالپ دندان با استفاده از میکروسکوپ جراحی بررسی شود. این ابزار به دندانپزشک کمک می‌کند انشعابات و مجراهای فرعی ریشه را پیدا کند. در بسیاری از موارد به علت عدم مشاهده ریشه های فرعی با چشم غیرمسلح، این بخشها تحت درمان قرار نگرفته و در نتیجه عصب کشی با شکست مواجه می‌شود.

استفاده از میکروسکوپ احتمال پیداکردن تمام مجراهای ریشه دندان را افزایش داده و احتمال موفقیت درمان را بالا میبرد.

بخصوص در مواردی که انتظار مجرای بیشتری در ریشه دندان وجود دارد ( مثلاً در دندانهای آسیاب کوچک و بزرگ (مولر و پره مولر)، دندان‌های جلویی پایینی و دندان‌هایی که پالپ کلسیتی دارند) استفاده از میکروسکوپ اهمیت بیشتری پیدا میکند.

 

مرحله سوم: اندازه‌گیری طول دندان

هدف دندانپزشک، درمان تمامی طول دندان است نه کمتر و نه فراتر از آن. برای این که دندانپزشک بتواند در همین محدوده کار کند، باید عمق هر یک از مجراهای ریشه دندان را اندازه‌ گیری نماید.

چگونه طول دندان اندازه ‌گیری می‌شود؟

 برای این کار دو روش وجود دارد:

الف- عکس پرتوی ایکس

در روش مرسوم و متداول، دندانپزشک پس از قرار دادن فایل در مجرای ریشه داخل دندان، با استفاده از عکس پرتوی ایکس طول اندازه‌گیری شده را تایید می‌نماید.

 

 

فایل نوعی ابزار دندانپزشکی شبیه به قلم است که از طریق سوراخ ایجاد شده در دندان، وارد محفظه پالپ و ریشه می‌شود تا فرآیند عصب‌کشی انجام گردد (شکل بالا). از آنجایی که فایل ابزاری فلزی است، در عکس پرتوی ایکس به صورت متمایز و مشخص دیده می‌شود.

عملاً اندازه طول دندان با خواندن علائم حکاکی شده بر روی فایل انجام می‌شود. از عکس پرتو ایکس برای اطمینان از قرار گیری درست فایل (به‌ صورتی ‌که تمام طول دندان را پیموده باشد) و تأیید این اندازه به دست آمده استفاده می‌شود.

ب- اندازه‌گیری الکترونیکی

در دهه‌ های اخیر، دستگاه‌های اندازه‌گیری الکترونیکی به صورت گسترده مورد استفاده قرار گرفته ‌اند. دندانپزشک یکی از سیم‌های دستگاه (شکل بالا) را به فایلی که در داخل مجرای ریشه قرار می‌گیرد وصل می‌کند. سپس سیم دوم را دور لب بیمار قلاب می‌کند تا مدار الکتریکی کاملی ایجاد شود. هنگامی که دندان‌پزشک فایلی را به عمق بیشتری در مجرای ریشه دندان هل میدهد (ناحیه ‌ای که توسط ریشه دندان عایق سازی شده است) هنگامی که نوک فایل به بافت‌های رسانای آنسوی نوک ریشه نزدیک‌تر می‌شود، دستگاه تغییراتی در مقاومت الکتریکی نشان می‌دهد. نمایشگر دیجیتالی یا صدای بوق دستگاه نشان می‌دهد فایل به انتهای نوک ریشه دندان رسیده است. سپس همانند مرحله قبل، علائم مدرج حکاکی شده بر روی فایل خوانده می‌شود. در واقع دستگاه الکترونیکی همانند عکس پرتوی ایکس نشان می‌دهد فایل تا عمق دندان و تا نوک ریشه پایین رفته و در موقعیت مناسب برای اندازه‌ گیری عمق قرار دارد.

ممکن است برای یک دندان به چند اندازه‌ گیری نیاز باشد. علت این است که برخی از دندان‌ها چند مجرای ریشه دارد و هر مجرای ریشه باید جداگانه اندازه ‌گیری شود.

 

مرحله چهارم: تمیز کاری و شکل‌ دهی مجراهای ریشه دندان

قدم بعدی برای فرایند درمان ریشه شامل تمیز کاری و شکل‌ دهی فضای داخل دندان است. در این مرحله بافت‌های عصبی ، باکتری‌ها، سموم و ذرات دیگر داخل دندان تخلیه می‌شوند. منظور از شکل‌ دهی، فرآیندی است که در آن پیکر بندی مجرای ریشه تغییر کرده و بزرگ‌تر می‌شود تا شکل آن برای پر کردن با مواد مخصوص و سپس مهر و موم کردن آن آماده شود.

در تمامی فرایند، هدف ایجاد تعادل و توازن است. دندان‌پزشک تلاش می‌کند مراحل گفته شده را به صورتی انجام دهد که ساختار داخلی دندان زیاد تخریب نشود تا یکپارچگی دندان دچار مشکل نگردد.

استفاده از فایل برای عصب‌کشی دندان

دندان‌پزشک فایلی را با حرکات بالا و پایین تکان می‌دهد تا بتواند محفظه پالپ و ریشه را تخلیه نماید. با استفاده از فایل، دیواره‌های مجرای ریشه تراشیده و خراشیده می‌شود و به این صورت تمیز و شکل دهی می‌شود.

 

برای این کار از مجموعه ‌ای از فایل‌ها استفاده می‌شود ( معمولاً حداقل شش فایل در اندازه‌ های مختلف استفاده می‌شود) که به ترتیب قطر آنها کمی بزرگ‌تر از شماره قبلی می‌باشد.

هنگامی که فایل‌ها به ترتیب از قطر کوچک به بزرگ استفاده می‌شوند، مجرای ریشه کم کم بزرگ و باز می‌شود. از آنجایی که برخی از آلودگی‌های داخل مجرای ریشه در دیواره ‌های آن فرو رفته و پنهان شده‌ اند، فرآیند بزرگ کردن مجرای ریشه نه تنها برای شکل دهی انجام می‌شود بلکه دیواره ها را نیز تمیز می‌کند.

در بیشتر موارد فایل‌ها به صورت دستی توسط دندانپزشک استفاده می‌شوند اما گاهی اوقات نیز از دریل مخصوصی برای حرکت دادن فایل در داخل دندان  استفاده می‌شود.

فایل‌های نیکل تیتانیم

امروزه دریلهای مخصوص اندودنسی معمولاً با فایل‌های مخصوصی که از آلیاژ نیکل تیتانیوم ساخته می‌شوند، مورد استفاده قرار می‌گیرند. ماهیت بسیار انعطاف ‌پذیر این فایل‌ها همراه با حرکت مکانیزه ایجاد شده توسط این دستگاه، معمولاً منجر به تمیز شدن و شکل‌ دهی بسیار سریع‌تر مجرای ریشه دندان می‌شود.

شست‌وشوی دندان بخش مهم فرایند شکل ‌دهی و تمیز کاری

در حین این فرآیند، دندانپزشک دائماً دندان را شست‌وشو می‌دهد. با این کار تمام ذرات جدا شده از دیواره مجرا و سایر ذرات و آلودگی‌های داخل آن شسته شده و بیرون می‌آیند. محلول‌های متنوعی برای این مرحله ممکن است استفاده شود که ازجمله متداول‌ترین آنها می‌توان به هیپوکلریت سدیم اشاره کرد. این محلول از مزیت عامل بلیچینگ و ضد عفونی کنندگی برخوردار است.

 

مرحله پنجم: مهر و موم کردن دندان

پس از این که داخل دندان کاملاً شکل‌ دهی و تمیز شد، آماده پرشدن است. در برخی موارد دندانپزشک مواد پرکننده را بلافاصله پس از اتمام تمیز کردن دندان استفاده می‌کند و در برخی موارد ممکن است بهتر باشد یک هفته بعد این کار انجام شود. اگر روش دوم انتخاب شود، دندانپزشک باید موقتاً دندان را پر کند تا آلودگی‌ها و باکتری‌ها به داخل آن نفوذ نکنند.

متداول‌ترین مواد مورد استفاده برای پر کردن دندان عصب‌کشی شده،  گاتاپرچا (gutta percha) است.

ابتدا دندانپزشک مخروطی از گاتاپرچا را در داخل مجرای دندان قرار می‌دهد. این مخروط اولیه باید تمام طول مجرای ریشه را طی کند و در ناحیه نوک ریشه کاملاً منطبق بر اندازه فضای خالی باشد. سپس در صورت نیاز مخروط دوم به آن اضافه شده و فضای مجرای ریشه کاملاً پر می‌شود.

به منظور ایجاد یک توده جامد یکدست و یکنواخت ، پیش از قرار دادن مخروط در داخل دندان خمیر نازکی به آن مالیده می‌شود. گاهی نیز این مواد به خود مجرای ریشه مالیده می‌شوند و پس از آن مخروط داخل مجرا قرار می‌گیرد. با این کار هر گونه سوراخ و حفره‌ای بین مخلوط و دیواره مجرای ریشه پر می‌شود.

مرحله ششم: روکش کردن دندان

در این مرحله، درمان ریشه به اتمام رسیده و اکنون باید ترمیم دائمی بر روی دندان قرار بگیرد.

عصب‌کشی یا درمان ریشه دندان برای ترمیم و نجات دندانی که دچار عفونت شده یا به شدت آسیب دیده است، انجام می شود. در فرایند عصب ‌کشی دندان، بخش آسیب‌دیده دندان تخلیه، تمیز و ضد عفونی می‌شود. پالپیت دندان بخش مرکزی دندان است که در آن عصب‌ها و رگ‌های خونی قرار دارند. سپس فضای خالی با مواد مخصوصی پر شده و دندان مهر و موم می‌گردد تا راهی برای نفوذ باکتری‌ها وجود نداشته باشد. متداول‌ترین دلایل نیاز به عصب‌‌کشی عبارت است از ترک خوردگی، پوسیدگی عمیق، درمان‌های دندانپزشکی مکرر در دندان و یا وارد آمدن ضربه به دندان.

در صورتی که فکر می‌کنید نیاز به عصب‌‌کشی دندان دارید، به دندانپزشک مراجعه کنید. برای عصب‌ کشی ممکن است به چند جلسه مراجعه نیاز داشته باشید. مراحل درمان معمولاً به صورت زیر است:

1. عکس پرتوی ایکس از دهان : در صورتی که دندانپزشک شک داشته باشد شما نیاز به عصب‌‌کشی دارید یا خیر، ابتدا عکس پرتو ایکس از دندان می‌گیرد تا موقعیت دقیق پوسیدگی مشخص شود.
2. تزریق بی‌حسی: ناحیه اطراف دندان با تزریق مواد بی‌حسی، بی‌حس می‌شود تا بیمار در حین درمان دچار درد و ناراحتی نشود. برخلاف تصور مردم درد عصب‌کشی بیشتر از پر کردن دندان نیست.
3. پالپکتومی: سوراخی در دندان ایجاد شده و از طریق آن  بخش عفونی و بیمار دندان تخلیه می‌شود.
4. پر کردن دندان: محفظه خالی شده با مواد مخصوصی ( گاتا پرچا) پر شده و سپس با چسب دندان روی آن کاملاً بسته و مهر و موم می‌شود.

مراحل اندو یا درمان ریشه دندان

همانطور که گفته شد اندو دندان یا درمان ریشه دندان یک روش درمانی در دندانپزشکی است که به منظور حل مشکلات داخل دندان، از جمله التهاب پالپ یا عصب دندان، اجرا می‌شود. این روش به دلیل توانایی در درمان عمیق‌ترین بخش های دندانی و حفظ دندان، یکی از روش‌های مؤثر در دندانپزشکی به شمار می‌آید.

مراحل انجام اندو دندان عبارتند از:

مرحله اول: تشخیص

در ابتدا، دندانپزشک با استفاده از ابزارهای تشخیصی و تصویربرداری مانند ایکس‌ری، مشکلات دندان را تشخیص می‌دهد. این شامل تعیین میزان آسیب به پالپ و شناسایی علل آن می‌شود.

مرحله دوم:برش دندان

پس از تشخیص، دندانپزشک با استفاده از لیمه (دریل) یک حفره را در دندان ایجاد می‌کند تا بتواند به کانال ریشه دندان دسترسی داشته باشد. این شکاف را در بالای دندان یا همان عاج دندان ایجاد می نماید

مرحله سوم: سوراخ کردن کانال ریشه

دندانپزشک کانال ریشه را با استفاده از لیمه‌ها و ابزارهای خاصی تخلیه می‌کند. این مرحله به منظور حذف بافت عفونی، پوسیده یا آسیب‌دیده از داخل کانال ریشه انجام می‌شود.

مرحله سوم: تمیزکاری کانال ریشه

در این مرحله، دندانپزشک با استفاده از ابزارهای خاص، بافتهای آسیب دیده و عفونت‌زده را تمیز می‌کند. این مرحله به منظور حذف کلیه باکتری‌ها و مواد آلوده از داخل کانال ریشه اجرا می‌شود.

 

مرحله چهارم: پر کردن کانال ریشه

کانال ریشه پس از تمیزکاری، با مواد مخصوصی پر می‌شود. این ماده اغلب گوتاپرکا نام دارد که کانال ریشه را به صورت بسته نگه می دارد تا از ورود باکتری‌ها جلوگیری شود.

مرحله پنجم: ترمیم دندان

پس از پر کردن کانال ریشه، دندان ممکن است نیاز به ترمیم و بازسازی داشته باشد. این امر ممکن است با استفاده از پر کردن دندان با مواد مختلف یا ترمیم‌های دندانی نظیر کرایون (ترمیم‌های دندانی مصنوعی) صورت بگیرد.

مرحله ششم: پیگیری و نظارت

پس از اجرای اندو دندان، دندانپزشک پیگیری‌های لازم را انجام می‌دهد تا اطمینان حاصل شود که دندان به درستی ترمیم شده است و مشکلات جدیدی پیش نمی‌آید.

به طور کلی، اندو دندان یک روش پیچیده و دقیق است که نیازمند تجهیزات حرفه‌ای و تجربه دندانپزشک ماهر است. گاهی اوقات درمان به دو یا سه جلسه نیاز دارد اما بیشتر اوقات ظرف یک جلسه درمان تمام می‌شود. طول درمان بستگی به شدت التهاب و عفونت و دشواری درمان دارد. این روش می‌تواند مانع افتادن یا کشیدن دندان‌ها شود و همچنین به حفظ سلامت دندان‌ها و کاهش درد آن‌ها کمک کند.

مراقبت های بعد از اندو دندان

توصیه دانپزشکان بعد از انجام اندو دندان، این است که یکسری نکات جهت مراقبت و تسریع در بهبودی دندان ها رعایت شود. یکی از این نکات استفاده از مسواک و نخ دندان برای حفظ بهداشت دهان و دندان است که بسیار حائز اهمیت می‌باشد.

مصرف دقیق داروها و پیروی از رژیم غذایی نرم و مایع مانند: سوپ، نیز به بهبود سریع‌تر و درمان بهتر اندو کمک می‌کند.

باید از مصرف آب گرم، غذاهای داغ، و همچنین مصرف سیگار اجتناب شود چون مانع بازسازی موثر دندان ها می‌گردد.

حتما به طور مرتب به دندانپزشک مراجعه کنید و در صورت ظهور هر گونه نشانه‌ی غیرعادی مانند درد، تورم یا خونریزی، آن را به دندانپزشک گزارش دهید.

آیا عصب کشی دندان درد دارد

عصب‌کشی یک روش دندان‌پزشکی است که اغلب با درد و ناراحتی همراه می‌باشد. عمل اندو یا عصب‌کشی به منظور درمان دردهای شدید ناشی از التهاب در عمیق‌ترین بخش‌های دندان یعنی آسیب به عصب‌دندان انجام می‌شود. بنابراین طبیعی است که پس از عصب‌کشی به مدت کوتاهی بیماران احساس درد و بی‌حسی در ناحیه جراحی داشته‌باشند اما خبر خوب این‌که درد در این ناحیه با داروهای تسکینی کنترل می‌شود.

مزایای درمان ریشه

درمان ریشه دندان یا اندو دندان یک روش پزشکی است که باعث حل مشکلات داخلی دندان می‌شود و مزایای زیادی برای بیماران دارد. در زیر به برخی از این مزایا اشاره می‌شود.

• در روش اندو دندان یا درمان ریشه دندان، دندان‌هایی که به دلیل التهاب پالپ و یا پوسیدگی عمیق به شدت آسیب دیده اند، درمان می شوند.
• یکی از مزایای بزرگ اندو یا درمان ریشه دندان، تمام شدن درد و سلامت دندان‌هاست. آسیب به پالپ دندان ممکن است باعث درد در نیمه شب یا درد شدید در هنگام جویدن غذا شود. انجام درمان ریشه باعث حذف عصب و درمان عفونت موجود در کانال ریشه دندان می‌شود که نتیجه آن بهبود کامل شرایط دردآور است.
• با روش اندو یا درمان ریشه دندان، بافت‌های آلوده و عفونی از داخل دندان، حذف شده و از گسترش عفونت به سایر مناطق دهان و حتی به دیگر بخش‌های بدن جلوگیری می‌شود.
• روش اندو باعث حفظ دندان‌ها از طریق درمان ریشه‌ی آن، می‌شود. این امر میزان عمر دندان را به طور قابل توجهی افزایش می‌دهد و این امکان را برای فرد فراهم می‌کند تا دندان‌های طبیعی خود را تا سنین بالاتر حفظ کنند.

در نتیجه، درمان ریشه دندان یک راه حل کامل و موثر در حل مشکلات دندانی است که اثرات مثبت زیادی بر سلامت و کیفیت زندگی فرد دارد.

عصب کشی اورژانسی چیست

عصب‌کشی اورژانسی یک روش دندان‌پزشکی فوری است که در مواقع حاد و درد شدید دندان انجام می‌شود. دندانپزشک زمانی این عمل را اجرا می کند که عصب دندان به شدت ملتهب شده یا دندان به طور نگهانی شکسته باشد. دلیل اصلی این روش، کنترل فوری درد و حفظ سلامت دهان است.

سخن پایانی

اندونسی یک ابتکار هوشمندانه برای حفظ دندان‌های طبیعی و ارتقاء بهداشت دهان، می باشد که در درمان مشکلات ریشه دندان به کار می‌رود. این روش نه تنها به درمان درد و التهاب ریشه‌ی دندان‌ها می‌پردازد بلکه در تثبیت دندان و ترمیم دائمی آن‌ها نیز موثر است. با تکنولوژی‌های پیشرفته، درمان اندودنسی دقیق‌تر و  با درد کمتری انجام می‌شود و  همچنین تاثیر بیشتری در بهبود سلامت دهان دارد.

توصیه می‌شود برای انجام این روش از دندانپزشکان ماهر و متخصص استفاده کنید تا از نتایج مثبت و بهبودی کامل بهره‌مند شوید.