نوشته‌ها

آیا درمان ریشه واقعاً بی خطر است؟

درمان ریشه ی دندان یا همان عصب کشی یکی از درمان های ضروری مراقبت های دندانی مدرن هستند. با این حال، همواره راجع به این درمان شک و تردیدهایی وجود داشته است. حقیقت این است که درمان ریشه می تواند خطرناک هم باشد، اما علیرغم این موضوع با بیان دلایل زیر باید گفت درمان ریشه می تواند کاملا بی خطر و از سوی دیگر ضروری نیز باشد.

عوامل اصلی انجام درمان ریشه

هدف نهایی و اصلی درمان ریشه نجات دندان و جلوگیری از کشیدن آن است و این کار با نجات دندانی صورت می گیرد که بافت درونی آن از بین رفته و در اصطلاح مرده است، به این ترتیب این دندان می تواند همچنان درون دهان باقی بماند. زمانی که پوسیدگی یک دندان شدید باشد اما قادر باشد پس از درمان، بدون ایجاد درد شدید و آسیب به حیات خود ادامه دهد، دندانپزشک پالپ درون آن را تخلیه می کند، بخش تو خالی درون آن را پاکسازی کرده و آن را با ماده ای به نام گاتا پرکا پر می کند و دندان را سیل (مهر و موم) می کند. اگر این کار برای دندان انجام نشود باید کشیده شود.

 

میلیون ها درمان ریشه ای که هیچ عوارضی نداشته اند.

سالانه در سراسر دنیا حدود ۲۵ میلیون درمان ریشه (عصب کشی)، کاملا بی خطر و به صورت مؤثر انجام می شوند. اگر واقعیت داشت که حتما درمان ریشه منجر به سرطان و بیماری های دیگر می شود، قطعاً در بسیاری از مقالات منتشر شده که آمار بیماری ها را ارائه می دهند اطلاعات بیشتری در این رابطه وجود داشت و درمان ریشه دیگر بهترین گزینه ی درمانی برای حفظ دندان محسوب نمی شد.

هیچ شواهد علمی و معتبری مبنی بر ارتباط بین درمان ریشه و انواع بیماری ها در دیگر جاهای بدن وجود ندارد. این دلیل نمی شود که اگر در یک نفر هم درمان ریشه انجام شده و هم مبتلا به سرطان شده است بتوان نتیجه گرفت که حتما درمان ریشه منجر به ابتلا به سرطان خواهد شد.

نتایجی برخلاف باور عامه

در بسیاری مطالعات دیگر دریافته بودند که خطر بروز سرطان پس از درمان ریشه در بیماران تغییر نمی کند؛ بر عکس، در واقع خطر ابتلا به سرطان در بیمارانی که چندین عصب کشی داشته اند تا ۴۵ درصد کاهش داشته است.

 

 

نتایج قابل پیش بینی درمان ریشه

پیشرفت هایی که در زمینه ی داروها، تکنیک ها و فن آوری دندانپزشکی صورت گرفته است باعث شده است بیش از پیش بتوان نتایج و موفقیت این درمان را پیش بینی نمود. امروزه، تصویربرداری دیجیتال، رابردم (به معنی سد لاستیکی، ابزاری برای ایزوله و جدا کردن محل جراحی از سایر قسمت های دهان)، ابزارهای چرخشی، مواد ضد عفونی کننده ی قوی و نیز مواد پزشکی که برای پر کردن دندان استفاده می شوند، می توانند موفقیت درمان ریشه را تضمین کنند.

درمان ریشه، درمانی ضروری برای نجات دندان

درمان اندودانتیکس برای حذف باکتری از کانال ریشه هایی طراحی شده است که به شدت عفونی شده اند و به درمان نیاز دارند، این درمان به گونه ای انجام می شود که می تواند مانع عفونت مجدد دندان شود تا بتوان دندان طبیعی را حفظ نمود. تنها درمان جایگزین درمان ریشه، کشیدن دندان است. کشیدن دندان فرایندی جراحتی است که موجب ورود باکتری به درون جریان خون خواهد شد.

 

 

اگر انگشت شما بشکند که کل آن را قطع نمی کنید، پس چرا دندانی که می توان آن را نجات داد باید کشیده شود؟ هیچ نوع دندان دیگری نمی تواند ظاهر، احساس یا عملکرد یک دندان طبیعی را داشته باشد- بنابراین هر زمان که این امکان وجود داشته باشد، باید آن را حفظ کرد. درمان ریشه در کنار یک ترمیم درست و مناسب معمولا سریع تر و کم هزینه تر از کشیدن دندان و جراحی ایمپلنت است. در اکثر موارد، درمان های اندودانتیک به بیمار اجازه می دهند دندان خود را تا آخر عمر حفظ کنند.

عدم اثبات ارتباط عصب کشی با دیگر بیماری ها

در یکی از مطالعاتی که اخیراً انجام شده بود نتایج حاکی از آن بود، پروتئین عامل بیماری آلزایمر در فرد می تواند طی فرایندهای پزشکی مانند درمان ریشه از شخصی به شخص دیگر منتقل شود. هیچ شواهدی وجود ندارد مبنی بر اینکه درمان ریشه برای بیماری آلزایمر یک عامل خطر باشد. از طرفی، تعداد نمونه های این مطالعه بسیار اندک بوده است و از سوی دیگر، گرچه همه ی افراد در این تحقیق دارای پروتئین عامل آلزایمر بودند اما هیچ یک از آنها از خود علائم و نشانه های بیماری آلزایمر را بروز نداده بودند.

علاوه بر این، برای به حداقل رساندن خطر عفونت دندان در نتیجه ی درمان اندودانتیکس می توان از ابزارهایی مانند فایل file و ریمر reamer استفاده نمود. بسیاری از متخصصان درمان ریشه از ابزارهای یک بار مصرف استفاده می کنند یا اینکه پیش از استفاده، ابزارهای خود را به دقت استریل می کنند.

دلایل اصلی که چرا نباید برای درمان ریشه تردید کرد؟

 

مشکلات و عوارض درمان ریشه

مشکلات و عوارض درمان ریشه

 

 

اگر به دندانپزشک مراجعه کنید و پس از معاینات لازم به شما بگوید به درمان ریشه نیاز دارید، شاید فکر کنید آیا واقعا به درمان ریشه نیاز دارید یا خیر؟ حقیقت این است که وقتی دندانپزشک درمان ریشه را برای شما ضروری می داند دلیل کافی برای انجام آن دارد.

  • دندان ممکن است ترک بردارد یا بشکند، که در نتیجه کشیدن آن یا بیرون آوردن آن به روش جراحی ضروری خواهد بود.
  • ممکن است عفونت به دیگر دندان ها سرایت کند و موجب آسیب به آنها شود، که در نتیجه منجر به ضرورت کشیدن آنها می شود.
  • ممکن است عفونت به تمام بدن سرایت کند.
  • درد ناشی از عفونت دندان ممکن است مانع درست غذا خوردن شما شود، در نتیجه، خطر عفونت بیشتر و کاهش عملکرد سیستم ایمنی بدن افزایش خواهد یافت.

میکروسرجری چیست؟

مانند هر فرایند دندانپزشکی یا پزشکی دیگری، گاهی اوقات ممکن است به دلایل مختلف، دندان پس از درمان اولیه‌ی ‌ریشه بهبود نیابد. در چنین شرایطی اندودنتیست راهکارهای مختلفی پیشنهاد می‌دهد که یکی از آنها درمان ریشه با میکروسکوپ دندانپزشکی خواهد بود. اندودانتیک میکروسرجری یکی از فرایندهای جراحی است که زیر میکروسکوپ انجام می‌شود.

چه زمانی برای درمان ریشه از میکروسکوپ استفاده می‌شود؟

چندین وضعیت هستند که در آنها درمان ریشه‌ی معمول به دلایل مختلف موفق واقع نمی‌شوند، جراحی اندودانتیک می‌تواند به حفظ دندان کمک کند:

  • ممکن است جراحی برای تشخیص گسترده مورد استفاده قرار گیرد. در برخی بیماران علائم و نشانه‌های بیماری مجددا بازمی‌گردند اما هیچ مشکل مشهودی در رادیوگرافی با اشعه‌ی ایکس آنها مشاهده نمی‌شود. این موارد می‌تواند حاکی از یک ترک ریز یا شکستگی در ساختار دندان باشد که طی درمان غیر جراحی قابل شناسایی نیست. در چنین مواردی، میکروسرجری به اندودنتیست این فرصت را می‌دهد تا بدون تکیه بر تصاویر رادیوگرافی با اشعه‌ی ایکس، ساختار دندان را به دقت مورد بررسی قرار دهد، مشکل را بیابد و درمان مورد نیاز را ارائه نماید.
درمان ریشه با میکروسکوپ دندانپزشکی (میکروسرجری)

درمان ریشه با میکروسکوپ دندانپزشکی (میکروسرجری)

 

  • در برخی موارد، رسوب و ته‌نشین شدن کلسیم باعث می‌شوند کانال بسیار باریک شود و اجازه ندهد ابزارهایی که در درمان غیر جراحی ریشه‌ی دندان مورد استفاده قرار می‌گیرند برای پاکسازی و شکل‌دهی به انتهای ریشه‌ی دندان برسند. در این صورت، زمانی که فرایند “آهکی شدن” (calcification) رخ می‌دهد، دندان به درمان ریشه با میکروسکوپ دندانپزشکی نیاز دارد تا به طور کامل پاکسازی و پر شود.
  • در برخی موارد، پس از درمان یا درمان مجدد ریشه ممکن است دندان بهبود نیابد. ممکن است علائم و نشانه‌ها تداوم داشته باشند، یا بعدا مجددا بازگردند- احتمالا چند ماه یا حتی چند سال پس از درمان اصلی. در این موارد، درمان ریشه با میکروسکوپ دندانپزشکی هنوز هم می‌تواند یکی از گزینه‌های موجود برای حفظ دندان باقی‌مانده باشد.
  • در صورت گسترش بیماری دندان به سطح ریشه‌ی دندان یا در صورت گسترش عفونت به استخوان اطراف، ممکن است درمان این مناطق به درمان ریشه با میکروسکوپ دندانپزشکی نیاز داشته باشد.

معمول‌ترین نوع جراحی، اندودانتیک اپیکواکتومی یا “قطع نوک ریشه” است. زمانی که پس از درمان یا درمان مجدد ریشه عفونت یا التهاب دندان به بافت استخوانی اطراف نوک ریشه‌ی دندان سرایت کند، ممکن است نیاز باشد اپیکواکتومی انجام شود.

 

درمان ریشه با میکروسکوپ دندانپزشکی (میکروسرجری)

درمان ریشه با میکروسکوپ دندانپزشکی (میکروسرجری)

چرا دندانپزشک عمومی بیمار را به متخصص اندودنتیست ارجاع می‌دهد؟

 

متخصص اندودنتیست دندانپزشکی است که متخصص حفظ دندان و ریشه دندان است. اندودنتیست پس از اتمام تحصیل در رشته‌ی دندانپزشکی عمومی، سه یا چند سال در زمینه‌ی اندودانتیکس پیشرفته تحصیل می‌کند. در نتیجه‌ی آموزش‌های تخصصی، اندودنتیست در پی بردن به علت درد صورت و دهان، درمان آسیب‌های تروماتیک به دندان، تشخیص دندان ترک خورده و انجام فرایندهایی برای حفظ دندان مهارت پیدا خواهد کرد.

اندودنتیست‌ها علاوه بر فرایندهای معمول، در فرایندهای پیچیده‌ی درمان اندودانتیکس، از جمله درمان ریشه، درمان مجدد ریشه و درمان ریشه با میکروسکوپ دندانپزشکی نیز تخصص دارند. بنابراین دندانپزشک عمومی در صورت نیاز بیمار را به اندودنتیست ارجاع می‌دهد تا با استفاده از فن‌آوری‌های پیشرفته در این زمینه مشکل بیمار را برطرف نماید. از این رو روند بهبودی با سرعت بیشتری پیش خواهد رفت.

 

درمان ریشه با میکروسکوپ دندانپزشکی (میکروسرجری)

درمان ریشه با میکروسکوپ دندانپزشکی (میکروسرجری)

طی فرایند میکروسرجری چه اتفاقاتی رخ می‌دهد؟

 

ابتدا یکی از انواع مواد بی حسی موضعی در منطقه‌ی دندان بیمار تزریق می‌شود و پس از حصول اطمینان از بی حس شدن کامل دندان، درمان آغاز خواهد شد. با کمک میکروسکوپ دندانپزشکی از طریق یک منفذ در بافت لثه‌ی نزدیک منطقه‌ی مورد نظر، استخوان اصلی مشخص می‌شود و بافت ملتهب و عفونی برداشته می‌شود. انتهای ریشه نیز برداشته می‌شود. ممکن است دندان اندکی پر شود تا انتهای کانال ریشه بسته شود و از جذب عفونت بیشتر پیشگیری نماید، این فرایند تحت عنوان “رتروفیلینگ” شناخته می‌شود. پس از آن چند بخیه به لثه زده می‌شود تا به بهبود کامل بافت کمک نماید. طی چند ماه بعد، بافت استخوان موجود به تدریج مجددا رشد خواهد کرد تا جایگزین بافت عفونی جایگزین شود. اکثر بیماران می‌توانند ظرف یک روز پس از جراحی به زندگی روزمره‌ی خود بازگردند.

در برخی موارد، تنها جایگزین برای جراحی اندودانتیک برداشتن (یا کشیدن) دندان است. پس از این فرایند، باید یک جایگزین مصنوعی- ایمپلنت، بریج یا دنچر- جای دندان را بگیرد تا عملکرد دندان را داشته باشد و مانع حرکت و جابجایی دندان‌های اطراف شود. این گزینه‌های جایگزین معمولا مستلزم جراحی یا فرایندی روی دندان‌های سالم مجاور می‌باشند، به این معنا که، جراحی اندودانتیکس نه تنها صرفه جویی در هزینه است، بلکه طبیعی‌ترین درمان برای حفظ سلامت دهان و دندان است.

آیا درمان ریشه با میکروسکوپ دندانپزشکی درد دارد؟

اندودنتیست به بیمار اطمینان خواهد داد که با استفاده از بی حسی موضعی این فرایند هیچ درد و ناراحتی نخواهد داشت. در اکثر بیماران، بی حسی پس از ۲ تا ۳ ساعت از بین خواهد رفت. کاملا طبیعی است که تا چند روز پس از فرایند جراحی در منطقه‌ی جراحی حس سوزش وجود داشته باشد، یا تا زمانی که محل برش بهبود یابد اندکی تورم وجود داشته باشد. پیش از جراحی همه‌ی موارد پیش رو و اتفاقاتی که پس از جراحی رخ خواهند داد با بیمار در میان گذاشته خواهند شد. دستورالعمل‌های لازم برای پس از جراحی نیز به بیمار آموزش داده خواهند شد.