نوشته‌ها

ریشه‌های دندان، کانال‌های ریشه و درمان ریشه

وقتی صحبت از درمان اندودونتیک (عصب کشی) به میان می‌آید، جزئیات مربوط به تعداد ریشه‌ها و کانال‌های ریشه‌‌ی دندان‌ها اهیمت پیدا می‌کنند، زیرا در این نوع درمان، عوامل بسیاری تحت تاثیر این تعداد می‌باشند. به عنوان مثال، میزان دشواری فرایندهای دندانپزشکی، تعداد جلسات مراجعه به دندانپزشک و طول درمان کامل و حتی هزینه‌ی درمان، همگی تحت تاثیر تعداد ریشه‌ها و کانال‌های ریشه‌ها هستند.

 

تعداد ریشه‌ و کانال‌ های دندان

تعداد ریشه‌ و کانال‌ های دندان

هر دندان چند ریشه و چند کانال ریشه دارد؟

به طور کلی، هیچ تعداد مشخصی برای ریشه‌ها و کانال ریشه‌های همه‌ی دندان‌ها وجود ندارد. این تعداد به نوع هر دندان بستگی دارد. در جدول زیر آنچه دندانپزشک از دندان‌ها انتظار دارد فهرست شده است. آنچه واقعا دندانپزشک در ساختار دندان به آن پی می‌برد، و به همین دلیل متعاقبا باید هنگام درمان اندودونتیک به آن بپردازد، می‌تواند حتی با آنچه در زیر آورده شده است، تفاوت‌های جزئی داشته باشد.

 

تعداد ریشه‌ و کانال‌ های دندان

تعداد ریشه‌ و کانال‌ های دندان

 

نوع دندان

تعداد ریشه‌ها

تعداد کانال‌های ریشه

دندان‌های وسط فک بالا ۱ ۱
دندان‌های نیش فک بالا ۱ ۱
دندان‌های پرمولر (آسیای کوچک) اول فک بالا ۲ ۲
دندان‌های پرمولر دوم فک بالا ۱ یا ۲ ۱ یا ۲
دندان‌های مولر (آسیای بزرگ) فک بالا ۳ ۳ یا بیشتر
دندان‌های وسط فک پایین ۱ ۱
دندان‌های نیش فک پایین ۱ ۱
دندان‌های پرمولر (آسیای کوچک) فک پایین ۱ ۱
دندان‌های مولر (آسیای بزرگ) فک پایین ۲ ۳ یا بیشتر

همانگونه که در بالا اشاره شد، در این جدول تعداد معمول ریشه‌ها و کانال‌های ریشه‌ها آورده شده‌اند، اما خلاصه‌ی کلام این که هنگام انجام درمان ریشه، دندانپزشک باید در پی موارد قابل پیش‌بینی باشد، اما انتظار تفاوت را هم داشته باشد. زیرا درمان ریشه (عصب کشی) تنها زمانی موفقیت‌آمیز خواهد بود که دندانپزشک کل سیستم کانال ریشه‌ی دندان را درمان کند. هر جنبه‌ای که نادیده گرفته شود، می‌توان انتظار داشت منجر به شکست درمان شود.

تفاوت‌های ساختاری که ممکن است دندانپزشک با آنها مواجه شود

ریشه‌ی اضافی دندان

 

تعداد ریشه‌ و کانال‌ های دندان

تعداد ریشه‌ و کانال‌ های دندان

 

گرچه همواره این امکان وجود دارد که تعداد ریشه‌های دندان بیشتر از تعدادی باشد که انتظار می‌رود، اما تفاوت‌ در تعداد کانال‌های ریشه‌ی ‌دندان بیشتر مشاهده می‌شود. یکی از استثناعاتی که در این قانون مشاهده می‌شود در رابطه با پرمولرهای فک بالا است که از نقطه نظر آماری، وجود یک یا دو ریشه است.

جوش خوردن ریشه‌های دندان

 

تعداد ریشه‌ و کانال‌ های دندان

تعداد ریشه‌ و کانال‌ های دندان

 

شایع‌تر از وجود ریشه‌ی اضافی، مسئله‌ی دندان‌های چند ریشه‌ای (پرمولرها و مولرها) است که ریشه‌های آنها به یکدیگر جوش خورده‌اند. این مسئله به تنهایی نمی‌تواند مشکلات مربوط به کانال ریشه را الزاما افزایش دهد. اما غیر طبیعی هم نیست که دندان‌های دارای ریشه‌های جوش خورده، از نظر تعداد و شکل ظاهری کانال ریشه، تفاوت‌های بیشتری از خود نشان می‌دهند.

کانال ریشه‌ی اضافی

کشف یک دندان که کانال‌های ریشه‌ی آن بیشتر از تعدادی است که بر اساس جدول بالا انتظار می‌رود، چندان غیر معمول نیست. انواع خاص دندان‌ها (دندان‌های جلوی فک بالا، پرمولرهای فک بالا، مولرها) و حتی ریشه‌های خاص دندان‌ها (ریشه‌های مزیو باکال مولرهای اول فک بالا، ریشه‌های دیستال (دورتر ار خط وسط) مولرهای اول فک پایین) به عنوان دندان‌هایی شناخته شده‌اند که امکان وجود کانال اضافی در آنها بالاست.

روش‌های تشخیص تعداد ریشه‌های دندان و کانال‌های ریشه

اگر تفاوت در تعداد ریشه‌ها و تعداد کانال‌های ریشه‌ها که در بالا ذکر شد تا این اندازه معمول است، و اگر اطلاع از تعداد واقعی آنها برای دندانپزشکی که درمان اندودونتیک ریشه (عصب کشی) را انجام می‌دهد اهمیت بسیاری دارد، پس دندانپزشک‌ها چطور به آن پی می‌برند؟

سه روشی که دندانپزشک‌ها از آنها بهره‌مند می‌شوند عبارتند از:

  1. رادیوگرافی (تصویربرداری با اشعه‌ی ایکس)
  2. بررسی چشمی
  3. بررسی از راه قوه‌ی لامسه

تصویربرداری با اشعه‌ی ایکس

دندانپزشک خیلی پیش‌تر از آنکه درمان کانال ریشه‌ی واقعی دندان را آغاز کند، باید از تصویربرداری با اشعه‌ی ایکس استفاده نماید. این عکس‌ها می‌توانند اطلاعات چشمگیری در رابطه با تعداد ریشه‌ها و کانال‌های ریشه‌هایی که دندان دارد در اختیار دندانپزشک قرار دهد.

 

تعداد ریشه‌ و کانال‌ های دندان

تعداد ریشه‌ و کانال‌ های دندان

بررسی چشمی

به محضی که دندانپزشک فرایند اجرای درمان ریشه را آغاز می‌کند، بررسی چشمی راهی مهم است که از طریق آن می‌توان پی برد هر دندان چند ریشه دارد.

تعداد ریشه‌ و کانال‌ های دندان

تعداد ریشه‌ و کانال‌ های دندان

در تصویر بالا درون مولر اول فک پایین را مشاهده می‌کنید. این همان چیزی است که دندانپزشک پس از ایجاد حفره‌ی دسترسی مشاهده می‌کند که از طریق آن درمان ریشه انجام خواهد شد. آنچه مشاهده می‌کنید کف حفره‌ی پالپ دندان است. دو مجرایی که درون آن مشاهده می‌نمایید، مجرای ورودی دو کانال ریشه‌ی دندان هستند، جایی که آنها به حفره‌ی پالپ دندان متصل می‌شوند.

بررسی از راه قوه‌ی لامسه

دیگر راه مهمی که دندانپزشک از طریق آن تقریبا از تعداد کل کانال‌های ریشه‌ی دندان مطلع می‌شود، بررسی از راه قوه‌ی لامسه است که طی فرایند درمان ارتودنسی قابل انجام است.

تعداد ریشه‌ و کانال‌ های دندان

تعداد ریشه‌ و کانال‌ های دندان

 

دندانپزشک با استفاده از فایل‌های کانال ریشه، فضای عصب درون دندان را پاکسازی می‌کند و شکل می‌دهد. مسیری که این فایل‌ها به درون سیستم کانال ریشه‌ی دندان دنبال می‌کنند به دندانپزشک این امکان را می‌دهد که دید بهتری نسبت به ساختار کلی دندان پیدا کند.

 آیا زنان باردار می‌توانند برای کشیدن دندان اقدام نمایند؟

از نظر دندانپزشک کشیدن دندان آخرین راهکار محسوب می‌شود، زیرا وی همواره در تلاش است تا حد ممکن دندان را حفظ نماید. اما اگر دندان در اثر پوسیدگی یا حادثه به حدی آسیب دیده باشد که قابل احیا و اصلاح نباشد و سلامت دهان و دندان را به خطر بیاندازد، چاره‌ای جز کشیدن آن باقی نخواهد ماند.

هر زمان طی دوره‌ی بارداری می‌توان برای کشیدن دندان اقدام نمود، اما ممکن است دندانپزشک سه ماهه‌ی دوم بارداری را زمان مناسب‌تری تشخیص دهد. زیرا در سه ماهه‌ی نخست که جنین در حال تشکیل است، گرفتن عکس رادیولوژی با اشعه‌ی ایکس خطرناک است و از سوی دیگر طی سه ماهه‌ی سوم، خوابیدن به پشت برای مدت زمان طولانی برای زنان باردار دشوار است، بنابراین سه ماهه‌ی دوم مناسب‌ترین زمان است.

درمان‌های‌ دندانپزشکی در دوران بارداری (بخش دوم)

درمان‌های‌ دندانپزشکی در دوران بارداری (بخش دوم)

 

آیا درمان ریشه (عصب کشی) روی بارداری تاثیر دارد؟

نفوذ پوسیدگی به درون دندان و رگهای عصبی می‌تواند شدیدا دردناک باشد. با استفاده از درمان ریشه می‌توان درد را متوقف ساخت. در این درمان بافت عفونی تخلیه‌ می‌شود و دندان با استفاده از تاج و روکشی که طبیعی به نظر می‌رسد احیاء می‌شود. از این رو نیازی به کشیدن دندان نخواهد بود.

 

درمان‌های‌ دندانپزشکی در دوران بارداری (بخش دوم)

درمان‌های‌ دندانپزشکی در دوران بارداری (بخش دوم)

 

چنانچه خانم باردار با مورد اورژانسی دندانپزشکی مواجه شود، در هر مرحله‌ای از دوران بارداری می‌تواند برای درمان ریشه اقدام نماید و نباید در انجام آن تعلل کند. با این حال، از آنجا که نیاز به گرفتن عکس رادیولوژی با اشعه‌ی ایکس می‌باشد، زمان ایده‌آل برای جراحی ریشه‌ی دندان سه ماهه‌ی دوم است.

آیا زنان باردار می‌توانند برای سفید کردن دندان‌ها اقدام نمایند؟

 

درمان‌های‌ دندانپزشکی در دوران بارداری (بخش دوم)

درمان‌های‌ دندانپزشکی در دوران بارداری (بخش دوم)

 

سفید کردن دندان‌ها می‌تواند در دوران بارداری انجام شود، اما ممکن است دندانپزشک به شما پیشنهاد دهد برای انجام درمان‌های دندانپزشکی غیراورژانسی تا پس از تولد فرزند خود صبر کنید.

مطلوب این است که از سفید کردن دندان‌ها و انجام دیگر درمان‌های مربوط به زیبایی، بویژه طی سه ماهه‌ی سوم اجتناب شود، زیرا ممکن است خوابیدن به پشت طی مدت زمان لازم برای استعمال ژل سفیدکننده، برای خانم باردار ناراحت‌کننده باشد.

در صورتی که از کیت سفیدکننده‌ی دندان در منزل استفاده می‌نمایید، باید اطمینان حاصل نمایید که غلظت هیدروژن پراکسید (hydrogen peroxide) بیشتر از ۶ درصد نباشد، زیرا غلظت بالاتر آن می‌تواند آسیب‌های موقتی به بافت وارد آورد، مگر آنکه توسط فرد متخصص بکار برده شود.

آیا زنان باردار می‌توانند تحت درمان‌های ارتودنسی قرار گیرند؟

اگر پیش از دوران بارداری تحت درمان‌ ارتودنسی قرار داشته‌اید، نباید به دلیل بارداری آن را متوقف سازید. حتی می‌توانید طی بارداری از بریس‌های جدید استفاده نمایید، گرچه ممکن است دندانپزشک یا ارتودنتیست به شما پیشنهاد دهد تا پس از تولد فرزند خود صبر کنید، زیرا گاهی اوقات طی فرایند درمان مشکلاتی بروز می‌یابد.

 

درمان‌های‌ دندانپزشکی در دوران بارداری (بخش دوم)

درمان‌های‌ دندانپزشکی در دوران بارداری (بخش دوم)

 

نصب بریس‌ها نیازمند گرفتن عکس رادیولوژی با اشعه‌ی ایکس است، که البته دندانپزشک از انجام آن طی سه ماهه‌ی نخست بارداری خودداری خواهد کرد. اگر با افزایش وزن طی دوران بارداری شکل صورت و دهان شما تغییر کند، بایستی بریس‌ها نیز متناسب دندان‌های شما تنظیم شوند یا به قالب‌گیری جدید از دندان‌ها نیاز خواهد بود تا یک دست بریس جدید ساخته شود. این تغییرات می‌تواند هزینه‌ی کلی درمان را بالا ببرد.

برخی زنان طی دوران بارداری ورم لثه‌ها و دیگر بافت‌های صورت را تجربه می‌کنند، که گاهی اوقات می‌تواند منجر به ایجاد سوزش در محل سیم‌های بریس و براکت‌ها شود. دندانپزشک یا ارتودنتیست می‌تواند از ژل‌های بی‌خطری استفاده نماید که در بی‌حس نمودن محل درد موثر خواهند بود. در صورتی که مشکل ارتودنسی شما جزئی است می‌توانید ترجیحا از الاینرهای پلاستیکی متحرک استفاده کنید.

زنان باردار چگونه می‌توانند از درمان‌های دندانپزشکی اجتناب نمایند؟

رعایت پیوسته‌ی بهداشت دهان و دندان پیش از بارداری، احتمال نیاز به درمان‌های دندانپزشکی طی دوران بارداری را کاهش خواهد داد. زنان باردار علاوه بر مسواک زدن و کشیدن نخ دندان به طور منظم، باید از عادات ناسالم نیز پرهیز کنند و به طور منظم به دندانپزشک مراجعه نمایند.

بعلاوه باید از مسواک زدن درست پس از تهوع صبحگاهی اجتناب کنند، زیرا این کار می‌تواند به سطح مینای دندان آسیب برساند. به جای آن، می‌توانند دهان را با آب بشویند و ۳۰ دقیقه پس از مسواک بزنند.

مراقبت‌های دهان و دندان با آغاز بارداری متوقف نمی‌شوند. در واقع، حفظ سلامت دهان و دندان در این دوران از اهمیت بیشتری برخوردار است: زیرا در این دوران خطر گسترش پوسیدگی دندان، بیماری‌های لثه و دیگر مشکلات افزایش می‌یابد.

متاسفانه، هنوز این باور عام وجود دارد که مراجعه به دندانپزشک طی دوران بارداری برای مادر و جنین مضر است. اگر این باور باعث شود زنان باردار از مراجعه با دندانپزشک و دریافت مراقبتهای لازم اجتناب کنند، مشکلات جدی در پی خواهد داشت.

 

درمان‌های‌ دندانپزشکی در دوران بارداری

درمان‌های‌ دندانپزشکی در دوران بارداری

آیا زنان باردار می‌توانند به دندانپزشک مراجعه نمایند؟

زنان باردار نه تنها می‌توانند حین بارداری به پزشک مراجعه نمایند بلکه باید این کار را انجام دهند! عدم درمان پوسیدگی دندان، بیماری‌های لثه، و دیگر مشکلات مربوط به سلامت دهان و دندان می‌تواند مضر باشد. سلامت دهان و دندان تاثیرات زیادی روی سلامت عمومی بدن دارد، و به این معناست که روی جنین بیمار نیز تاثیر خواهد داشت.

حتی زمانی هم که فرد باردار نیست به او توصیه می‌شود به طور منظم به پزشک مراجعه نماید. ممکن است برخی افراد نیاز داشته باشند هر شش ماه یک مرتبه دندان‌هایشان چک شود، اما شرایط و وضعیت شما مشخص می‌کند هر چند وقت یک مرتبه به پزشک مراجعه کنید. بنابراین، این موضوع در زمان درگیر بودن با مسئله‌ی تغییرات هورمونی و تمایلات غذایی که ممکن است سلامت دهان و دندان را به خطر بیاندازد از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

اغلب پزشکان توصیه می‌کنند زنان طی دوران بارداری خود چند مرتبه به پزشک مراجعه کنند تا پزشک بتواند وضعیت دندان‌ها و لثه‌های آنها را بررسی نماید، در رابطه با تغییرات لازم در مراقبتهای روزمره و یا انجام اقدامات لازم نیز توصیه‌هایی ارائه نمایند.

اگر قصد دارید بزودی باردار شوید، ایدۀ خوبی است که به دندانپزشک خود مراجعه نمایید تا به مسائل مهم دندان‌های شما از قبیل دندان عقل نهفته بپردازد، تا خطر مشکلات بعدی کاهش یابد.

 

درمان‌های‌ دندانپزشکی در دوران بارداری

درمان‌های‌ دندانپزشکی در دوران بارداری

آیا عکس برداری با اشعۀ ایکس (X-ray)  حین بارداری بی خطر است؟

یکی از معمول‌ترین نگرانی‌هایی که افراد برای مراجعه به دندانپزشک حین بارداری دارند، قرار گرفتن در معرض پرتوهای اشعۀ ایکس است. با این حال، در دستگاه‌های مدرنی که برای تاباندن اشعۀ ایکس و گرفتن عکس مورد استفاده قرار می‌گیرند میزان کمتری از تشعشعات استفاده می‎شود و میزان اندک این اشعه آنقدر زیاد نیست که اثرات سوء روی رشد جنین داشته باشد. بعلاوه پزشک با استفاده از یک روپوش سربی و محافظ تیروئید به بیمار اطمینان می‌دهد که جنین او از تشعشعات در امان است.

گرچه اشعه‌ی ایکس امن و بی خطر است، اما اگر تنها برای یک ویزیت ساده به دندانپزشک مراجعه می‌کنید ممکن است پزشک به بیمار توصیه کند طی سه ماهه‌ی نخست بارداری از قرار گرفتن در معرض آن خودداری نماید. اما اگر مورد اورژانسی و وخیم دندانپزشکی دارید که بدون درد خاص است، ممکن است نیاز باشد از اشعۀ ایکس استفاده شود تا در طرح درمان موثر به دندانپزشک کمک شود.

 

درمان‌های‌ دندانپزشکی در دوران بارداری

درمان‌های‌ دندانپزشکی در دوران بارداری

آیا می‌توان در حاملگی از داروهای بیهوشی استفاده نمود؟

اگر نیاز است طی دوران بارداری جراحی دندان انجام شود، برای کمک به حفظ آرامش و کاهش درد می‌توان بدون هیچ خطری از داروهای بیهوشی استفاده نمود. مهم است که دندانپزشک از باردار بودن بیمار خود مطلع باشد تا بتواند داروی بیهوشی مناسب و با دوز مناسب را انتخاب نماید.

باید از مصرف داروهای بیهوشی حاوی فلیپرسین (منقبض کننده عروقی غیرکاتکول) طی دوران بارداری اجتناب شود زیرا این مادۀ شیمیایی عروق خونی را منقبض می‌نماید- هر سوال یا نگرانی در رابطه با نوع داروی بیهوشی مورد استفاده دارید آن را با دندانپزشک خود مطرح کنید.

دندانپزشک بر اساس فرایندی که انجام می‌دهد از کمترین غلظت ممکن داروهای بیهوشی استفاده می‌کند با این حال آنقدر هست که بیمار حس آرامش داشته باشد. زمانی که بیمار حس راحتی داشته باشد، بدن او و متعاقبا جنین او تحت فشار کمتری قرار خواهد گفت.

توصیفی که افراد مختلف از درمان ریشه دندان ارائه می‌دهند باعث می‌شود که اکثر بیماران از این شیوه درمانی دندانپزشکی بترسند و چندان به انجام آن تمایل نشان ندهند. اگر یک دندان آسیب دیده باشد، یا حفره شدید، آبسه دندان یا تروما را تجربه کرده باشد، کار شما از درمان یک دندانپزشک عمومی خارج شده و باید به یک متخصص ریشه دندان یا اندودنتیست مراجعه کنید. در حالی که استفاده از این شیوه باعث می‌شود که بسیاری از مشکلات بیماران حل شود، اغلب آنها زمانی که اطلاعاتی در مورد درد یا هزینه دریافت می‌کنند، از انجام درمان ریشه دندان پشیمان شده و می‌ترسند.

 شاید اگر افراد جامعه از کلیات درمان ریشه دندان نحوه انجام آن و همچنین هزینه‌های آن اطلاعات کافی داشته باشند، موردی برای ترس وجود نداشته باشد و با خیال راحت‌تری درمان خود را به اندودنتیست ها واگذار کنند.

 درمان ریشه دندان یک روش ساده است

 برای بسیاری از مردم ترس از ناشناخته‌ها باعث اضطراب می‌شود؛ اگر شما یکی از آنها هستید، اطلاع از آنچه که اتفاق می‌افتد می‌تواند ترس شما را از بین ببرد و شما را آرام کند. در جریان درمان ریشه دندان، بیمار تحت داروهای بی حسی موضعی قرار می‌گیرد و یک سد لاستیکی در درون دندان قرار می‌گیرند تا از این طریق دندان‌های شما از عفونت محافظت شده و تنها دندان مورد نظر تحت درمان قرار گیرد. در گام بعدی اندودنتیست با استفاده از یک مته کوچک، تاج دندان را سوراخ کرده و از این طریق به پالپ دندان دسترسی دارد.

 پس از دریافت بی حس کننده، طبیعتاً بیمار هیچ  احساسی نخواهد داشت و درمان ریشه دندان با یک مکش کوچک ادامه می‌یابد. در جریان این شیوه، مایعات و باکتری‌های باقی مانده در داخل ریشه دندان تخلیه شده و به مانند جاروبرقی به گردآوری مواد آلوده می‌پردازند. پس از از بین بردن عفونت دندان، دندانپزشک قسمت داخلی دندان شما را با یک ماده به اسم گوتاپرکا پر می‌کند تا از این طریق دندان شما را تقویت کرده و از وارد شدن باکتری جلوگیری کند. بخش نهایی درمان ریشه دندان شامل قرار گیری تاج دندان است عمل‌ترمیم دندان را به پایان می‌رساند.

کلیات درمان ریشه دندان به این موارد خلاصه می‌شود و اگر سؤال بیشتری دارید، مطمئن باشید که اندودنتیست شما به همه آنها جواب خواهد داد.

 درمان ریشه دندان درد ندارد

 یکی از مهم‌ترین اشتباهات و خطاهایی که در مورد درمان ریشه دندان وجود دارد این است که ممکن است درد آور باشد. این در حالی است که اکثر بیماران مبتلا به عفونت ریشه دندان معتقدند که درد قبل از این عمل بیش از ۶ برابرترمیم دندان است و بهتر است که خود را به اندودنتیست بسپارید. یکی از مراحل اصلی این شیوه درمانی، شامل استفاده از بی حس کننده موضعی است که از لحاظ فیزیکی مانع از احساس درد و ناراحتی در فرد می‌شود.

 البته نمی‌توان منکر این موضوع شد که زمانی که اثر بی حس کننده از بین می‌رود، احتمالاً حساسیت و دردهای جزئی به وجود خواهد آمد که در عرضه چند هفته از بین می‌رود. حتی اگر این موضوع نیز برای شما آزاردهنده باشد، بهتر است به سراغ راهکارهای جانبی برای کاهش درد آن بروید.

دندان پزشک شما با شما همراهی خواهد کرد

 معمولاً ترس و اضطراب منطقی نیست و حتی برخی از افراد، زمانی که اطلاعات و حقایقی در مورد درمان ریشه دندان دریافت می‌کنند، برای آنها در زمینه‌ی ریختن ترس کافی نبوده و ترس آنها پایدار است. به یاد داشته باشید که اندودنتیست ها قبل از اینکه یک دندانپزشک باشند، با روانشناسی آشنایی دارند و می‌تواند در کنترل ترس و اضطراب شما مؤثر باشد. در ابتدا شما نیز با آنها صادق باشید و تمام مواردی که وجود دارد با آنها در میان بگذارید. اگر دندان پزشک شما بداند که شما در مورد درمان ریشه دندان نگران هستید، مطمئن باشید که مراحل درمانی را با آرامش و دقت زیادی ادامه خواهد داد.

 درمان ریشه دندان گران نیست

 یکی از مواردی که مزید بر علت شده و باعث می‌شود که افراد نسبت به درمان ریشه دندان ترس بیشتری داشته باشند این است که فکر می‌کنند هزینه‌ی آن بسیار زیاد است؛ اما توجه داشته باشید که استفاده از این شیوه درمانی هزینه زیادی ندارد.

 تصور می‌شود که درمان ریشه دندان نسبت به پر کردن آن گران‌تر باشد، زیرا این شیوه درمانی زمان بیشتری طول می‌کشد و مهارت بیشتری نیاز دارند. با این حال برخی از روش‌های دیگر مانند کشیدن دندان و جایگزین آن آنچنان نیز گران نیستند. به طور متوسط استفاده از درمان ریشه دندان در ایالات متحده حدود ۳۰۰ دلار هزینه دارد. البته در مورد هزینه‌های درمانی نیز گزینه‌های وجود دارد که بیمار می‌تواند به آنها پناه آورده و از این طریق در هزینه‌های کلی خود صرفه جویی کند.

درمان ریشه دندان بسیار مؤثر است

بسیاری از افراد نسبت به شیوه درمانی درمان ریشه دندان با همان طرز فکر گذشته رفتار می‌کنند و نسبت به آن نگرانی‌هایی دارند. این در حالی است که در دندانپزشکی مدرن در طی ۵۰ سال گذشته راه زیادی را پیش رفته است. امروزه، درمان ریشه دندان به شکلی انجام می‌شود که میزان موفقیت آن در نجات دندان حدود ۹۰ درصد برآورد می‌شود.

 اگر یک دندانپزشک یا اندودنتیست به شما می‌گوید که درمان ریشه دندان نیاز دارید، یک نفس عمیق بکشید و به یاد داشته باشید که نیازی به ترس از آن وجود ندارد. این روش نسبتاً بدون درد است، هزینه چندانی بر روی دست شما خواهد گذاشت، میزان موفقیت آن بالاست و شما را از درد و رنج دندان‌های عفونی نجات می‌دهد.

کنده شدن دندان دائمی یکی از فوریت‌های درمان دندانپزشکی است. در صورتی که دندان به طور کامل از جای خود کنده ‌شود پیش از هر چیز باید ببینیم دندان شیری بوده یا دائمی.

 

در صورت کنده شدن دندان چه کاری باید انجام دهیم؟

کنده شدن دندان شیری

دندان شیری نیازی به پیوند مجدد ندارد بنابراین لازم نیست آن را نجات دهید

 

اقدامات لازم در صورت کنده شدن دندان

اقدامات لازم در صورت کنده شدن دندان

 

کنده شدن دندان دائمی

  • آرامش خود را حفظ کنید
  • به دنبال دندان بگردید
  • دندان را از ناحیه تاج (بخش سفید رنگ) بگیرید و مراقب باشید به ریشه دست نزنید
  • در صورتی که دندان کثیف شده است آن را در حدود ۱۰ ثانیه در زیر آب سرد شیر بشویید و دندان را در جای خود قرار دهید. سعی کنید دندان را در حفره دندان نگه دارید.
  • در صورتی که امکان قرار دادن دندان در حفره دندان وجود ندارد، آن را در یک لیوان شیر یا آب بریزید. در صورتی که میتوانید، دندان‌ را در دهان خود بین دندان آسیاب بزرگ و سطح داخلی گونه نگه دارید
  • در صورتی که فرد سن کمی دارند و ممکن است دندان را قورت بدهد بهتر است دندان را در یک ظرف بگذارید.
  • بلافاصله به دندانپزشک مراجعه کنید.

 

اقدامات لازم در صورت کنده شدن دندان

اقدامات لازم در صورت کنده شدن دندان

برای کاشت مجدد دندان کنده شده چه اقداماتی انجام میشود؟

اقداماتی که در مورد دندان کنده شده صورت میگیرد، در دندان دائمی در حال رشد (نابالغ) در کودکان اندکی با دندان دائمی بالغ که رشد آن به اتمام رسیده است تفاوت دارد. علت این است که میخواهیم به دندان در حال رشد فرصت بدهیم خود را بازسازی کرده و فرایند رشد را به اتمام برساند.

 

اقدامات لازم در صورت کنده شدن دندان

اقدامات لازم در صورت کنده شدن دندان

 

  1. دندان کنده شده بالغ (فرایند رشد آن به اتمام رسیده است)

 

الف- در صورت کاشت مجدد توسط خود بیمار بلافاصله پس از کنده شدن آن

  • درمان دندانپزشکی
    • دندان جای خود قرار داده می‌شود
    • با اسپری آب، محلول آب نمک یا کلرهگزیدین ناحیه تمیز می‌شود
    • در صورتی ‌که لثه پاره شده است، بخیه می‌شود
    • موقعیت دندان باز کاشته شده از نظر بالینی و با عکس پرتوی ایکس بررسی می‌شود
    • به مدت دو هفته یک آتل یا اسپلینت انعطاف ‌پذیر استفاده می‌شود
    • داروهای آنتی ‌بیوتیک سیستمی ممکن است تجویز ‌شود. تتراسایکلین اولین گزینه انتخابی است. پیش از تشخیص تتراسایکلین در کودکان باید احتمال تغییر رنگ دندان‌های دائمی در حال رشد در نظر گرفته شود. به همین منظور در بیشتر کشورها برای افراد زیر ۱۲ سال تتراسایکلین استفاده نمی‌شود. در بیماران کم سن پنی سیلین فنوکسی متیل یا آموکسی سیلین (دوز آن بستگی به سن بیمار و وزن او دارد) تجویز می‌شود.
    • در صورتی که دندان کنده شده در تماس با خاک قرار گرفته است و در صورتی که وضعیت واکسن کزاز در بیمار مشخص نیست، بیمار باید برای دوز یادآور واکسن کزاز به پزشک عمومی مراجعه کند.
    • پس از بازکاشت دندان و پیش از برداشتن اسپلینت، عصب ‌کشی انجام می‌شود.
  • اقداماتی که بیمار باید انجام دهد
    • از انجام فعالیت‌های ورزشی تماسی خودداری کنید
    • تا دو هفته غذاهای نرم مصرف کنید
    • هر بار پس از غذا خوردن دندان‌های خود را با مسواک نرم تمیز کنید
    • از دهانشویه حاوی کلرهگزیدین دو مرتبه در روز (به مدت یک هفته) استفاده کنید
اقدامات لازم در صورت کنده شدن دندان

اقدامات لازم در صورت کنده شدن دندان

 

 

  • پیگیری درمان
    • ۷ تا ۱۰ روز پس از کاشت دندان برای عصب ‌کشی مراجعه کنید. هیدروکسید کلسیم به عنوان یک داروی داخل دندانی به مدت یک ماه پس از عصب‌ کشی در داخل دندان می‌ماند. به جای آن می‌توان می‌توان از آنتی‌ بیوتیک – کورتیکو استروئید بلافاصله و یا اندکی پس از باز کاشت دندان استفاده کرد که حداقل به مدت دو هفته باید بماند
    • پس از دو هفته اسپلینت برداشته شده و از دندان عکس گرفته می‌شود
    • پس از چهار هفته، سه ماه، شش ماه، یک سال و پس از آن هشت سال دندان معاینه شده و از آن عکس گرفته می‌شود
اقدامات لازم در صورت کنده شدن دندان

اقدامات لازم در صورت کنده شدن دندان

ب- درمان در صورت کاشت مجدد دندان پیش از یک ساعت

درمان دندانپزشکی

در صورتی که دندان کمتر از یک ساعت در خارج از دهان مانده باشد و در این مدت در شیر یا مایع مناسب دیگری نگهداری شده باشد و یا به مدت کمتر از یک ساعت به صورت خشک نگهداری شده باشد، احتمال نجات آن نسبتا خوب است. مراحل درمان آن به صورت زیر می باشد:

  • سطح دندان‌ و فورامن نوک ریشه با محلول آب نمک تمیز میشود و دندان در محلول آب نمک غوطه ‌ور می‌شود تا به این ترتیب آلودگی‌های نشسته در سطح آن تمیز شده و سلول‌های مرده از سطح ریشه جدا شود
  • با بی‌ حسی موضعی بافت‌ها بی ‌حس می‌شوند
  • حفره دندان با محلول آب نمک شست ‌و شو داده می‌شود
  • حفره دندان بررسی می‌شود. در صورتی که شکستگی در دیواره حفره مشاهده شود با ابزار مناسبی تغییر موقعیت داده می‌شود
  • دندان با فشار ملایم در جای خود قرار می‌گیرد. نباید برای باز کاشت دندان نیروی زیادی وارد شود
  • در صورتی که لثه پاره شده باشد با بخیه بسته می‌شود
  • موقعیت دندان پیوند خورده به صورت بالینی و برعکس پرتوی ایکس بررسی می‌شود
  • یک اسپلینت انعطاف‌ پذیر به مدت دو هفته در این محل قرار داده می‌شود
  • آنتی بیوتیک تجویز می‌شود . برای تجویز آنتی‌ بیوتیک ملاحظات گفته شده باید مد نظر قرار بگیرد.
  • در صورتی که دندان در تماس با خاک قرارگرفته است و در صورتی که پوشش واکسن کزاز مشخص نیست، باید برای تزریق دوز یادآور کزاز به پزشک مراجعه کنید
  • ۷ تا ۱۰ روز پس از باز کاشت دندان و پیش از درآوردن اسپلینت، درمان ریشه انجام میشود
اقدامات لازم در صورت کنده شدن دندان

اقدامات لازم در صورت کنده شدن دندان

 

  • اقداماتی که بیمار باید انجام دهد
    • تا دو هفته غذاهای نرم مصرف کنید
    • هر بار پس از غذا خوردن دندان‌های خود را با مسواک نرم تمیز کنید
    • از دهانشویه حاوی کلرهگزیدین دو مرتبه در روز (به مدت یک هفته) استفاده کنید
  • پیگیری درمان
    • ۷ تا ۱۰ روز پس از کاشت دندان برای درمان ریشه مراجعه کنید. هیدروکسید کلسیم به عنوان یک داروی داخل دندانی به مدت یک ماه پس از عصب‌ کشی در داخل دندان می‌ماند. به جای آن می‌توان می‌توان از آنتی ‌بیوتیک – کورتیکو استروئید بلافاصله و یا اندکی پس از باز کاشت دندان استفاده کرد که حداقل به مدت دو هفته باید بماند
    • پس از دو هفته اسپلینت برداشته شده و عکس گرفته می‌شود
    • پس از چهار هفته، سه ماه، شش ماه، یک سال و پس از آن هشت سال دندان معاینه شده و از آن عکس گرفته می‌شود

پ- درمان کاشت مجدد دندان پس از یک ساعت

در صورتی که دندان بیش از یک ساعت خارج از دهان درد یا به دلایل دیگر، احتمالاً سلول‌ها زنده نمانده ‌اند مراحل درمان به صورت زیر است:

درمان دندانپزشکی

تأخیر در باز کاشت دندان به معنی ضعیف بودن احتمال موفقیت درمان و نجات دندان است. رباط پریودنتال ممکن است دچار نکروز شده و دیگر نتواند التیام پیدا کند. در بازکاشت تأخیری هدف بازگرداندن دندان برای زیبایی، عملکرد و حفظ استخوان آلوئولار است. نتایج نهایی ممکن است آنکیلوز (جوش خوردن دندان و استخوان ) و حل شدن ریشه باشد.

  • بافت‌های نرم مرده متصل به دندان، با گاز جدا می‌شوند
  • درمان عصب ‌کشی ممکن است پیش از باز کاشت دندان و یا پس از آن انجام شود
  • با استفاده از بی ‌حسی موضعی، ناحیه تحت درمان بی ‌حس می‌شود
  • حفره دندان با محلول آب نمک شست‌ و شو داده می‌شود
  • حفره آلوئولار معاینه می‌شود. در صورتی که شکستگی در دیواره حفره وجود داشته باشد با ابزار مناسبی تغییر موقعیت داده می‌شود
  • دندان با ملایمت و فشار انگشت، در حفره دندان کاشته می‌شود
  • در صورتی که لثه پاره شده باشد بخیه می‌شود
  • موقعیت دندان کاشته شده به صورت بالینی و با کمک عکس پرتوی ایکس بررسی می‌شود
  • با استفاده از اسپلینت انعطاف ‌پذیری به مدت چهار هفته دندان در جای خود ثابت می‌شود
  • آنتی‌ بیوتیک تجویز می‌شود
  • در صورتی که دندان کنده شده در تماس با خاک قرار گرفته باشد یا در صورتی که ایمنی در مقابل کزاز مشخص نیست باید برای تزریق دوز یادآور کزاز به پزشک مراجعه کنید

برای کُند کردن جایگزینی استخوانی دندان، پیش از باز کاشت دندان درمان سطح ریشه با فلوراید توصیه می‌شود (محلول فلوراید سدیم دو درصد به مدت ۲۰ دقیقه) .

  • اقداماتی که بیمار باید انجام دهد
    • از انجام فعالیت‌های ورزشی تماسی خودداری کنید
    • تا دو هفته غذاهای نرم مصرف کنید
    • هر بار پس از غذا خوردن دندان‌های خود را با مسواک نرم تمیز کنید
    • از دهانشویه حاوی کلرهگزیدین دو مرتبه در روز (به مدت یک هفته) استفاده کنید
  • پیگیری درمان
    • ۷ تا ۱۰ روز پس از کاشت دندان برای عصب‌ کشی مراجعه کنید. هیدروکسید کلسیم به عنوان یک داروی داخل دندانی به مدت یک ماه پس از عصب‌ کشی در داخل دندان می‌ماند. به جای آن می‌توان می‌توان از آنتی‌ بیوتیک – کورتیکو استروئید بلافاصله و یا اندکی پس از باز کاشت دندان استفاده کرد که حداقل به مدت دو هفته باید بماند
    • پس از چهار هفته اسپلینت برداشته شده و از دندان عکس گرفته می‌شود
    • پس از چهار هفته، سه ماه، شش ماه، یک سال و پس از آن هشت سال دندان معاینه شده و از آن عکس گرفته می‌شود

در صورت بازکاشت تأخیری دندان، آنکیلوز وضعیتی اجتناب ‌ناپذیر است. در کودکان و نوجوانان آنکیلوز غالباً همراه با کوتاه‌تر شدن دندان در مقایسه با دندان‌های دیگر خواهد بود. مراقبت و پیگیری‌های بعدی برای اطمینان از مطلوب بودن نتایج درمان لازم است. در صورتی که دندان به علت آنکیلوز کوتاه‌تر شود (بیش از یک میلی‌متر) ممکن است به قطع تاج (Decoronation  ) نیاز باشد.

 

اقدامات لازم در صورت کنده شدن دندان

اقدامات لازم در صورت کنده شدن دندان

  • دندان کنده شده نابالغ

 

الف- در صورت کاشت مجدد توسط خود بیمار بلافاصله پس از کنده شدن آن

مراحل درمان بازکاشت دندان کنده شده نابالغ در صورتی که بیمار بلافاصله دندان را در حفره دندانی کاشته باشد، در مورد دندان نابالغ مشابه دندان بالغ است که پیشتر گفته شد با این تفاوت که هدف از بازکاشت دندان نابالغ در حال رشد در کودکان این است که فرصت رگ زایی مجدد در پالپ دندان فراهم شود. در صورتی که رگ زایی مجدد در دندان  اتفاق نیفتد، عصب کشی توصیه میشود.

ب- درمان در صورت کاشت مجدد دندان پیش از یک ساعت

درمان دندانپزشکی در صورت کاشت مجدد دندان پیش از یک ساعت در دندان بالغ و نابالغ شبیه به هم است با چند تفاوت زیر:

مشخص شده است که استفاده از آنتی بیوتیک موضعی احتمال رگ زایی مجدد پالپ دندان در حال رشد را افزایش میدهد و در صورتی که در دسترس باشد (ماینوسایکلین یا داکسی سایکلین ۱ میلی گرم در ۲۰ میلی لیتر محلول آب نمک به مدت ۵ دقیقه غوطه وری) مورد استفاده قرار میگیرد.

هدف از بازکاشت دندان در حال رشد کنده شده در کودکان، این است که امکان رگ زایی در فضای پالپ دندان فراهم شود. خطر حل شدن ریشه در اثر عفونت باید در مقابل احتمال رگ زایی مجدد سنجیده شود. بازجذب و حل شدن ریشه در کودکان با سرعت بالایی اتفاق می افتد. اگر رگ زایی اتفاق نیفتد ممکن است عصب کشی توصیه شود.

پیگیری درمان

برای دندانهای نابالغ، درمان ریشه نباید انجام شود مگر این که شواهد نکروز پالپ در عکس یا در معاینه بالینی مشاهده شود.

 

اقدامات لازم در صورت کنده شدن دندان

اقدامات لازم در صورت کنده شدن دندان

 

پ- درمان کاشت مجدد دندان پس از یک ساعت

تأخیر در باز کاشت دندان به معنی ضعیف بودن احتمال موفقیت درمان و نجات دندان است. رباط پریودنتال ممکن است دچار نکروز شده و دیگر نتواند التیام پیدا کند. در بازکاشت تأخیری هدف بازگرداندن دندان برای زیبایی، عملکرد و حفظ استخوان آلوئولار است. نتایج نهایی ممکن است آنکیلوز (جوش خوردن دندان و استخوان ) و حل شدن ریشه باشد.

تمام مراحل درمان درمان کاشت مجدد دندان پس از یک ساعت در مورد دندانهای نابالغ مشابه بالغ است فقط باید در نظر داشته باشید برای دندانهای نابالغ، درمان ریشه نباید انجام شود مگر این که شواهد نکروز پالپ در عکس یا در معاینه بالینی مشاهده شود.

آبسه دهان

هنگامی که بخشی از محدوده داخل دهان تحریک شده یا آسیب می‌بیند، باکتری‌ها ممکن است وارد آن شده و عفونت ایجاد کنند. گاهی اوقات ممکن است عفونت را به صورت تورم دردناک پر شده با چرک (مایع غلیظ زرد رنگ) ببینید. در صورتی که چرک تجمع یافته در داخل بافت‌ها تخلیه نشود، تورم و درد این ناحیه بیشتر خواهد شد. به این وضعیت آبسه گفته می‌شود. آبسه مانعی در پیرامون عفونت تشکیل می‌دهد. این یکی از روش‌های مقابله بدن با عفونت باکتریایی و جلوگیری از گسترش آن است.

انواع آبسه دهان

آبسه ممکن است خیلی سریع ایجاد شود. گاهی اوقات آبسه ظرف یکی دو روز پس از شروع عفونت تشکیل می‌شود. دو نوع آبسه در داخل دهان ممکن است ایجاد شود:

 

علائم و نشانه های عدم موفقیت درمان ریشه

علائم و نشانه های عدم موفقیت درمان ریشه

 

  • آبسه لثه که به آن آبسه پریودنتال نیز گفته می‌شود – این انواع آبسه معمولاً در اثر عفونت در محدوده ‌ای بین دندان و لثه اتفاق می‌افتد. ممکن است عفونت پس از گیر کردن غذا بین لثه و دندان شروع شود. در افرادی که دچار بیماری شدید لثه هستند، باکتری‌ها در زیر لثه و استخوان پیرامون آن تجمع

 

علائم و نشانه های عدم موفقیت درمان ریشه

علائم و نشانه های عدم موفقیت درمان ریشه

 

 

  • آبسه دندان که به آن آبسه پری اپیکال نیز گفته می‌شود – این آبسه در داخل دندان تشکیل می‌شود و زمانی این اتفاق رخ می‌دهد که عصب داخل دندان مرده و یا در حال مرگ باشد. این نوع آبسه در نوک ریشه دندان تشکیل می‌شود. سپس به استخوان پیرامون گسترش پیدا کرده و باعث تحلیل رفتن استخوان می‌شود.

 

علائم و نشانه های عدم موفقیت درمان ریشه

علائم و نشانه های عدم موفقیت درمان ریشه

 

بیشتر آبسه های دهان دردناک هستند بنابراین معمولاً افراد بلافاصله به دنبال درمان دندانپزشکی می‌روند. با این حال گاهی اوقات عفونت ممکن است هیچ دردی ایجاد نکند. در صورتی که آبسه درمان نشود عفونت ممکن است ماه‌ها و یا حتی سال‌ها باقی بماند. عفونت به خودی خود برطرف نمی‌شود بنابراین حتماً باید درمان شود. هرگز از علائم هشدار دهنده چشم‌ پوشی نکنید.

عوارض و مشکلات آبسه دهان

  • در صورتی که عفونت تحت درمان قرار نگیرد به استخوان و دندان‌های مجاور آسیب وارد می‌کند.
  • همچنین ممکن است از محل عفونت یک تونل از لثه و استخوان و پوست به داخل دهان ایجاد شود و از طریق آن، چرک تجمع یافته در داخل دهان تخلیه شود. به این تونل تخلیه چرک، فیستول گفته می‌شود. ممکن است فیستولها را به صورت منافذی در داخل دهان ببینید. فیستول ممکن است همانند یک جوش به نظر برسد. در صورتی که چرک از طریق فیستول تخلیه شود، طعم بدی در دهان احساس می‌کنید.
  • از آنجایی‌ که چرک داخل آبسه دهان باعث افزایش فشار می‌شود، درد ایجاد می‌نماید. تخلیه چرک از طریق فیستول ها باعث کاهش فشار می‌شود بنابراین در این زمان درد آرام می‌گیرد. با این حال به خاطر داشته باشید عفونت هنوز وجود دارد و باید درمان شود.
  • گاهی اوقات آبسه درمان نشده ممکن است کیسه پر شده با چرک که به آن کیست گفته می‌شود در داخل استخوان فک ایجاد نماید. در صورتی که دندان به شدت تحت تأثیر قرار گرفته و نتوان آن را نجات داد، ممکن است هنگام کشیدن دندان، کیست استخوان بیرون بزند. در صورتی که دندان را بتوان نجات داد، باید عصب‌ کشی انجام شود تا تمامی بافت‌ها و مواد آلوده از داخل دندان تخلیه شود. با این حال توجه داشته باشید عصب ‌کشی نمی‌تواند کیست استخوان را درمان کند. برای این منظور باید عمل جراحی انجام شود.
  • در موارد نادر عفونت مسبب آبسه، گسترش یافته و منجر به مشکلات جدی برای سلامت فرد می‌شود.

در صورت تشکیل آبسه در دهان چه باید کرد؟

آبسه همیشه وضعیتی جدی به شمار می‌آید چرا که عفونت ممکن است به بخش‌های دیگر بدن گسترش پیدا کند. بنابراین در صورتی که متوجه آبسه شدید هر چه سریع تر به دندانپزشک مراجعه کنید. در صورتی که احساس می‌کنید تورم شبیه جوش بر روی لثه ایجاد شده است، چند مرتبه در روز دهان خود را با محلول آب نمک بشویید. برای تهیه محلول آب نمک نصف قاشق چای‌خوری نمک‌ را در یک لیوان آب حل کنید. این کار ممکن است به تخلیه چرک و کاهش فشار، کمک کند. حتی در صورتی که با شست ‌و شوی دهان با محلول آب نمک، درد و تورم کاهش یافت، باز هم باید هر چه سریع تر به دندانپزشک مراجعه کنید.

درمان آبسه دهان

  • آبسه لثه

بیشتر موارد آبسه لثه پس از اقدامات زیر خیلی زود بهبود می‌یابند:

  • ناحیه کاملا تعویض میشود
  • چرک محبوس در داخل لثه تخلیه می‌شود
  • عفونت درمان می‌شود

در صورتی ‌که فیستول ایجاد شده باشد، ممکن است دندانپزشک مسیر آن را دنبال کند تا به منشأ عفونت دست یابد. سپس دندانپزشکی یک تکه ماده انعطاف ‌پذیر نازکی در فیستول قرار می‌دهد. این ماده در عکس پرتوی ایکس مشخص بوده و محل فیستول را به دندانپزشک نشان می‌دهد. پس از این که دندانپزشک عفونت را پاک‌سازی میکند، معمولاً فیستول به خودی خود بسته می‌شود.

  • آبسه دندان

در صورتی که عفونت در داخل دندان شروع شده باشد، دندان‌پزشک سوراخ کوچکی در دندان ایجاد می‌کند. این کار امکان تخلیه چرک و عفونت آبسه را فراهم می‌سازد. دندان‌پزشک محفظه پالپ دندان اعم از عصب ها و بافت‌های آلوده را تخلیه می‌نماید (عصب‌ کشی). سپس دندان پر شده و با مواد پر کننده یا روکش ترمیم می‌شود.

در صورتی ‌که آبسه خیلی بزرگ باشد یا آسیب دیدگی دندان شدید باشد، ممکن است امیدی به نجات دندان نبوده و دندان کشیده شود. بیشتر موارد آبسه های بزرگ باید تخلیه شوند. دندانپزشک سوراخی از لثه تا استخوان ایجاد می‌کند تا مسیری برای خروج چرک تجمع یافته ایجاد شود. این کار باعث کاهش فشار داخل و جلوگیری از گسترش عفونت می‌شود.

افرادی که دچار بیماری لثه شدید هستند ممکن است آبسه دندان در دهانشان تشکیل شده باشد. تخلیه چرک آبسه به برطرف شدن فوری مشکل کمک می‌کند. با این حال بیماری لثه باید درمان شود تا جلوی عفونت مجدد آن گرفته شود.

ممکن است دندانپزشک آنتی ‌بیوتیک و مسکن تجویز نماید. این داروها برای کمک به کنترل درد ، التیام آبسه و جلوگیری از گسترش عفونت تجویز می‌شوند.

پالپ چیست؟

پالپ به بخش مرکزی دندان گفته می‌شود که حاوی رگهای خونی و عصب ها می‌باشد. در واقع پالپ بخش زنده دندان است که مسئول رساندن مواد مغذی برای رشد دندان در دوران رشد می‌باشد. همچنین این بخش از دندان احساس درد را منتقل میکند. بنابراین هنگامی که با دندان درد به دندان پزشک مراجعه می‌کنید، پس از معاینه وضعیت شما و بررسی دندان ممکن است دندانپزشک تست پالپ دندان را لازم ببیند. تست پالپ برای بررسی زنده بودن پالپ انجام شود تا مشخص شود آیا آسیب‌ی به پالپ رسیده است یا خیر. پالپ معمولاً در اثر پوسیدگی عمیق یا جراحات و ضربه ‌هایی که به صورت یا دهان وارد می‌شود، دچار آسیب ‌دیدگی میگردد.

تست پالپ چیست؟

تست پالپ نوعی درمان دندانپزشکی است که هدف اصلی آن ارزیابی سلامت فیزیکی دندان می‌باشد. در بررسی سلامت پالپ، دندانپزشک دستگاهی را بر روی دندان قرار می‌دهد که جریان الکتریکی، سرما یا گرما را به دندان انتقال می‌دهد. برخی از تکنیک‌های ارزیابی وضعیت پالپ مستلزم استفاده از تمام سطح دندان هستند بنابراین باید دندان باید محرک احاطه شود. در چنین شرایطی ارزیابی دندانی که به طور کامل توسط روکش احاطه شده است، دشوارتر از دندانی است که پوشش ندارد. میزان جریان الکتریکی که واکنش بدن را تحریک می‌کند، می‌تواند مشکلات احتمالی داخل دندان را مشخص نماید.

چرا تست پالپ انجام می‌شود؟

تست زنده بودن دندان یا پالپ، نقش مهمی در ارزیابی اندودنسی و شناسایی وضعیت پالپ دندان ایفا می‌کند. انواع تست‌های پالپ می‌توانند نیاز به عصب‌ کشی یا کشیدن دندان را تأیید یا رد نمایند.

در هر دندان تعداد زیادی عصب به رگهای خونی متصل هستند و حس را منتقل می‌کنند. ساختار بیرونی دندان از آن محافظت می‌نماید. هنگامی که تست زنده بودن پالپ انجام می‌شود و نتایج آن دلالت بر عدم فعالیت پالپ دارد، دندانپزشک باید سلول‌های مرده و آسیب دیده پالپ را تخلیه کرده و محفظه خالی پالپ را با مواد مخصوصی پر کند. به این کار عصب ‌کشی گفته می‌شود. در صورتی که این کار انجام نشود احتمال تشکیل آبسه در استخوان و تحلیل رفتن استخوان و گسترش عفونت به دندان‌ها و بخش‌های دیگر وجود دارد.

تست زنده بودن پالپ چگونه است؟

هدف از تست پالپ دندان، تحریک واکنش عصب‌های داخل دندان به محرک است. واکنش معمولاً به صورت درد زنگ مانند (حساسیت دندان) یا ضربه ای احساس می‌شود. این واکنش‌ها در اثر جریان الکتریکی تحمیلی ایجاد می‌شود که در دندان جریان پیدا می‌کند. بر اساس نوع تست پالپ، حسهای مختلفی ممکن است تجربه شود که می‌تواند گردش خون در داخل دندان را نشان دهد. ابزاری به نام تستر قدرت جریان الکتریکی را تنظیم مینماید.

اگر چه تستر معمولا جریان الکتریکی تولید میکند، اما میتواند سرما یا گرما نیز تولید نماید. معمولا بیماران در یک قوس دندانی خاص به تحریک دمایی ناراحتی نشان میدهند. در چنین شرایطی تکنیکهای تست پالپ ابتدا باید در یک دندان بدون درد و سالم امتحان شوند.

ممکن است دندانپزشک از مواد رایجتری مانند تکه های یخ یا مایعات بسیار داغ برای انجام تست پالپ استفاده کند.

بررسی زنده بودن دندان ها

بررسی زنده بودن دندان ها

 

پیش از قرار دادن تستر بر دندان، کمی ژل رسانا در سطح دندان مالیده می‌شود. دندان‌های مجاور نیز ارزیابی می‌شود تا عملکرد آنها با دندان تحت معاینه مقایسه شود. ناهنجاری‌هایی که در تست پالپ مشاهده می‌شود، معمولاً آسیب ‌دیدگی عصب‌های داخل دندان و فرایند عفونی مزمن را نشان می‌دهد که می‌تواند سلامت عمومی بیمار را به خطر بیندازد. همین که دندان اصلی در اثر محرک ناراحتی نشان داد که با دندان‌های مجاور تفاوت داشت، این واکنش دلالت بر آسیب دیدن عصب‌های دندان دارد. هنگامی که این احساس ناراحتی خیلی زودتر از دندان‌های مجاور تجربه شود احتمالاً پالپیت یا شاید تورم پالپ دندان، عامل آن است. در صورتی که دندان مطلقاً هیچ حسی نداشته باشد، می‌تواند به معنی آلودگی جدی آبسه یا شاید مردن سلول‌های پالپ باشد (که به آن نکروز پالپ می‌شود). در صورتی که تورم پالپ محدود به ناحیه مجرای ریشه باشد، در صورتی که فرد یک دندان را که دندانپزشک به عنوان عامل مشکل معرفی کرده است، نشان میدهد باید دندانپزشک به این تشخیص شک کند. این تردید منطقی است چرا که در این شرایط خود پالپ دارای مواد تحریک عصبی نیست.

به طور کلی توصیه میشود دندانپزشک درک کند فردی که دندان درد دارد ممکن است با عوارض متفاوت، منحصر به فرد و بی ربط مواجه شود برای مثال دندانی که تحت فشار، علائم ایجاد میکند گاهی اوقات همان دندانی نیست که در مقابل محرک دمایی علائمی بروز میدهد.

روش‌های تست پالپ

معمولاً چهار تکنیک وجود دارد که برای شناسایی وضعیت سلامت پالپ دندان استفاده می‌شود: تست سرما، تست گرما (حرارتی)، تست الکتریکی و تست حفره.

باید توجه داشته باشید بلافاصله پس از این که دندان تحت محرک سرما قرار گرفت، تا چند دقیقه دچار مقاومت می‌شود بنابراین باید برای انجام تست سرما یا گرمای دیگر اندکی فاصله زمانی ایجاد شود تا دقت آزمایش بالا باشد. تست الکتریکی پالپ روش بسیار حساس‌ترب است و برای انجام آن باید محیط کاملاً خشک باشد. به همین علت انجام آن برای برخی از دندان‌ها بسیار دشوار است. تست حفره گاهی مورد استفاده قرار می‌گیرد و عمدتاً در مواردی انجام می‌شود که حقایق پزشکی و رادیوگرافی و تست زنده بودن پالپ نتیجه قاطع به دست نداده است. تست دما باید در بخش گردن (سرویکال) دندان و نزدیک مرز لثه انجام شود. در این ناحیه مینا کمترین ضخامت را دارد و نزدیک‌ترین محل به سلول‌های پالپ می‌باشد.

پس از این که بیمار پس زمینه احساس درد در مقابل  سرما را گزارش کرد، دندانپزشک باید تست سرما برای پالپ انجام دهد. علی‌رغم این که چندین استراتژی وجود دارد که ممکن است به عنوان محرک سرما از آنها استفاده شود، اما غالباً از یخ استفاده می‌شود. انجام این تست بسیار ساده است. تکه یخ مستقیماً در بخش گردن دندان در سمت گونه ای (باکال) یا شاید زبانی (لینگوال) تاج قرار داده می‌شود. پس از این که فرد حس سرما در دندان تحت معاینه را نشان داد، یخ فورا برداشته میشود. دندانپزشک سرعت واکنش ،قدرت آن و همچنین طول مدت آن را تحت نظر میگیرد.

به محض این که بیمار پس زمینه ناراحتی در مقابل محرک گرما را گزارش کرد، دندانپزشک باید تست گرمای پالپ را انجام دهد. دندان درد در اثر محرک مایعات خیلی داغ معمولا نشان دهنده پالپی است که بخشی از آن دچار نکروز شده یا عفونت کرده است. چند ابزار برای محرک حرارتی وجود دارد. پس از این که فرد دستان خود را بالا برد، دندانپزشک باید فورا محرک گرما را بردارد. اما برخی از دندانهایی که پالپ آنها آسیب دیده است ممکن است در ابتدا توسط تست حرارتی پالپ تحریک نشوند و پس از چند لحظه تحریک اتفاق بیفتد و بیمار ناراحتی جدی نشان دهد. به همین علت باید دندانپزشک مراقب باشد چند لحظه دست نگه دارد.

با تفسیر نتایج تست پالپ دندانپزشک مشخص میکند آیا دندان نیاز به عصب کشی دارد یا باید کشیده شود و یا این که با درمانهای ساده تر مانند ترمیم بهبود می یابد.

درمان دندان‌های شیری

دندان‌های شیری به دندان‌هایی گفته می‌شود که از حدود شش ماهگی شروع به رویش کرده و از حدود شش‌ سالگی به تدریج با دندان‌های دائمی جایگزین می‌شوند.

دندان‌های شیری نیز همانند دندان‌های دائمی از چند بخش تشکیل شده ‌اند:

مینای دندان بیرونی ترین دندان است که سفید رنگ و نیمه شفاف می باشد. مینا سخت‌ترین ماده بدن انسان است و از دندان محافظت می‌نماید. لایه عاج در زیر مینا قرار دارد که نرمتر از مینا بوده و تقریباً زرد رنگ و مات است. بخش مرکزی دندان پالپ نام دارد. پالپ حاوی رگهای خونی و عصبی می‌باشد. رگهای خونی وظیفه انتقال مواد مغذی به دندان را برعهده دارند.

 

پالپکتومی

پالپکتومی

 

در صورتی که دندان‌های شیری دچار پوسیدگی گسترده شده یا در اثر وارد آمدن ضربه آسیب ببینند،  برای نجات دندان و پیشگیری از گسترش عفونت به دندان‌های مجاور باید فوراً درمان صورت بگیرد.

برای درمان دندان شیری ابتدا عکس پرتو ایکس از دندان‌ها گرفته می‌شود تا دندانپزشک بتواند گستردگی عفونت و آسیب ‌دیدگی را ارزیابی نماید. پس از آن یکی از دو درمان پالپکتومی و یا پالپتومی پیشنهاد می‌شود.

پالپکتومی چیست؟

گاهی اوقات به پالپکتومی “درمان بخشی از ریشه” گفته می‌شود. پالپکتومی درمان متداولی در دندانپزشکی است که طی آن تمامی پالپ داخل دندان برداشته میشود. این کار برای کاهش خطر از دست دادن زود هنگام دندان شیری انجام می‌شود. در صورتی که دندان شیری زودتر از موعد کشیده شود دندان‌ها کج و نامرتب شده و مشکلاتی از نظر جویدن غذا و تکلم نیز ممکن است ایجاد شود. بنابراین پالپکتومی عمل تخلیه پالپ دندان برای پیشگیری از نیاز به کشیدن دندان است.

چه عواملی باعث نیاز به پالپکتومی می‌شوند؟

علت اصلی پالپکتومی عفونت است که در موارد زیر اتفاق می‌افتد:

  • پوسیدگی عمیق
  • لب پر شدن دندان
  • پرشدگی گسترده دندان
  • ضربه دیدن دندان و صورت

علائم و نشانه‌ های نیاز به پالپکتومی چیست؟

ممکن است دندان و یا لثه دچار آبسه شود.

در عکس پرتوی ایکس می‌توان عفونت داخل دندان را مشاهده نمود.

 

پالپکتومی

پالپکتومی

تشخیص نیاز به پالپکتومی چگونه است؟

عفونت دندان را به سادگی می‌توان شناسایی کرد چرا که آسیب دیدن پالپ در صورت بروز آبسه (کیسه پر شده با چرک) مشهود میشود. آبسه در نوک ریشه دندان تشکیل می‌شود. برای تشخیص دقیق از عکس پرتوی ایکس استفاده می‌شود.

تفاوت پالپکتومی و پالپتومی چیست؟

در پالپتومی تنها بخش مربوط به تاج دندان برداشته میشود. پالپتومی زمانی انجام می‌شود که هنوز پالپ دندان درگیر نشده است در حالی‌ که پالپکتومی زمانی انجام می‌شود که پالپ آلوده و عفونی شده است.

پالپکتومی

پالپکتومی

پالپکتومی چگونه انجام می‌شود؟

ابتدا بی‌ حسی تزریق می‌شود. این کار برای این است که بیمار هیچ دردی در حین درمان احساس نکند. سپس سوراخی در دندانتان می‌شود تا دندان‌پزشک به پالپ دسترسی داشته باشد. از طریق سوراخ ایجاد شده محتوای پالپ دندان تخلیه می‌شود. پس از بازسازی و ضد عفونی محفظه پالپ، با مواد مخصوصی پر می‌شود. برای محافظت و جلوگیری از عفونت مجدد روکش بر روی دندان قرار می‌گیرد. ممکن است برای کاهش خطر عفونت آنتی‌ بیوتیک تجویز شود.

درمان‌های جایگزین پالپکتومی چیست؟

در صورتی که نمی‌خواهید پالپکتومی انجام دهید، تنها راه جایگزین کشیدن دندان است. اما در صورتی که دندان کودک را بکشید اگر مدت زیادی تا برآمدن دندان دائمی باقی مانده باشد، باید از فضا نگه دار برای حفظ فضای لازم برای بیرون زدن دندان دائمی استفاده کنید. به علت خالی ماندن جای دندان ممکن است دندان‌های مجاور و همچنین دندان فک مقابل از جای خود انحراف پیدا کرده و کج شوند. بنابراین بهترین کار این است که در صورت توصیه دندانپزشک دندان شیری کودک حفظ شود.

درمان ریشه (عصب کشی) چیست؟

بیشتر افرادی که عصب کشی می‌کنند، چیزی از فرآیند عصب کشی و مواد مورد استفاده برای پر کردن محفظه تخلیه شده پالپ و سوراخ دسترسی نمی‌دانند. در فرایند عصب کشی ابتدا سوراخی در تاج دندان ایجاد میشود تا به پالپ دسترسی پیدا شود. سپس بخش‌های آلوده و آسیب‌ دیده پالپ دندان تراشیده و تخلیه می‌شود. این کار برای جلوگیری از گسترش عفونت و نجات دندان انجام می‌شود. سپس محفظه تخلیه شده با مواد مخصوصی پر می‌شود تا راه نفوذ ذرات و باکتری‌ها به داخل دندان مسدود شود.

 

مواد مورد استفاده در درمان ریشه (عصب کشی)

مواد مورد استفاده در درمان ریشه (عصب کشی)

 

برای این منظور معمولا از ماده ای به نام گاتاپرچا (gutta percha) استفاده میشود. در نهایت سوراخ دسترسی که در تاج دندان ایجاد شده بود، پر شده و دندان مهر و موم و روکش می‌شود. در اینجا با مواد مورد استفاده از عصب کشی بیشتر آشنا میشوید.

 

مواد مورد استفاده در درمان ریشه (عصب کشی)

مواد مورد استفاده در درمان ریشه (عصب کشی)

گاتاپرچا چگونه استفاده میشود؟

پیش از پر کردن دندان، باید محفظه پالپ و مجرای ریشه کاملاً تمیز و پاک سازی شده و ضد عفونی شوند. گاتاپرچا ماده مخصوص طراحی شده برای پر کردن داخل دندان است. این ماده پر کننده ترموپلاستیک است به این صورت که حرارت داده شده و سپس در مجرای ریشه با فشار قرار داده می‌شود. گاتاپرچا ماده پلاستیکی مانند است که از چند درخت مالزیایی به دست می‌آید و به عنوان پر کننده دائمی در درمان ریشه مورد استفاده قرار می‌گیرد.

پس از این که از پر شدن مجرای ریشه اطمینان حاصل شد، با استفاده از چسب مخصوصی سطح آن پوشانده و مهر و موم می‌شود. مهر و موم کردن سوراخ دسترسی که در تاج ایجاد شده بود، برای پیشگیری از نفوذ بزاق و باکتری‌ها به سیستم مجرای ریشه اهمیت زیادی دارد. همچنین این کار مانع نشت دارو از محفظه پالپ به خارج میشود. برخی گزارش‌ها در مورد خصوصیات فیزیکی ماده پر کننده موقتی، نگرانی‌هایی راحع به روش‌های مختلف نشان داده ‌اند. معمولا برای پر کردن موقتی سوراخ دسترسی از کَویت (Cavit)، ترم (TERM ) و ایرم (IRM) استفاده میشود.

عوارض احتمالی گاتاپرچا

زمانی تصور می‌شد گاتاپرچا باعث واکنش آلرژیک در بدن می‌شود، مشابه واکنشی که بدن به لاتکس طبیعی نشان می‌دهد. علت این تصور شباهت شیمیایی زیاد بین این دو ماده بود. با این حال انجمن اندودنتیست های آمریکا بر اساس نتایج چندین پژوهش و فقدان موردهای واقعی گزارش شده، بیان می‌دارد هیچ واکنش متقابلی در مورد گاتاپرچا دیده نشده است.

 

مواد مورد استفاده در درمان ریشه (عصب کشی)

مواد مورد استفاده در درمان ریشه (عصب کشی)

معایب و مزایای استفاده از گاتاپرچا

  • در پژوهشی که در Clinical Oral Investigations منتشر شد، روش‌های پر کردن مجرای ریشه های با انحنای زیاد مورد بررسی قرار گرفت. چهار روش مختلف در ۴۸ دندان کشیده شده استفاده شد. نتایج نشان دادند روش فشردن گاتاپرچا برای مجراهای انحنا دار ریشه دندان سریع تر و کارآمدتر است.
  • متأسفانه این ماده معایبی نیز دارد. برای مثال Journal of Dentistry of Tehran University of Medical Sciences پژوهشی را منتشر کرده است که عدم توانایی اتصال این ماده به دیواره‌ های مجرای ریشه در حین ترمیم با پُست فیبر کوارتز را نشان میدهد. اثبات شده است که پرکردن مجرای ریشه با ماده دیگر در مقابل نشت باکتریایی و شکستگی ریشه مقاومت بیشتری نشان میدهد.
  • شناسایی شکستگی عمودی ریشه در صورتی ‌که قبلا ریشه با گاتاپرچا پر شده باشد دشوارتر از حالتی است که از این ماده استفاده نشده باشد. همچنین International Endodontic Journal (IEJ)  پژوهشی را در مورد محققانی که از رادیوگرافی دیجیتالی، توموگرافی کامپیوتری چند شناساگری (MDCT) و توموگرافی کامپیوتری پرتو مخروطی استفاده کرده بودند، منتشر کرد. نتایج پژوهش‌ها نشان داد نرخ موفقیت هر سه روش غربالگری در ریشه ای که گاتاپرچا استفاده نشده است مشابه است در حالی که در صورتی که از این ماده استفاده شده باشد، نتایج متفاوت خواهد بود.
  • پژوهش دیگری که در نشریه IEJ منتشر شد، روش‌های مختلف تخلیه مواد از مجرای ریشه را مورد بررسی و مقایسه قرار داد. تکنیک‌های مورد استفاده، سیستم پر کردن دستی و سیستم نیکل تیتانیوم بودند. نتایج نشان داد سیستم‌های نیکل تیتانیوم سریع تر از فایل دستی بودند. با این حال پس مانده ماده گاتاپرچا در هر دو روش باقی ‌ماند.

التهاب پالپ دندان

پالپیت یک اصطلاح عمومی برای توصیف التهاب پالپ دندان است. پالپیت بخش مرکزی دندان محسوب می‌شود که حاوی عصب‌ها و رگهای خونی می‌باشد. پالپیت با حساسیت دندان مشخص می‌شود که حاصل زیاد بودن جریان خون در دندان (هیپرمی) است. در برخی موارد بیمار ممکن است از حساسیت به لمس در ناحیه گردن، زیر فک یا زیر چانه (نواحی که گره‌ های لنفاوی واقع شده ‌اند) شکایت داشته باشد. گره ‌های لنفاوی معمولا در صورت عفونت نواحی مجاور، دچار حساسیت به لمس شده و بزرگ می‌شوند.

پالپیت ممکن است در اثر عوامل گوناگونی از جمله پوسیدگی دندان، وارد آمدن ضربه به دندان، نیروی شدید فک یا سوراخ کردن دندان به علت درمان‌های دندانپزشکی ایجاد شود.

قرار گیری در معرض محلولهایی که که باعث خشک شدن یا معدنی زدایی دندان می‌شوند، می‌تواند وضعیت پالپیت را به دنبال داشته باشد. از جمله این مواد می‌توان به بلیچینگ، اسید موجود در غذاها و نوشیدنی‌ها و حتی برخی خمیر دندان های چندکاره اشاره کرد.

پالپیت به دو دسته برگشت پذیر و برگشت ناپذیر تقسیم می‌شود.

  • به طور کلی می‌توان گفت پالپیت برگشت ناپذیر با حساسیت طولانی ‌مدت دندان به دمای سرد یا گرم و گاهی اوقات به شیرینی‌جات مشخص می‌شود. در پالپیت برگشت ‌ناپذیر بافت عصبی هنوز زنده است اما دوام چندانی نخواهد داشت به این معنی که به علت وجود عامل التهاب برگشت ناپذیر در دندان، در نهایت عصب‌ها خواهند مرد. معمولاً در پالپیت برگشت ناپذیر، درد خفیف اما پیوسته احساس می‌شود که با وجود محرک ها تشدید می‌گردد. تورم نیز ممکن است وجود داشته باشد. همچنین توانایی دندان در احساس محرک‌های الکتریکی خفیف کاهش پیدا می‌کند.
  • پالپیت برگشت پذیر معمولاً با حساسیت تیز و فوری به دمای سرد و گاهی اوقات به شیرینی و یا گاز گرفتن مشخص می‌شود. معمولاً در پالپیت برگشت پذیر، دندان حساسیتی به غذاهای گرم ندارد. معمولاً در این وضعیت واکنش درد به محرک‌ها، طولانی مدت نیست و تورم وجود ندارد. همچنین معمولاً هنوز دندان محرک‌های الکتریکی خفیف را شناسایی می‌کند. التهاب داخل پالپ در پالپیت برگشت پذیر برخلاف پالپیت برگشت ناپذیر است چندان محسوس نیست و آسیب ‌دیدگی بافت‌های پالپ کم است.

در صورتی که اخیراً دندانی تحت درمان‌های دندانپزشکی از جمله پر کردن دندان، روکش و یا موارد دیگر قرار گرفته باشد، ممکن است تا مدت کوتاهی پس از آن دچار حساسیت شود. به این وضعیت “حساسیت پس از درمان” گفته می‌شود که یکی از موارد پالپیت برگشت پذیر است . بسته به ماهیت درمان دندانپزشکی، سن بیمار و وضعیت سیستم ایمنی، به مرور زمان دندان ممکن است بهبود یافته و یا پالپیت برگشت پذیر به پالپیت برگشت ناپذیر تبدیل شود. در برخی موارد پالپ دندان ممکن است نکروزی شده و از بین برود.

دندان‌پزشک پس از معاینه دندان می‌تواند وضعیت دندان را تشخیص داده و پیش از انجام درمان دندانپزشکی به شما بگوید احتمال ایجاد پالپیت پس از درمان چقدر خواهد بود.

به خاطر داشته باشید در حالت نرمال دندان‌ها زنده هستند و درمان‌های دندانپزشکی که بر روی آنها انجام می‌شود جراحی محسوب شده و نوعی واکنش التهابی را به دنبال خواهد داشت. با این که در اکثر موارد واکنش خفیف است، اما در عمل‌های پیچیده ممکن است پالپیت برگشت ناپذیر اتفاق بیفتد.

دندان‌ها حداقل دو بافت عصبی دارند: عصبهای میلین دار و بدون میلین. برای درک بهتر می‌توانید در ذهن خود سیم برق عایق دار و سیم بدون عایق را تصور کنید. عصبهای میلین دار همانند سیم برق عایق هستند و محرکهای درد تیز و مشخص را خیلی سریع‌تر از عصب‌های بدون میلین به مغز ارسال می‌کند. عصبهای بدون میلین درد کم شدت پیوسته را ارسال میکنند. هنگامی که هر دو نوع عصب‌ها در دندان تحت تأثیر قرار گرفته باشد، احتمال زیادی دارد که پالپیت برگشت ناپذیر باشد.

مواد مورد استفاده در درمان ریشه (عصب کشی)

مواد مورد استفاده در درمان ریشه (عصب کشی)

پالپیت چگونه تشخیص داده می‌شود؟

به طور کلی وضعیت پالپ هر دندان یکی از این چهار گزینه است: نرمال،پالپیت برگشت ‌ناپذیری، پالپیت برگشت پذیر، پالپیت نکروزی (مرده). تفاوت بین پالپیت برگشت پذیر و پالپیت برگشت ناپذیر و دندان نکروزی معمولاً با آزمایش با محرک‌های سرد، گرم و الکتریکی خفیف مشخص میشود. این کار برای ارزیابی واکنش عصب‌های داخل دندان انجام می‌شود.

 واکنش درد طولانی مدت به محرک‌ها بیشتر به نفع تشخیص پالپیت برگشت ناپذیر تفسیر می‌شود. در صورتی که هیچ واکنشی به محرک‌های سرد، گرم و  یا الکتریکی دیده نشود احتمالاً دندانتان نکروزی شده است و بافت‌های داخل آن دیگر زنده نیستند. واکنش تند و تیز به محرکات که با برداشتن محرک  سریعاً برطرف می‌شود، می‌تواند تشخیص پالپیت برگشت پذیر را تأیید کند. اغلب دندانی با پالپیت برگشت پذیر به حرارت حساسیتی نشان می‌دهد. ممکن است دندان زمانی دچار پالپیت برگشت پذیر شده و سپس وضعیت بدتر شود. بنابراین برای پیشگیری از تبدیل پالپیت برگشت پذیر به برگشت ناپذیر است باید اقداماتی انجام دهید اگر چه ممکن است همیشه این اقدامات مؤثر واقع نشود.

مواد مورد استفاده در درمان ریشه (عصب کشی)

مواد مورد استفاده در درمان ریشه (عصب کشی)

درمان پالپیت

پالپیت برگشت پذیر اغلب بدون درمان بهتر می‌شود. ممکن است دندانپزشک استفاده از داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی را برایتان تجویز کند. اغلب کنترل فشار فک بر روی دندان، به روند بهبودی علائم کمک می‌نماید.

دندانپزشک بسته به علائم ممکن است دندان را با داروهای حساسیت ‌زدایی درمان کرده و استفاده از خمیر دندان مخصوص دندان‌های حساس را تا زمان بهبود علائم توصیه نماید.

معمولاً عکس پرتوی ایکس گرفته می‌شود تا مرجع خوبی برای مقایسه وضعیت دندان باشد. در صورتی که پالپیت برگشت پذیر در اثر پوسیدگی ایجاد شده باشد، درمان پر کردن دندان لازم است.

مشکلات دندانی دیگری که علایم مشابه پالپیت دارند

  • حساسیت عاج دندان وضعیتی است که در آن لایه عاج نمایان شده و باعث حساسیت زیاد دندان شده است. این وضعیت را به راحتی می‌توان درمان کرد. اگر چه علائم آن ممکن است بسیار مشابه پالپیت برگشت پذیر باشد اما وضعیتی کاملاً متفاوت است.
  • ترک ‌خوردگی، لب پر شدگی، لق شدن و یا جابه‌جا شدن دندان در اثر ضربه همه می‌توانند باعث ایجاد درد و حساسیت دندان شوند.
  • گار گرفتن اشیای سخت یا ضربه دیدن دندان باعث کبودی رباط پریودنتال شده و درد ایجاد می‌نماید. این وضعیت به عنوان کوفتگی دندان (concussion injury) شناخته میشود.
  • دندان‌هایی که دچار پوسیدگی و کرم خوردگی می‌شود گاهی اوقات به سرما و شیرینی حساس می‌شوند.
  • بیمارانی که دندان قروچه دارند ممکن است دندان‌هایشان در اثر نیروی شدید فک دچار درد و حساسیت شود.
  • گاهی اوقات دندانهای عقبی فک بالا ممکن است هنگام عفونت یا احتقان سینوس دچار درد شوند.
  • نفوذ و تکثیر باکتری‌های دندان با ایجاد انواع مختلف آبسه می‌تواند باعث درد شدید و تورم شود در حالی که معمولاً پالپیت برگشت پذیر این علایم را ایجاد نمی‌کند مگر این که بدتر شود.