میکروسرجری چیست؟

مانند هر فرایند دندانپزشکی یا پزشکی دیگری، گاهی اوقات ممکن است به دلایل مختلف، دندان پس از درمان اولیه‌ی ‌ریشه بهبود نیابد. در چنین شرایطی اندودنتیست راهکارهای مختلفی پیشنهاد می‌دهد که یکی از آنها درمان ریشه با میکروسکوپ دندانپزشکی خواهد بود. اندودانتیک میکروسرجری یکی از فرایندهای جراحی است که زیر میکروسکوپ انجام می‌شود.

چه زمانی برای درمان ریشه از میکروسکوپ استفاده می‌شود؟

چندین وضعیت هستند که در آنها درمان ریشه‌ی معمول به دلایل مختلف موفق واقع نمی‌شوند، جراحی اندودانتیک می‌تواند به حفظ دندان کمک کند:

• ممکن است جراحی برای تشخیص گسترده مورد استفاده قرار گیرد. در برخی بیماران علائم و نشانه‌های بیماری مجددا بازمی‌گردند اما هیچ مشکل مشهودی در رادیوگرافی با اشعه‌ی ایکس آنها مشاهده نمی‌شود. این موارد می‌تواند حاکی از یک ترک ریز یا شکستگی در ساختار دندان باشد که طی درمان غیر جراحی قابل شناسایی نیست. در چنین مواردی، میکروسرجری به اندودنتیست این فرصت را می‌دهد تا بدون تکیه بر تصاویر رادیوگرافی با اشعه‌ی ایکس، ساختار دندان را به دقت مورد بررسی قرار دهد، مشکل را بیابد و درمان مورد نیاز را ارائه نماید.

• در برخی موارد، رسوب و ته‌نشین شدن کلسیم باعث می‌شوند کانال بسیار باریک شود و اجازه ندهد ابزارهایی که در درمان غیر جراحی ریشه‌ی دندان مورد استفاده قرار می‌گیرند برای پاکسازی و شکل‌دهی به انتهای ریشه‌ی دندان برسند. در این صورت، زمانی که فرایند “آهکی شدن” (calcification) رخ می‌دهد، دندان به درمان ریشه با میکروسکوپ دندانپزشکی نیاز دارد تا به طور کامل پاکسازی و پر شود.
• در برخی موارد، پس از درمان یا درمان مجدد ریشه ممکن است دندان بهبود نیابد. ممکن است علائم و نشانه‌ها تداوم داشته باشند، یا بعدا مجددا بازگردند- احتمالا چند ماه یا حتی چند سال پس از درمان اصلی. در این موارد، درمان ریشه با میکروسکوپ دندانپزشکی هنوز هم می‌تواند یکی از گزینه‌های موجود برای حفظ دندان باقی‌مانده باشد.
• در صورت گسترش بیماری دندان به سطح ریشه‌ی دندان یا در صورت گسترش عفونت به استخوان اطراف، ممکن است درمان این مناطق به درمان ریشه با میکروسکوپ دندانپزشکی نیاز داشته باشد.

معمول‌ترین نوع جراحی، اندودانتیک اپیکواکتومی یا “قطع نوک ریشه” است. زمانی که پس از درمان یا درمان مجدد ریشه عفونت یا التهاب دندان به بافت استخوانی اطراف نوک ریشه‌ی دندان سرایت کند، ممکن است نیاز باشد اپیکواکتومی انجام شود.

چرا دندانپزشک عمومی بیمار را به متخصص اندودنتیست ارجاع می‌دهد؟

متخصص اندودنتیست دندانپزشکی است که متخصص حفظ دندان و ریشه دندان است. اندودنتیست پس از اتمام تحصیل در رشته‌ی دندانپزشکی عمومی، سه یا چند سال در زمینه‌ی اندودانتیکس پیشرفته تحصیل می‌کند. در نتیجه‌ی آموزش‌های تخصصی، اندودنتیست در پی بردن به علت درد صورت و دهان، درمان آسیب‌های تروماتیک به دندان، تشخیص دندان ترک خورده و انجام فرایندهایی برای حفظ دندان مهارت پیدا خواهد کرد.

اندودنتیست‌ها علاوه بر فرایندهای معمول، در فرایندهای پیچیده‌ی درمان اندودانتیکس، از جمله درمان ریشه، درمان مجدد ریشه و درمان ریشه با میکروسکوپ دندانپزشکی نیز تخصص دارند. بنابراین دندانپزشک عمومی در صورت نیاز بیمار را به اندودنتیست ارجاع می‌دهد تا با استفاده از فن‌آوری‌های پیشرفته در این زمینه مشکل بیمار را برطرف نماید. از این رو روند بهبودی با سرعت بیشتری پیش خواهد رفت.

طی فرایند میکروسرجری چه اتفاقاتی رخ می‌دهد؟

ابتدا یکی از انواع مواد بی حسی موضعی در منطقه‌ی دندان بیمار تزریق می‌شود و پس از حصول اطمینان از بی حس شدن کامل دندان، درمان آغاز خواهد شد. با کمک میکروسکوپ دندانپزشکی از طریق یک منفذ در بافت لثه‌ی نزدیک منطقه‌ی مورد نظر، استخوان اصلی مشخص می‌شود و بافت ملتهب و عفونی برداشته می‌شود. انتهای ریشه نیز برداشته می‌شود. ممکن است دندان اندکی پر شود تا انتهای کانال ریشه بسته شود و از جذب عفونت بیشتر پیشگیری نماید، این فرایند تحت عنوان “رتروفیلینگ” شناخته می‌شود. پس از آن چند بخیه به لثه زده می‌شود تا به بهبود کامل بافت کمک نماید. طی چند ماه بعد، بافت استخوان موجود به تدریج مجددا رشد خواهد کرد تا جایگزین بافت عفونی جایگزین شود. اکثر بیماران می‌توانند ظرف یک روز پس از جراحی به زندگی روزمره‌ی خود بازگردند.

در برخی موارد، تنها جایگزین برای جراحی اندودانتیک برداشتن (یا کشیدن) دندان است. پس از این فرایند، باید یک جایگزین مصنوعی- ایمپلنت، بریج یا دنچر- جای دندان را بگیرد تا عملکرد دندان را داشته باشد و مانع حرکت و جابجایی دندان‌های اطراف شود. این گزینه‌های جایگزین معمولا مستلزم جراحی یا فرایندی روی دندان‌های سالم مجاور می‌باشند، به این معنا که، جراحی اندودانتیکس نه تنها صرفه جویی در هزینه است، بلکه طبیعی‌ترین درمان برای حفظ سلامت دهان و دندان است.

آیا درمان ریشه با میکروسکوپ دندانپزشکی درد دارد؟

اندودنتیست به بیمار اطمینان خواهد داد که با استفاده از بی حسی موضعی این فرایند هیچ درد و ناراحتی نخواهد داشت. در اکثر بیماران، بی حسی پس از 2 تا 3 ساعت از بین خواهد رفت. کاملا طبیعی است که تا چند روز پس از فرایند جراحی در منطقه‌ی جراحی حس سوزش وجود داشته باشد، یا تا زمانی که محل برش بهبود یابد اندکی تورم وجود داشته باشد. پیش از جراحی همه‌ی موارد پیش رو و اتفاقاتی که پس از جراحی رخ خواهند داد با بیمار در میان گذاشته خواهند شد. دستورالعمل‌های لازم برای پس از جراحی نیز به بیمار آموزش داده خواهند شد.