آمالگام های دندانی موادی هستند که سال هاست توسط دندانپزشکان برای پر کردن حفره های دندانی مورد استفاده قرار می گیرند زیرا مدت زمانی طولانی دوام دارند و کم هزینه تر از دیگر موادی هستند که برای پر کردن این حفره ها مورد استفاده قرار می گیرند، مانند کامپوزیت های همرنگ دندان ها یا طلا. این مواد نقره ای رنگ، بواسطه دوام آنها اغلب بهترین گزینه برای پر کردن حفره های بزرگ دندان های عقب دهان هستند، جایی که هنگام جویدن فشار بیشتری به آنها وارد می شود.

آمالگام به سرعت سفت می شود بنابراین برای استفاده در قسمت هایی مناسب است که خشک نگه داشتن آنها در طول فرایند پر کردن دندان دشوارتر است، از جمله زیر خط لثه. علاوه بر این، از آنجا که فرایند پر کردن دندان با این مواد زمان کمتری می برد، آمالگام ها موادی کاربردی برای کودکان هستند، و نیز افرادی که ثابت ماندن برای مدت زمان طولانی برای آنها دشوار است.

یکی از نقاط ضعف این مواد این است که این نوع پر شدگی ها طبیعی به نظر نمی رسند، مخصوصاً زمانی که پر شدگی نزدیک جلوی دهان است، جایی که ممکن است هنگام خندیدن یا حرف زدن بیشتر خود را نشان دهد. علاوه بر این، در مقایسه با مواد دیگر، برای استفاده از آنها ممکن است لازم باشد مقدار بیشتری از ساختار دندان تراشیده شود.

از نظر اکثر افراد آمالگام های دندانی همان پر شدگی های نقره هستند. آمالگام های دندانی ترکیبی از جیوه، نقره، قلع، و مس هستند. جیوه، که تقریباً 50 درصد این ترکیب را تشکیل می دهد، برای به هم چسباندن فلزات به یکدیگر مورد استفاده قرار می گیرد و یک پر شدگی محکم، قوی، و با دوام بوجود خواهد آورد. پس از سال ها تحقیق، مشخص شده است که جیوه تنها عنصری است که این فلزات را به گونه ای به یکدیگر خواهد چسباند که به راحتی داخل حفره دندان دستکاری شود.

آیا جیوه درون آمالگام دندانی بی خطر است؟

جیوه موجود درون آمالگام های دندانی سمی نیست. وقتی جیوه با فلزات دیگر موجود در آمالگام های دندانی ترکیب می شود، ماهیت شیمیایی آن تغییر می کند، بنابراین ضرورتاً بی خطر می شود. مقدار جیوه ای که در دهان تحت فشار ناشی از جویدن و خرد کردن غذا آزاد می شود بسیار اندک است و هیچ خطری نخواهد داشت. در حقیقت، این کمتر از آن چیزی است که بیماران با غذایی که می خورند یا آب و هوا در معرض آن قرار می گیرند.

مطالعاتی که طی 100 سال گذشته انجام شده اند همچنان تأیید می کنند که آمالگام مضر نیست. ادعاهای مبنی بر بروز بیماری ناشی از جیوه موجود در آمالگام های دندانی تنها بر اساس گفته هستند و این ادعاها هنوز از نظر علمی تأیید نشده است و تنها به این دلیل مطرح شده اند که گویا با تخلیه آمالگام به صورت معجزه آسایی بهبودی حاصل شده است.

چرا دندانپزشکان از آمالگام دندانی استفاده می کنند؟

آمالگام های دندانی در برابر تست زمان از خود مقاومت نشان داده اند، به همین دلیل ماده ای است که برای این منظور انتخاب شده است. 150 سال روی این ماده تحقیق شده است و هنوز یکی از بی خطرترین، با دوام ترین و مقرون به صرفه ترین موادی است که برای پر کردن حفره دندان ها مورد استفاده قرار گرفته است. تخمین زده شده است که در سال بیش از یک میلیارد دندان با آمالگام های دندانی ترمیم می شوند. دندانپزشکان آمالگام های دندانی را استفاده می کنند زیرا کار کردن با آنها راحت تر از گزینه های جایگزین دیگر است. برخی بیماران آمالگام های دندانی را به خاطر بی خطر بودن آنها، مقرون به صرفه بودن، و نیز قابلیت قرار دهی سریع آنها در حفره دندان، به گزینه های دیگر ترجیح می دهند.

گزینه های جایگزین آمالگام

جایگزین های آمالگام ها، مانند ترمیم های قالب گیری شده از جنس طلا، پرسلاین، و رزین کامپوزیت پر هزینه تر هستند. ساخت ترمیم های طلا و پرسلاین مدت زمان بیشتری طول می کشد و ممکن است دو مرتبه مراجعه به دندانپزشک نیاز داشته باشد. علاوه بر این، باید این را بدانید که این مواد، به استثنای طلا، به اندازه آمالگام با دوام نیستند.

بیمارانی که به جیوه حساسیت دارند چطور؟

احتمال حساسیت به جیوه در کل افراد کمتر از یک درصد است. افرادی که احتمال می رود به جیوه حساسیت داشته باشند، باید نزد یک آزمایشگاه معتبر آزمایش بدهند، و در صورت لزوم، به دنبال یک جایگزین مناسب باشند. آیا بیماران باید آمالگام های خود را تخلیه کنند؟ خیر. انجام این کار، بدون ضرورت، منجر به هزینه های اضافی و آسیب به دندان خواهد شد.

آیا کارکنان مطب دندانپزشکی نیز بواسطه شغل خود در معرض جیوه قرار دارند؟

دندانپزشکان از کپسول هایی استفاده می کنند که مواد لازم برای پر کردن دندان از قبل به صورت ترکیب شده داخل آنها وجود دارند، که باعث می شود احتمال نشت جیوه به حداقل برسد. و حتی نمونه های جدیدتر و پیشرفته تر آمالگام های دندانی نسبت به قبل حاوی مقادیر کمتری جیوه هستند. یک عامل جذاب می تواند وارد شود: از آنجا که کارکنان مطب دندانپزشکی اغلب اوقات در معرض جیوه قرار دارند، ممکن است افراد انتظار داشته باشند بین پرسنل دندانپزشکی نرخ بیماری های عصبی مانند ام اس (فلج چند گانه multiple sclerosis) بالاتر باشد. در حالی که در حقیقت اینطور نیست.

دیگر منابع جیوه کدامند؟

جیوه می تواند درون هوا، غذا، و آب یافت شود. ما از این منابع بیشتر از آنچه درون آمالگام های دندانی وجود دارد در معرض جیوه قرار می گیریم.

تخلیه بی خطر آمالگام های دندانی

بسیاری افراد داخل دندان های خود پر شدگی قدیمی آمالگام دارند که شکسته شده اند و نیاز به تعویض دارند. در برخی موارد دیگر نیز ممکن است توصیه پزشک درمان های طبیعی یا دیگر شاخه های پزشکی برای بیمار مانند کاتالیزگر (عامل کمک کننده به انجام فعل و انفعالات شیمیایی) عمل کند و از بیماری بخواهد آمالگام را خارج سازد. گاهی اوقات آنها تعویض می شوند زیرا بیمار ظاهر فلزی آنها را دوست ندارد.

هنوز هم بر اساس انجمن دندانپزشکان آمالگام ها کاملاً بی خطر تلقی می شوند و به هیچ عنوان تخلیه آنها به این خاطر که فلزی هستند را توصیه نمی کند. با این حال گاهی اوقات، در برخی موارد خاص ممکن است دندانپزشک شما تخلیه آمالگام را به دلایلی دیگر صلاح بداند. در این مقاله قصد داریم به بیان چند نکته مهم بپردازیم که با رعایت و دنبال کردن آنها می توان  اطمینان حاصل کرد پر شدگی دندان بدون هیچ آسیبی به عصب دندان تخلیه می شود.

پر شدگی های آمالگام دندانی حدود 150 سال سابقه دارند و از گذشته تاکنون مواد منتخب اقدامات دندانپزشکی بوده اند. البته در برخی مناطق دنیا استفاده از آنها در دندانپزشکی به میزان چشمگیری کاهش یافته است و در برخی نقاط دنیا به طور کامل منسوخ شده است. با این حال، هنوز هم میلیون ها نفر در سراسر دنیا هستند که پر شدگی های آمالگام را در دندان های خود دارند.

آمالگام های دندانی ترکیبی از فلزات است، که شامل جیوه مایع و یک پودر آلیاژ ترکیبی شامل نقره، قلع و مس است. تقریباً 50% از آمالگام های دندانی را از نظر وزنی جیوه مایع تشکیل می دهد را از نظر وزنی جیوه مایع تشکیل می دهد را از نظر وزنی جیوه مایع تشکیل می دهد. ویژگی های شیمیایی جیوه مایع اجازه می دهند این ماده نسبت به ذرات آلیاژ نقره/ مس/ قلع واکنش نشان دهد و با آن ترکیب شود تا آمالگام شکل بگیرد.

استفاده از میکروسکوپ دندانپزشکی

بهتر است دندانپزشکان برای تخلیه پر شدگی های عمیق آمالگام دندانی از میکروسکوپ دندانپزشکی استفاده شود و تصور نمی شود لوپ های دندانپزشکی در برخی موارد خاص مانند پر شدگی های عمیق در دندان های مولر خیلی عقب دهان، دقت و درستی کافی ارائه دهند. در اینگونه موارد، میکروسکوپ های دندانپزشکی هم از نظر بزرگنمایی و هم از نظر کیفیت مشاهده نسبت به میکروسکوپ های ساده برتری دارند.

بزرگنمایی به قابلیت بزرگ تر نشان دادن اشیاء کوچک اشاره دارد. کیفیت به قابلیت تشخیص دو جسم از یکدیگر گفته می شود. وقتی بزرگنمایی و کیفیت مشاهده درستی وجود داشته باشد، دندانپزشک به اشتباه روی سطوح زیرین دندان شیار بوجود نخواهد آورد، زیرا ممکن است آنها به پالپ دندان آسیب برسانند.

استفاده از دم دندانپزشکی

هنگام تخلیه پر شدگی آمالگام دندانی باید دم دندانپزشکی استفاده شود. دم به عنوان یک “حفاظ امنیت” عمل خواهد کرد تا اطمینان حاصل شود هنگام برداشتن قطعات فلز هیچ یک از آنها بلعیده نخواهد و نمای بهتری از دندان برای دندانپزشک فراهم خواهد کرد. قرار دهی آنها بسیار ساده است و در حقیقت از نظر بسیاری از بیماران راحت هستند و با اطلاع داشتن از اینکه هیچ فلزی وارد دهان آنها نخواهد شد احساس راحتی بیشتری خواهند داشت. وقتی استفاده از دم دندانپزشکی با میکروسکوپ دندانپزشکی ترکیب می شوند، دندانپزشک زاویه دید فوق العاده ای خواهد داشت.

استفاده از مته

تخلیه آمالگام باید با فشار بسیار اندکی انجام شود. اگر دندانپزشک سعی کند با محکم فشار دادن آمالگام سرعت این روند را افزایش دهد ممکن است حرارت زیادی در ساختار زیرین دندان ایجاد شود. در حقیقت، قطعات فلزی باید “ذره ذره” به صورت پوسته پوسته کنده شوند. باید از یک مته جدید با برند خوب (و نه مته ای که قبلاً استفاده و استریل شده است) نیز استفاده شود.

استفاده از مته نیز به این معنا است که نیاز است فشار کمتری توسط دندانپزشک اعمال شود. گاهی اوقات، اگر قرار است برای یک بیمار چندین پر شدگی در یک جلسه تخلیه شوند، باید برای هر بیمار چندین مته جدید استفاده شود. استفاده از مته های جدید با برند خوب، نه تنها تأثیرگذاری بیشتری دارند، بلکه از نظر بهداشتی و بی خطر بودن نیز (نسبت به مته هایی که مجدداً استریل شده اند) برتری دارند.

استفاده از دستگاه ساکشن

در جلسه تخلیه پر شدگی های دندان، باید از دو دستگاه ساکشن (مکنده) قوی استفاده شود. زیرا تحقیقات حاکی از این هستند که استفاده از تنها یک ساکشن کنار آمالگامی که تخلیه می شود، ضرورتاً کافی نیست برای حصول اطمینان از اینکه همه ذرات و قطعات و نیز بخار تولید شده طی روند تخلیه با موفقیت جمع آوری می شوند. در برخی مطب ها از یک دستگاه ساکشن با سری بزرگ در کنار یک دستگاه ساکشن با سری کوچکتر استفاده می شود.

سری کوچکتر می تواند درست کنار دندان و مته قرار بگیرد بدون آنکه جلوی دید دندانپزشک را بگیرد. علاوه بر این، استفاده همزمان از دو ساکشن به این معناست که موتور ساکشن ها باید آنقدر قوی باشد تا افزایش قدرت ساکشن مورد نیاز برای عمل کردن در این فرایند را فراهم آورد در حالی که از دیگر عملیات های در حال استفاده حمایت شود.

پس از تخلیه آمالگام …

پس از تخلیه آمالگام، زمان آن است که رزین کامپوزیت های جدید برای پر کردن دندان مورد استفاده قرار بگیرند. با انجام این چند گام اضافی، می توان اطمینان حاصل نمود که دندان ها در نتیجه فرایند حساس باقی نخواهند ماند. مقدار زیادی مواد باندینگ (موادی که برای چسباندن استفاده می شوند) باید مورد استفاده قرار بگیرد و با دقت داخل دندان جلا و صیقل داده شود.

برخی برندهای خاص هستند که هنگام قرار دادن پر شدگی داخل دندان، مشکلات حساسیت دندان را تا میزان زیادی کاهش می دهند و این اطمینان حاصل می شود که مواد کامپوزیت جدید با قدرت بیشتری به دندان متصل خواهند شد. در نهایت، باید کامپوزیت جدید به درستی و در اندازه های کوچک داخل دندان جای داده شود و به اندازه کافی کیور شود (با تاباندن نور خشک شود) تا در جای خود کاملاً تثبیت شود.

با برداشتن این چند گام می توان اطمینان حاصل نمود پر شدگی دندان شما بدون هیچ خطری تخلیه و مجدداً پر شده است.