پالپ چیست؟

پالپ به بخش مرکزی دندان گفته می‌شود که حاوی رگهای خونی و عصب ها می‌باشد. در واقع پالپ بخش زنده دندان است که مسئول رساندن مواد مغذی برای رشد دندان در دوران رشد می‌باشد. همچنین این بخش از دندان احساس درد را منتقل میکند. بنابراین هنگامی که با دندان درد به دندان پزشک مراجعه می‌کنید، پس از معاینه وضعیت شما و بررسی دندان ممکن است دندانپزشک تست پالپ دندان را لازم ببیند. تست پالپ برای بررسی زنده بودن پالپ انجام شود تا مشخص شود آیا آسیب‌ی به پالپ رسیده است یا خیر. پالپ معمولاً در اثر پوسیدگی عمیق یا جراحات و ضربه ‌هایی که به صورت یا دهان وارد می‌شود، دچار آسیب ‌دیدگی میگردد.

تست پالپ چیست؟

تست پالپ نوعی درمان دندانپزشکی است که هدف اصلی آن ارزیابی سلامت فیزیکی دندان می‌باشد. در بررسی سلامت پالپ، دندانپزشک دستگاهی را بر روی دندان قرار می‌دهد که جریان الکتریکی، سرما یا گرما را به دندان انتقال می‌دهد. برخی از تکنیک‌های ارزیابی وضعیت پالپ مستلزم استفاده از تمام سطح دندان هستند بنابراین باید دندان باید محرک احاطه شود. در چنین شرایطی ارزیابی دندانی که به طور کامل توسط روکش احاطه شده است، دشوارتر از دندانی است که پوشش ندارد. میزان جریان الکتریکی که واکنش بدن را تحریک می‌کند، می‌تواند مشکلات احتمالی داخل دندان را مشخص نماید.

چرا تست پالپ انجام می‌شود؟

تست زنده بودن دندان یا پالپ، نقش مهمی در ارزیابی اندودنسی و شناسایی وضعیت پالپ دندان ایفا می‌کند. انواع تست‌های پالپ می‌توانند نیاز به عصب‌ کشی یا کشیدن دندان را تأیید یا رد نمایند.

در هر دندان تعداد زیادی عصب به رگهای خونی متصل هستند و حس را منتقل می‌کنند. ساختار بیرونی دندان از آن محافظت می‌نماید. هنگامی که تست زنده بودن پالپ انجام می‌شود و نتایج آن دلالت بر عدم فعالیت پالپ دارد، دندانپزشک باید سلول‌های مرده و آسیب دیده پالپ را تخلیه کرده و محفظة خالی پالپ را با مواد مخصوصی پر کند. به این کار عصب ‌کشی گفته می‌شود. در صورتی که این کار انجام نشود احتمال تشکیل آبسه در استخوان و تحلیل رفتن استخوان و گسترش عفونت به دندان‌ها و بخش‌های دیگر وجود دارد.

تست زنده بودن پالپ چگونه است؟

هدف از تست پالپ دندان، تحریک واکنش عصب‌های داخل دندان به محرک است. واکنش معمولاً به صورت درد زنگ مانند (حساسیت دندان) یا ضربه ای احساس می‌شود. این واکنش‌ها در اثر جریان الکتریکی تحمیلی ایجاد می‌شود که در دندان جریان پیدا می‌کند. بر اساس نوع تست پالپ، حسهای مختلفی ممکن است تجربه شود که می‌تواند گردش خون در داخل دندان را نشان دهد. ابزاری به نام تستر قدرت جریان الکتریکی را تنظیم مینماید.

اگر چه تستر معمولا جریان الکتریکی تولید میکند، اما میتواند سرما یا گرما نیز تولید نماید. معمولا بیماران در یک قوس دندانی خاص به تحریک دمایی ناراحتی نشان میدهند. در چنین شرایطی تکنیکهای تست پالپ ابتدا باید در یک دندان بدون درد و سالم امتحان شوند.

ممکن است دندانپزشک از مواد رایجتری مانند تکه های یخ یا مایعات بسیار داغ برای انجام تست پالپ استفاده کند.

 

پیش از قرار دادن تستر بر دندان، کمی ژل رسانا در سطح دندان مالیده می‌شود. دندان‌های مجاور نیز ارزیابی می‌شود تا عملکرد آنها با دندان تحت معاینه مقایسه شود. ناهنجاری‌هایی که در تست پالپ مشاهده می‌شود، معمولاً آسیب ‌دیدگی عصب‌های داخل دندان و فرایند عفونی مزمن را نشان می‌دهد که می‌تواند سلامت عمومی بیمار را به خطر بیندازد. همین که دندان اصلی در اثر محرک ناراحتی نشان داد که با دندان‌های مجاور تفاوت داشت، این واکنش دلالت بر آسیب دیدن عصب‌های دندان دارد. هنگامی که این احساس ناراحتی خیلی زودتر از دندان‌های مجاور تجربه شود احتمالاً پالپیت یا شاید تورم پالپ دندان، عامل آن است. در صورتی که دندان مطلقاً هیچ حسی نداشته باشد، می‌تواند به معنی آلودگی جدی آبسه یا شاید مردن سلول‌های پالپ باشد (که به آن نکروز پالپ می‌شود). در صورتی که تورم پالپ محدود به ناحیه مجرای ریشه باشد، در صورتی که فرد یک دندان را که دندانپزشک به عنوان عامل مشکل معرفی کرده است، نشان میدهد باید دندانپزشک به این تشخیص شک کند. این تردید منطقی است چرا که در این شرایط خود پالپ دارای مواد تحریک عصبی نیست.

به طور کلی توصیه میشود دندانپزشک درک کند فردی که دندان درد دارد ممکن است با عوارض متفاوت، منحصر به فرد و بی ربط مواجه شود برای مثال دندانی که تحت فشار، علائم ایجاد میکند گاهی اوقات همان دندانی نیست که در مقابل محرک دمایی علائمی بروز میدهد.

روش‌های تست پالپ

معمولاً چهار تکنیک وجود دارد که برای شناسایی وضعیت سلامت پالپ دندان استفاده می‌شود: تست سرما، تست گرما (حرارتی)، تست الکتریکی و تست حفره.

باید توجه داشته باشید بلافاصله پس از این که دندان تحت محرک سرما قرار گرفت، تا چند دقیقه دچار مقاومت می‌شود بنابراین باید برای انجام تست سرما یا گرمای دیگر اندکی فاصله زمانی ایجاد شود تا دقت آزمایش بالا باشد. تست الکتریکی پالپ روش بسیار حساس‌ترب است و برای انجام آن باید محیط کاملاً خشک باشد. به همین علت انجام آن برای برخی از دندان‌ها بسیار دشوار است. تست حفره گاهی مورد استفاده قرار می‌گیرد و عمدتاً در مواردی انجام می‌شود که حقایق پزشکی و رادیوگرافی و تست زنده بودن پالپ نتیجه قاطع به دست نداده است. تست دما باید در بخش گردن (سرویکال) دندان و نزدیک مرز لثه انجام شود. در این ناحیه مینا کمترین ضخامت را دارد و نزدیک‌ترین محل به سلول‌های پالپ می‌باشد.

پس از این که بیمار پس زمینه احساس درد در مقابل  سرما را گزارش کرد، دندانپزشک باید تست سرما برای پالپ انجام دهد. علی‌رغم این که چندین استراتژی وجود دارد که ممکن است به عنوان محرک سرما از آنها استفاده شود، اما غالباً از یخ استفاده می‌شود. انجام این تست بسیار ساده است. تکه یخ مستقیماً در بخش گردن دندان در سمت گونه ای (باکال) یا شاید زبانی (لینگوال) تاج قرار داده می‌شود. پس از این که فرد حس سرما در دندان تحت معاینه را نشان داد، یخ فورا برداشته میشود. دندانپزشک سرعت واکنش ،قدرت آن و همچنین طول مدت آن را تحت نظر میگیرد.

به محض این که بیمار پس زمینه ناراحتی در مقابل محرک گرما را گزارش کرد، دندانپزشک باید تست گرمای پالپ را انجام دهد. دندان درد در اثر محرک مایعات خیلی داغ معمولا نشان دهنده پالپی است که بخشی از آن دچار نکروز شده یا عفونت کرده است. چند ابزار برای محرک حرارتی وجود دارد. پس از این که فرد دستان خود را بالا برد، دندانپزشک باید فورا محرک گرما را بردارد. اما برخی از دندانهایی که پالپ آنها آسیب دیده است ممکن است در ابتدا توسط تست حرارتی پالپ تحریک نشوند و پس از چند لحظه تحریک اتفاق بیفتد و بیمار ناراحتی جدی نشان دهد. به همین علت باید دندانپزشک مراقب باشد چند لحظه دست نگه دارد.

با تفسیر نتایج تست پالپ دندانپزشک مشخص میکند آیا دندان نیاز به عصب کشی دارد یا باید کشیده شود و یا این که با درمانهای ساده تر مانند ترمیم بهبود می یابد.