پولیپ پالپ که تحت عنوان پالپیت هایپرپلازی مزمن یا پالپیت تکثیر شونده (chronic hyperplastic pulpitis) نیز شناخته می شود، نوعی هایپرپلازی (افزایش حجم بافت یا عضو در نتیجه ایجاد و رشد یاخته های جدید) التهابی خاص و غیر عادی است که در کنار دندان مرده (از دست رفته) ایجاد می شود.

بیماری های پالپ به طور کلی به دو دسته پالپیت برگشت پذیر و برگشت ناپذیر تقسیم می شوند و این تقسیم بندی بر مبنای توانایی بازگشت پالپ ملتهب به وضعیت سلامت خود بعد از بین بردن عامل محرک مضر می باشد. در مورد پولیپ پالپ، روند بیماری غیر قابل بازگشت است. بر خلاف اکثر موارد پالپیت برگشت ناپذیر، پولیپ پالپ معمولاً یافته ای اتفاقی است که گاهی اوقات شباهت زیادی به بیماری واکنشی و نئوپلاسم (نوسازی، رشد جدید و غیر طبیعی سلول های) بافت لثه و بافت های پیرامون دندان دارد.

منشاء پولیپ پالپ

پولیپ پالپ ناشی از آسیب مکانیکی و نیز حمله باکتریایی به پالپ دندان است که موجب تخریب شدید تاج دندان در نتیجه آسیب و پوسیدگی خواهد شد. عوامل مکانیکی که ممکن است موجب بروز این واکنش شوند عبارتند از شکست دندان و از بین رفتن پوشش پالپ یا از بین رفتن ترمیم دندان. معمولاً، تمام سقف دندان با روکش دندان پوسیده یا کرم خورده در معرض خطر قرار دارد. در صورتی که حجم زیادی از بافت پالپ در معرض محیط دهان و حمله باکتریایی قرار بگیرد، منجر به واکنش التهابی مزمن خواهد شد که موجب واکنش بافت در قالب برجستگی های بسیار زیاد خواهد شد.

واکنش هایپرپلازی بافت به این علت اتفاق می افتد که پالپ جوان دندان به خوبی خونرسانی می شود و واکنش ایمنی آن فوق العاده است که باعث می شود در برابر عفونت های باکتریایی مقاوم تر باشد. بعلاوه، از آنجا که دندان درون حفره دهان باز است، مایعاتی که از بافت پالپ ملتهب ترشح می شوند به راحتی تخلیه می شوند و در حفره داخل دندان انباشته نمی شوند. به علت عدم وجود فشار شدید درون پالپ، نکروز (مرگ و از دست رفتن) بافت در نتیجه تخریب گردش خون که معمولاً با پالپیت برگشت ناپذیر همراه است اتفاق نمی افتد. در دندان های جوان که اَپِکس (نوک ریشه) آنها باز است خطر نکروز پالپ در نتیجه تجمع غیر عادی خون در عروق کاهش می یابد. وجود شبکه عروقی پر خون در بافت های جوان پالپ، مکانیزمی حمایتی در برابر واکنش التهابی است که به مرور زمان، با افزایش سن کاهش چشمگیری پیدا می کند.

علل ایجاد پولیپ پالپ دندان

پولیپ پالپ دندان می تواند به یکی از علل زیر ایجاد شود:

• پوسیدگی دندان همراه با از دست رفتن بخش چشمگیری از ساختار دندان.
• از دست رفتن بخشی از ترمیم دندان که منجر به از بین رفتن محافظ پالپ دندان می شود.
• شکست دندان در نتیجه آسیب به دندان همراه با از بین رفتن روکش پالپ دندان.
• بافت پالپی که به خوبی خونرسانی می شود.
• قرار گرفتن تحت تأثیر تغییرات هورمونی (استروژن و پروژسترون).
• واکنش حساسیتی بسیار بالای دندان

 

علائم بالینی پولیپ پالپ

پولیپ پالپ دندان معمولاً بدون نشانه است. فشار مستقیمی که از عمل جویدن به دندان وارد می شود می تواند موجب بروز دردهای خفیف تا متوسط در دندان شود. دستکاری بافت نرم یا آسیب به آن می تواند موجب خونریزی موضعی شود. اکثر ضایعات پولیپ پالپ در نتیجه پوسیدگی، شکست دندان در نتیجه آسیب و ضربه، یا ترکیبی از این دو بوجود می آیند. پولیپ پالپ ظرف دو ماه به حداکثر اندازه خود می رسد و پس از آن متوقف می شود.

در صورتی که دندان شیری به طور کامل بیرون نیاید و بخشی از آن درون بافت لثه باقی بماند، منجر به ایجاد پولیپ پالپ خواهد شد. لقی دندان و حساسیت به ضربه نیز وجود نخواهد داشت. معمولاً ترشح هیچ ماده چرک آلودی نیز مشاهده نمی شود.

 

ویژگی های فیزیکی پولیپ پالپ دندان

• یک بافت اسفنجی نرم از سطح دندان کرم خورده یا شکسته بیرون می آید.
• سطح آن می تواند صورتی و صاف و صیقلی، یا قرمز، سفید و دانه دانه ای باشد. ضایعات قرمز و زخمی دارای عروق هستند و با دستکاری دچار خونریزی می شوند.
• پولیپ ها عموماً آنقدر بزرگ می شوند که کل پوسیدگی دندان یا حفره پالپ دندان را پر می کنند.
• بافت نرم آن ممکن است با بافت لثه پیرامون خود جوش بخورد.

   

 

• پولیپ دندان معمولاً درون دندان های مولر (آسیاب بزرگ) شیری و مولر های اول دائم پوسیده بوجود می آید، زیرا در کودکان و نوجوانان، این دندان ها به لحاظ آناتومیک حفره پالپ وسیعی دارند. کمتر اتفاق می افتد، اما ممکن است دندان های پیشین فک بالا نیز در هر دو دوره رشد دندان ها (شیری و دائم) تحت تأثیر این شرایط قرار بگیرند.
• پولیپ پالپ ممکن است تنها یکی باشد اما چندین دندان را تحت تأثیر قرار دهد.
• دندان هایی که اَپِکسیفیکاسیون آنها به صورت ناقص انجام می شود یا اَپِکس آنها باز است، بیشتر مستعد پولیپ دندان هستند.
• بیرون آمدن دندان مولر در فک مخالف یا بیرون آمدن نوک دندان مجاور با از بین رفتن فاصله بین دندان ها ممکن است زمانی مشاهده شود که حجم قابل توجهی از تاج دندان تخریب شده باشد.

 

درمان پولیپ پالپ

مراقبت های پزشکی

• پولیپ پالپ در دندان های دائم می تواند با درمان ریشه (عصب کشی) یا کشیدن دندان درمان شود.
• در برخی موارد، زمانی که تنها پالپ کورونال تحت تأثیر قرار گرفته باشد، پالپوتومی موفقیت آمیز خواهد بود.
• در دندان های نابالغی که هنوز ریشه آنها به طور کامل رشد نکرده است، پیش از درمان ریشه می توان روی سطح آپیکال یک مانع قرار داد و ریشه نازک را با رزین کامپوزیت تقویت کرد.
• وسکولاریزیشن (عروق زایی vascularization) مجدد پالپ دندان نابالغ درمان جدیدی است که منجر به تشکیل بافت پالپ زنده خواهد شد.
• نیاز است پس از درمان اندودانتیک یک روکش کامل روی دندان قرار گیرد.

 

 

مراقبت های جراحی

• دندان عفونی زمانی کشیده می شود که دندان های شیری تحت تأثیر قرار گرفته باشند، یا زمانی که مقدار اندکی از ساختار دندان دائم باقی مانده باشد و ترمیم آن ممکن نباشد، یا اینکه استخوان آلوئولار در حد مطلوب نباشد تا بتواند دندان را تحت حمایت خود قرار دهد.
• برای آماده سازی دندان برای قرار گرفتن یک روکش کامل روی آن، ممکن است نیاز باشد جراحی افزایش طول تاج دندان انجام شود.
• بهبود دندان به خوبی پیش خواهد رفت.

داروها

برای درمان ضایعه معمولاً داروهای سیستمیک توصیه نمی شوند. بعلاوه، برای درمان پولیپ پالپ دندان، علیرغم وجود عامل باکتریایی، آنتی بیوتیک ها نیز تجویز نمی شوند. با این حال، زمانی که برای درمان دندان غیر زنده فرایند وسکولاریزیشن مجدد انجام می شود، ترکیبی از یک خمیر حاوی آنتی بیوتیک درون کانال دندان عفونی قرار داده می شود.

 

 

مراقبت های پس از درمان پولیپ پالپ دندان

• پیشنهاد می شود پس از درمان پولیپ پالپ، دندان به صورت دوره ای معاینه شود تا موفقیت درمان ریشه (عصب کشی) مورد بررسی قرار بگیرد یا جلوی مشکلاتی مانند از دست رفتن زود هنگام دندان شیری گرفته شود.
• برای رفع مشکلات مربوط به آکلوژن ممکن است نیاز باشد بیمار تحت درمان ارتودنسی قرار بگیرد.
• اگر نیاز باشد دندان کشیده شود، ایمپلنت های دندانی یا دیگر دندان های مصنوعی ثابت (بریج) از جمله گزینه های پیشنهادی هستند.

مشکلات همراه با پولیپ پالپ دندان

• فشردگی و نامرتبی دندان ها، رشد بیش از حد دندان روبرو، یا نهفتگی دندان جایگزین آن از جمله مشکلات ناشی از پولیپ پالپ دندان هستند که در نتیجه ناهماهنگی فاصله بین دندان ها ناشی از تخریب تاج دندان یا از دست رفتن زود هنگام دندان بروز پیدا می کنند.
• بدون درمان قطعی، برخی از این دندان های مرده (از دست رفته) می توانند موجب بروز بیماری های جدی و علامت دار شوند، از جمله بیماری التهابی پری آپیکال، سلولیت (آماس بافت همبند) و استئومیلیت (التهاب موضعی و مخرب استخوان) فک ها شود.