کیست دهان و فک و سیستکتومی
کیست دهان چیست؟
کیست ها حفره های پاتولوژیکی پوشیده شده با بافت و مملو از مایع هستند. آنها می توانند هم داخل فک و هم داخل بافت نرم (دهان و گونه) رشد کنند و بزرگ شوند. کیست های دندانی به عنوان واکنش ارگانیزم های بدن به عفونت مداومی عمل می کنند که از درون پالپ دندانی عفونی می آید. کیست ها می توانند اطراف تاج های دندان هایی که هنوز بیرون نیامده اند، و طی یک حادثه، بیرون بیایند.
در صورت وجود چندین دندان عفونی، کیست می تواند روی هر یک از آنها بروز یابد. افرادی که بهداشت دهانی خوبی ندارند، احتمال بروز کیست در آنها بالاتر است.
علائم بروز کیست های دندانی کدامند؟
اغلب، کیست های دندانی هیچ علامتی ندارند تا زمانی که کیست به یک اندازه خاص برسد یا به موقعیت عفونت حاد برسد. علائم کیست های دندانی عبارتند از: تغییر رنگ دندان، برآمدگی سفت روی استخوان بالای دندان، درد، تورم، قرمزی دندان، فیستول ریشه دندان، ترشحات بینی.
پیامدهای رشد کیست داخل دهان
تحلیل استخوان پیرامون، آسیب به دندان های مجاور، عفونت مزمنی که می تواند منجر به تورم صورت و بروز درد شود. بعلاوه، کیست ها می توانند سینوس ها و بینی را نیز تحت تأثیر قرار دهند.
درمان کیست های دندانی
تنها راه درمان کیست های دندانی جراحی است. آنها را باید به طور کامل از استخوان خارج نمود و این تنها راه است. در صورتی که کیست منطقه بزرگی از ریشه دندان را تحت تأثیر قرار داده باشد، دندان باید کشیده شود و کیست به روش جراحی تخلیه شود. این فرایند تحت بی حسی موضعی انجام می شود.
سیستکتومی چیست؟
سیستکتومی بهترین درمان برای کیست است. کیست، حفره ای داخل بافت است که پوست نازکی روی آن را فرا گرفته است که معمولا با مایعی مملو از چرک پر شده است. سیستکتومی به معنای باز کردن کیست است که از طریق آن محتویات کیست تخلیه می شود.
در این تصویر یک نمونه کیست را مشاهده می کنید که باعث تورم فک شده است و کیست فولیکولار نامیده می شود. این کیست آنقدر بزرگ شده است که اگر برداشته نشود می تواند موجب شکسته شدن فک پایین شود. اندازه کیست می تواند از بیرون قابل مشاهده باشد و موجب تغییر شکل بافت شود.
سیستکتومی چگونه انجام می شود؟
سیستکتومی به معنای تخلیه کیست است. برای انجام سیستکتومی ابتدا یک سوراخ روی کیست ایجاد می شود و یک لوله داخل آن تعبیه می شود که با بیرون در ارتباط است و به داخل حفره دهان راه دارد. از این طریق با تخلیه محتویات کیست، اندازه آن طی یک ماه کوچک و کوچکتر می شود . مانند بادکنکی که هوای آن رفته رفته تخلیه می شود. در این تصویر تخلیه کیست را مشاهده می کنید که قبلا باز شده است. این مجرا از طریق کار گذاری یک لوله پلاستیکی ایجاد شده است.
خط سیاهی که مشاهده می کنید بخیه هایی هستند که برای ثابت نگه داشتن لوله استفاده شده اند و پس از تخلیه کیست برداشته خواهند شد. این لوله آنقدر در جای خود باقی می ماند تا کیست تخلیه شود.
سیستکتومی، علاوه بر کیست های بزرگ، برای اوقاتی توصیه می شود که ساختارهای آناتومیک مهم با برداشت کیست آسیب ببینند. در واقع سیستکتومی برای کاهش حجم کیست انجام می شود تا به تدریج از ساختارهای آناتومیک دور شود تا جایی که برداشت کیست امکان پذیر شود.
سیستکتومی با چه خطراتی می تواند همراه باشد؟
برداشت کیست های بزرگ، عموما با خطراتی مانند طولانی شدن روند بهبود زخم مواجه هستند. زیرا آسیب های بزرگ به استخوان معمولا در نتیجه برداشت کیست بوجود می آیند.
بلافاصله پس از جراحی، آسیب به استخوان منجر به خونریزی شدید می شود. پس از خشک شدن خون، لخته خون تشکیل می شود و به تدریج از حجم آن کاسته می شود. یک لخته خون بزرگ، پر دردسرتر از یک اسکار کوچک است. بنابراین، استخوان خود را وادار می سازد که با دیواره های زخم هیچ تماسی نداشته باشد. در نتیجه برای عروق خونی داخل زخم امکان خونرسانی وجود ندارد، در نتیجه لخته خون تغذیه نمی شود و اکسیژن و مواد مغذی و در نهایت سلول های استخوان به آن نمی رسند، در واقع شرایط ضروری برای بازسازی استخوان فراهم نمی شوند.
مدتی بعد، خون لخته شده فاسد می شود و چرک تشکیل می شود و احتمالا منجر به عفونی شدن زخم می شود. برای جلو گیری از بروز این مشکلات باید بتوان خون لخته شده را حفظ کرد تا مشکلات آن را کاهش داد. از جمله، با پر کردن استخوان با گرانولا یا مواد جایگزین استخوان که در این تصویر مشاهده می شوند.
از این طریق می توان از انقباض لخته خون جلوگیری نمود و عروق خونی می توانند روی دیواره ها رشد کنند و تولید مجدد استخوان مجددا صورت خواهد گرفت. تنها جایگزین ممکن برای سیستکتومی، برداشت فوری کیست یا همان آیسیکتومی است. در صورتی که کیست درمان نشده باقی بماند، به مرور زمان روی فک یا اطراف صورت بر آمده خواهد شد و به تدریج موجب بروز مشکلات پیچیده تری خواهد شد.
در صورت مجرب نبودن دندانپزشک، بروز خطر حین انجام سیستکتومی اجتناب ناپذیر است که انجام اقدامات دیگر نیز ضرورت پیدا خواهند کرد. برخی اقدامات دیگر حتی می توانند زندگی فرد را به خطر بیندازند.
از جمله مشکلات خاصی که با سیستکتومی همراه هستند عبارت است از:
- آسیب به ساختارهای مجاور کیست، از قبیل اعصاب، گونه ها، عروق خونی، ریشه دندان و عفونی شدن مجرا همراه با پیامد های دیگر.
- انجام نادرست سیستکتومی روی توده های بدخیمی که تنها باید برداشته شوند.
- عفونت کیست در نتیجه دستکاری
- در مورد کیست های عمیق یا کیست های دارای چند حفره، سوراخ کردن نادرست کیست می تواند منجر به بزرگتر شدن آن شود.
- انسداد احتمالی حین تخلیه که منجر به لزوم انجام جراحی دوم می شود.
- افتادن لوله ای که برای تخلیه استفاده می شود، که می تواند منجر به بهبود مجرای حفره ایجاد شده داخل کیست شود که انجام جراحی دوم ضرورت پیدا خواهد کرد.
- خوشبختانه بواسطه پیشرفت هایی که در دهه اخیر در دنیای پزشکی و داروها صورت گرفته است، احتمال بروز چنین مشکلاتی بسیار نادر است.