دیابت یکی از بیماری های متابولیک است و مشخصه ی اصلی آن سطح بالای گلوکوز خون است که دلیل اصلی آن مقاومت در برابر انسولین یا نارسایی و نقص آن است. دیابت به عنوان یک سندورم پیچیده ی کشنده تلقی می شود که حاکی از متابولیسم غیر عادی کربوهیدارت ها، لیپیدها و پروتئین در بدن است. عوامل ژنتیکی و نیز عوامل محیطی می توانند از جمله ریسک فاکتورهای دیابت باشند.

در صورتی که به دیابت مبتلا هستید مراقبت از دهان و دندان ها از اهمیت ویژه ای برخوردار است زیرا شرایط شما باعث می شود بیشتر در معرض خطر عفونت های دهان قرار داشته باشید و اغلب فرایند بهبود در شما با روند آهسته تری پیش برود. مراجعه به دندانپزشک برای یک فرد مبتلا به دیابت تجربه ای متفاوت است و ضرورت دارد تا حد ممکن راجع به برخورد با دیابت و نیز درمان های دندانی خود یاد بگیرد تا بتواند با دندانپزشک خود همکاری کند. از این طریق قادر خواهد بود از بروز مشکلات پیشگیری کند و سلامت دهان و دندان های خود را حفظ کند.

 

دیابت و مشکلات دهان و دندان

بیماری لثه و دیابت ارتباط مستقیم با یکدیگر دارند و یک جاده ی دو طرفه محسوب می شود. در واقع دیابت می تواند احتمال بروز بیماری لثه را افزایش دهد. داشتن بیماری لثه نیز می تواند خطر بروز مشکلات مربوط به بیماری دیابت را افزایش دهد زیرا بیماری لثه باعث می شود تحت کنترل نگه داشتن سطح قند خون برای فرد مبتلا به دیابت دشوارتر باشد.

هر چه سطح قند خون بالاتر باشد، احتمال تشکیل پلاک روی دندان ها نیز بیشتر خواهد بود. زمانی که سطح قند خون شما بالاست، میزان شکر موجود در بزاق شما نیز بالاتر است، که فضایی ایده آل برای رشد پلاک بوجود می آورد. افزایش سطح پلاک نه تنها خطر عفونت و بیماری لثه را افزایش می دهد؛ بلکه خطر ایجاد حفره های دندان و پوسیدگی را نیز بالا می برد. در صورتی که برای درمان شرایط خود تلاش کنید و از دهان خود مراقبت کنید می توانید از نیاز به اقدامات دندانپزشکی بیشتر در آینده پیشگیری کنید.

مشکلات مربوط به دندان ها و لثه ها تنها مشکلات مربوط به سلامت دهان نیستند که با عدم درمان دیابت یا عدم مراجعه به دندانپزشک ممکن است با آنها مواجه شوید. به نقل از انجمن دیابت آمریکا، احتمال ابتلا به خشکی دهان یا گسترش عفونت های قارچی در دهان این دسته افراد بیشتر خواهد بود. خشکی دهان را زمانی تجربه خواهید کرد که دیابت شما تحت کنترل نباشد یا ممکن است به عنوان یکی از عوارض جانبی داروهایی اتفاق بیافتد که برای کنترل آن استفاده می کنید. خشکی دهان می تواند احتمال گسترش عفونت یا حفره های دندان را افزایش دهد.

در صورت ابتلا به دیابت، تلاش هایی که برای پیشگیری از بیماری لثه انجام می شوند ضروری هستند. باید دقت کنید داروهایی که برای درمان بیماری لثه استفاده می شوند اغلب موجب افزایش احتمال گسترش برفک دهان (نوعی عفونت قارچی در دهان) می شوند. در صورت بالا بودن سطح قند در بزاق و دهان، احتمال گسترش برفک دهان بیشتر خواهد بود، زیرا برفک دهان زمانی رشد می کند که سطح قند بزاق در دهان بالا باشد.

 

تأثیر دیابت روی عفونت اندودانتیک (ریشه ی دندان)

در مطالعات بالینی مشاهده شده است در افراد مبتلا به دیابت، احتمال عفونت مزمن پری آپیکال و نیز مقاومت در برابر درمان ریشه ی (عصب کشی) جدید روی دندان نیز بیشتر است. مطالعات نشان داده اند در بیمارانی که در سوابق پزشکی خود ابتلا به دیابت و ضایعات پری آپیکال را دارند، در مقایسه با بیمارانی که به دیابت مبتلا نیستند، بهبود پس از درمان ریشه به میزان چشمگیری کمتر بوده است. این مشکل می تواند با تغییر در سیستم ایمنی بدن در بیماران دیابتی مرتبط باشد که به علت تأخیر در واکنش سیستم ایمنی بدن است به همین دلیل بهبودی آهسته تر پیش می رود. آسیب به بافت پری آپیکال موجب فعال سازی بخش وسیعی از سیستم ایمنی درون بدن خواهد شد که با افزایش واکنش به سیتوکین های (پروتئین های محلولی که در تنظیم ایمنی نقش دارند) التهابی از مونوسیت ها (گروهی از گلبول های سفید دستگاه ایمنی بدن) و لکوسیت های پلی مورفونوکلئر (گروهی از گویچه‌های سفید هستند که در سیتوپلاسم خود گرانول دارند) انجام می شود. نقص در واکنش سیستم ایمنی بدن در بیماران دیابتی می تواند مانع ترشح این سیتوکین ها شود که ممکن است منجر به مقاومت بافت پری آپیکال در حضور بیوفیلم های باکتریایی شود. علاوه بر این، مطالعات قبلی نشان داده اند که در بیماران دیابتی در مقایسه با بیمارانی که به دیابت مبتلا نبودند، میکرو فلورهای (یک دسته باکتری های مفید که اگر از جای خود جا به جا نشوند نه تنها بیماری زا نیستند بلکه مفید هم هستند) دهانی به یک توده ی میکروبی کشنده تبدیل می شوند.

 

مراقبت از دندان ها

علاوه بر تحت کنترل نگه داشتن دیابت، مراقبت از دندان ها در منزل بخش مهمی از درمان دندانپزشکی شما را تشکیل می دهد. حداقل دو مرتبه در طول روز، هر بار به مدت 2 یا 3  دقیقه مسواک بزنید. از یک مسواک دارای زبان شوی استفاده کنید. در واقع مقدار زیادی از باکتری های موجود در دهان روی زبان هستند، بنابراین تمیز کردن آن در کنار پاکسازی دندان ها کاری ضروری است. به خاطر داشته باشید که هر روز نخ دندان بکشید. این کار را با دقت انجام دهید تا بیوفیلم های روی دندان ها را بردارید.

با دندانپزشک خود صحبت کنید.

رسیدگی به وضعیت بیماری دیابت و درمان های دندانی به این معناست که شما شرایط خود را پذیرفته اید. باید از پزشک و دندانپزشک خود بخواهید با یکدیگر در ارتباط باشند تا اطلاعاتشان از وضعیت دیابت شما به روز باشد. تمام تلاشتان را بکنید تا سطح قند خون خود را تحت کنترل نگه دارید، مخصوصاً قبل از مراجعه به دندانپزشک. اگر سطح گلوکز شما بالا باقی بماند، برای برنامه ریزی مجدد برای مراجعه ی بعدی، با دندانپزشک خود صحبت کنید.

برای افراد مبتلا به دیابت، در ارتباط بودن با دندانپزشک و پزشک یکی از طرح های موفق دندانی است. زمانی که برای معاینه ی دندانپزشکی مراجعه می کنید از دندانپزشک بخواهید برای شما توضیح دهد دیابت چه تأثیری روی دهان و درمان شما خواهد داشت. در صورت همکاری با دندانپزشک، دهان سالم تری خواهید داشت.