چرا درمان ریشه ضروری است؟
هر روزه شاهد مراجعه افراد بسیار زیادی هستیم که با مشکلات دندانی به مطب دندانپزشک ها یا متخصصان درمان ریشه (اندودنتیست ها) مراجعه می کنند. عواملی که منجر به پوسیدگی دندان می شوند عبارتند از مسواک نزدن، نکشیدن نخ دندان، نداشتن تغذیه مناسب، ترکیبات بزاق و ژنتیک. پوسیدگی دندان منجر به عفونت آن می شود. عفونت پالپ دندان موجب التهاب، و در نهایت نکروز (مرگ) بافت هایی می شود که عموماً تحت درمان هایی مانند پالپکتومی و درمان ریشه (عصب کشی) قرار می گیرند.
وقتی پوسیدگی یا عفونت به فضای عصب دندان های دائمی- که تحت عنوان پالپ دندان شناخته می شود- افراد بزرگسال نفوذ می کند درمان ریشه (عصب کشی) بهترین گزینه ممکن است. دندانپزشک عصب و پالپ دندان را تخلیه می کند، و پس از پاکسازی، آن را سیل (مهر و موم) می کند. اما وقتی همین مشکل برای دندان های کودکان یا افراد جوان تر پیش می آید، درمان ریشه پیچیده تر می شود، زیرا ممکن است کانال ریشه به طور کامل شکل نگرفته باشد. ممکن است دندانپزشک تصمیم بگیرد کانال ریشه را پاکسازی و پر کند، یا دندان را بکشد و صبر کند تا دندان دائم بیرون بیاید، و اگر بیمار بزرگتر است، یک ایمپلنت جایگزین دندان کشیده شده کند.
سلول های بنیادی و درمان ریشه دندان
پالپ دندان مجموعه پیچیده ای از بافت ها، عروق خونی و اعصاب است. در صورتی که این حفره آلوده به باکتری شود، بافت آن از بین می رود. در طول فرایند درمان ریشه، دندانپزشک بافت های آلوده را تخلیه می کند و جای آنها را با مواد مصنوعی پر می کند، زیرا نمی توان این فضا را باز گذاشت تا باکتری ها به رشد خود داخل آن ادامه دهند. با این وجود، دندان هایی که تحت درمان ریشه قرار گرفته اند دیگر زنده محسوب نمی شوند و شکننده تر هستند.
سلول بنیادی راهی برای احیاء دندان
پیشرفت هایی که در زمینه طب احیاء کننده و مهندسی بافت ها در کنار معرفی منابع جدید سلول های بنیادی صورت گرفته منجر به این ادعا شده است که احتمال بازسازی و احیاء بافت های پالپ وجود دارد. بسته به سن کودک، دندان دائمی بیرون خواهد آمد اما رشد کامل ریشه آن ممکن است چند سال طول بکشد. برخی محققان معتقدند به جای کشیدن دندان یا درمان ریشه، برای دندان های دائمی نابالغ و حتی دندان های بالغ می توان از سلول های بنیادی گرفته شده از عمق ریشه دندان- جایی که تحت عنوان پاپیلای آپیکال نامیده می شود- استفاده کرد تا به بازسازی بافت های آسیب دیده کمک کنند و از این طریق تشکیل ریشه تحریک شود.
از آنجا که آنها به نوعی چارچوب برای سلول ها نیاز دارند، این چارچوب را با استفاده از فیبرهای پلیمری طراحی و تولید کرده اند که با پروتئینی به نام “فاکتور رشد اندوتلیال عروقی” (vascular endothelial growth factor: VEGF) بارور یا اشباع شده است، که رشد عروق خونی جدید را تحریک می کند که به تولید مجدد بافت ها و پالپ کمک می کند. این سلول های بنیادی پاپیلای آپیکال می توانند به هر نوع بافتی، از جمله بافت های ریشه و پالپ تبدیل شوند. پس از تخلیه بافت پوسیده از داخل دندان و پاکسازی کانال ریشه، باید حفره را با سلول های بنیادی و چارچوب VEGF پر کرد، که موجب تولید مجدد بافت پالپ خواهد شد.
سلول های بنیادی و درمان ریشه دندان
سلول های بنیادی را می توان از دندان مولر سوم یا همان دندان عقلی که کشیده شده است استخراج کرد. برای این منظور تیم آزمایشگاه باید سلول های چسبیده به انتهای ریشه دندان را جمع آوری کنند، سلول های بنیادی را ایزوله کنند و سپس از آنها در دندان های پوسیده استفاده کنند. علاوه بر دندان عقل، همه دندان های شیری که می افتند، و نیز مغز استخوان و منابع دیگر در بدن می توانند منبع سلول های بنیادی باشند. این سلول ها را یا می توان از خود فرد گرفت یا از سلول های بنیادی افراد اهداء کننده که در بانک سلول های بنیادی هستند استفاده کرد.
فواید درمان دندان با سلول های بنیادی
درمان با سلول های بنیادی می تواند شما را از فرایند درمان ریشه بی نیاز کند، فرایندی که در آن دندانپزشک تا عمق داخلی حفره ریشه دندان را تخلیه می کند و با پر کردن آن با مواد مصنوعی مانع عفونت مجدد آن می شود. با احیاء دندان با سلول های بنیادی دیگر نیاز نیست چند مرتبه به دندانپزشک مراجعه کنید یا حتی نگران شکست درمان ریشه و نیاز دندان به درمان مجدد باشید. با این درمان مطمئن خواهید بود دندان شما مانند دندان های طبیعی تا پایان عمر با شما همراه خواهد بود.
در صورتی که این درمان موفقیت آمیز باشد، می توانیم شاهد کاهش چشمگیر نیاز به دنچر، پروتزهای مصنوعی، و ایمپلنت های دندانی باشیم. به طور کلی، از دست رفتن دندان تا حد زیادی کاهش خواهد یافت.
سلول های بنیادی و درمان ریشه دندان
تحقیقاتی که در این زمینه انجام شده اند در مرحله آزمایشگاهی و پیش بالینی هستند اما نتایج آنها امیدوار کننده هستند. از آنجا که نتایج استفاده از سلول های بنیادی برای درمان های دندانی در انسان ها ثابت نشده اند، این تحقیقات تنها روی موش ها انجام می شوند. نتایج این تحقیقات نشان داده اند که بافت ها و عروق خونی از موش به داخل ریشه می روند و فضای خالی را پر می کنند، که دقیقاً شبیه بافت پالپ اصلی دندان هستند. به محضی که استفاده از سلول های بنیادی با این هدف اثبات شود، تحقیقات روی نمونه های انسانی آغاز خواهد شد.
