تحقیقات نشان داده اند شل شدن پیچ اباتمنت شایع ترین مشکلی است که ممکن است برای ایمپلنت های دندانی بروز پیدا کند، و تقریباً تا ۳۳% از ایمپلنت هایی که کاشته می شوند با مشکل مواجه می شوند. شل شدگی ایمپلنت های دندانی تکی با یک روکش ظرف ۱۵ سال پس از کاشت ایمپلنت ۶/۵۹% گزارش شده است.

شل شدن پیچ اباتمنت منجر به بروز مشکلات متعددی می شود که می توانند موجب تحلیل استخوان پوسته ای، شکسته شدن پیچ، شکسته شدن ایمپلنت، یا شکست ایمپلنت شوند. گرچه شل شدن پیچ ممکن است در هر منطقه ای داخل حفره دهان اتفاق بیفتد، اما مطالعات حاکی از این هستند که اکثر شل شدگی پیچ های ایمپلنت ها در دندان های مولر ماگزیلا و مندیبل (تقریباً ۶۳%) و در ایمپلنت های دندانی تکی (تقریباً ۷۵%) اتفاق می افتند.

علت شل شدن ایمپلنت های دندانی

برای درک شل شدن ایمپلنت های دندانی، باید اصول مهندسی یک پیوند پیچ معمولی درک شوند. پیوند پیچ تحت عنوان ۲ جزئی تعریف می شود که با یک پیچ (مانند یک اباتمنت و ایمپلنت)  کنار یکدیگر نگه داشته می شوند. وقتی پیچ سفت می شود، کشیده می شود، که فشار وارد می آورد یا داخل اتصال پیچ پیش بار گذاری می شود. پیش-بار (پرلود) نیروی زیادی وارد می آورد که اتصال پیچ را تحت فشار نگه می دارد و یک تأثیر فنر مانند بوجود می آورد. پیش-بار (پرلود) ایجاد شده با یک حالت ارتجاعی همراه است که به اباتمنت و ایمپلنت منتقل می شود.

و آنها را به سمت یکدیگر می کشد و یک نیروی مهار کننده بوجود می آورد (که از نظر بزرگی برابر با کشیدگی و بازگشت الاستیک است). اگر بازگشت الاستیک پیچ از حد معمول تجاوز کند (در نتیجه سفت شدن خیلی زیاد یا نیروی زیاد)، پیچ شل خواهد شد. میزان نیروی پیش-بار (پرلود) که به پیچ وارد می شود به نوع پیچ، اندازه، مواد، و کارخانه سازنده آن بستگی دارد و معمولاً توصیه می شود بین ۶۰% تا ۷۵% از استحکام عملکردی مواد پیچ باشد.

برای سفت باقی مانند پیچ، نیروی مهار کننده باید بزرگتر از نیروی جدا کننده باشد. اغلب، این نیروهای جدا کننده به شکل نیروهای خارجی هستند که روی اتصال پیچ عمل می کنند. گرچه این نیروها تحت عنوان نیروهای جدا کننده اتصال نامگذاری شده اند، اما شبیه نیروهایی هستند که ایمپلنت را در معرض خطر شکست ایمپلنت، تحلیل استخوان کرستال، و شکستن اجزاء قرار می دهند.

این نیروهای خارجی ممکن است ناشی از عوامل متعددی باشند، از جمله عملکرد بیش از حد، وزن بیش از روکش، فشارهای جویدن، وضعیت قرار گیری روکش در قوس دندانی، و دندان های روبرو. بعلاوه، وضعیت هایی که موجب بزرگتر شدن یا افزایش نیروهای خارجی می شوند عبارتند از پروتزهای مصنوعی یک طرفه، بارگذاری های زاویه دار، و طراحی ضعیف اکلوژن.

در تصویر شماره ۱ فشردن پلیت باکال- لینگوال را مشاهده می کنید: برای مشخص نمودن تکان خوردن بدنه ایمپلنت، باید فشار دو دستی به پلیت کورتیکال باکال و لینگوال وارد شود.

شل شدن پیچ اباتمنت ایمپلنت

تصویر ۱

در تصویر شماره ۲ بررسی تکان خوردن روکش انجام می شود: برای تعیین اینکه آیا منشاء تکان خوردن پیچ اباتمنت است، در جهات باکال- لینگوال به روکش فشار وارد می شود.

شل شدن پیچ اباتمنت ایمپلنت

تصویر ۲

نشان داده است که نیروهای اکلوزال یکی از شایع ترین عللی هستند که منجر به تغییرات پیش-بار (پرلود) پیچ اباتمنت می شوند. این نیروها ممکن است ناشی از تماس های خارج از محور طولی، تماس های بین دندان های مجاور، و چارچوب های غیر منفعل باشند. وقتی این نیروها از نیروی بازدارنده ای بیشتر می شود که واحد پیچ را کنار یکدیگر نگه می دارد، به احتمال زیاد شل شدن پیچ در دو مرحله اتفاق می افتد: اول، لغزیدن اتصال پیچ رخ می دهد، که به آزاد شدن پیش-بار (پرلود) پیچ مربوط می شود. دوم، شل شدن بیشتر پیچ ناشی از کاهش مدوام پیش-بار (پرلود) اتفاق می افتد، که منجر به از دست رفتن کامل اتصال پیچ می شود.

پیشگیری از شل شدن پیچ اباتمنت ایمپلنت

به منظور حفظ سلامت و دوام قطعه زیبایی ایمپلنت، نیروی بازدارنده باید در محدوده سیستم اتصال پیچ حفظ شود. بنابراین، به منظور پیشگیری از شل شدن پیچ، باید از یک دستورالعمل حساب شده پیروی شود. نیروی گشتاور ایده آل (پیش-بار (پرلود)) که به پیچ یک اباتمنت وارد می شود، در شرکت های سازنده مختلف متفاوت است و می تواند از ۱۰ تا ۳۵ N/cm باشد. این پیش-بار (پرلود) با متغیرهای بسیاری تعیین می شود، از جمله مواد پیچ، طرح سر پیچ، مواد اباتمنت، و ویژگی های سطح اباتمنت.

عامل دیگری که در شل شدن پیچ نقش دارد اثر تنظیم است. اثر تنظیم ناشی از سطوح ناصاف (زبر) اجزاء است و در حفظ ثبات پیچ قابل توجه است. در نتیجه این زبری ذاتی، سطوح روبرو هرگز در تماس کامل نیستند. بنابراین، تنظیم به طور طبیعی اتفاق می افتد زیرا نقاط زبر زیر فشار صاف می شوند، که پیش- بار را خنثی می کند. نشان داده شده است که این از دست رفتن پیش- بار (پرلود) یا آرام سازی درونی، ۲% تا ۱۰% از پیش- بار اولیه باشد و ظرف چند ثانیه یا دقیقه پس از سفت کردن اتفاق می افتد. برای مقابله با این آرام سازی درونی، پیچ باید به صورت ایده آل ۵ تا ۱۰ دقیقه بعد مجدداً سفت شود تا پیش- بار از دست رفته در نتیجه تنظیم مجدداً حاصل شود.

این عوامل نقش قابل توجهی در سفت کردن پیچ یک قطعه مصنوعی چند جزئی روی ایمپلنت ایفا می کنند. تکنیک و روند مناسب برای حصول گشتاور صحیح و دندان مصنوعی منفعل حیاتی هستند. نیروی گشتاور باید به صورت افزایشی به همه پیچ ها وارد شود، تا از کامل سفت شدن یک پیچ خودداری شود. روند غیر ایده آل سفت کردن منجر به ایجاد نیروی گشتاور ناکافی یا خیلی زیاد خواهد شد که به رزوه های یک پیچ خاص وارد می شود.

درمان شل شدگی پیچ اباتمنت

در ابتدا، هنگام مواجهه با یک پروتز مصنوعی شل، لازم است مشخص شود که آیا این حرکت کردن ناشی از شل شدن پیچ است یا خود ایمپلنت تکان می خورد (شکست ایمپلنت).

تکان خوردن ایمپلنت

تکان خوردن ایمپلنت حاکی از شکست ایمپلنت است و نیاز است فوراً برداشته شود. یک تست تشخیصی باید فشردگی کام (پلیت) کورتیکال را از سمت باکال و لینگوال مورد بررسی قرار دهد تا وجود درد مشخص شود. در صورت وجود درد، احتمال عدم جوش خوردن ایمپلنت زیاد است. ارزیابی های رادیوگرافیک باید تکمیل شوند تا علائم و نشانه های شکست بررسی شوند.

تکان خوردن پیچ اباتمنت

برای تأیید اینکه آیا پیچ اباتمنت شل است یا خیر، ۲ تست تشخیصی ممکن است استفاده شوند. وقتی روکش در وضعیت باکال- لینگوال تکان داده می شود، اگر هیچ دردی وجود نداشته باشد، احتمالاً نتیجه شل شدن پیچ اباتمنت است. اگر درد وجود داشته باشد، به احتمال زیاد به علت عدم جوش خوردن ایمپلنت است که منشاء ناراحتی است. اگر این اتفاق رخ دهد، باید ارزیابی های بیشتر تکمیل شوند تا تحت فشار بودن بافت رد شود، زیرا تأثیر آن روی شل شدن پیچ اباتمنت غیر قابل انکار است.

در اکثر موارد، شل شدن پیچ اباتمنت می تواند بدون هیچ آسیب غیر قابل بازگشتی به پروتز مصنوعی موجود اصلاح شود. در تلاش برای برداشتن روکش چسبانده شده از روی اباتمنتی که تکان می خورد، با تکنیک های مرسوم برداشتن روکش (از جمله بامپر روکش یا با جدا سازی روکش) باید احتیاط زیادی شود. نیروی تأثیرگذاری که به روکشی که تکان می خورد وارد می شود، به خاطر شل شدن پیچ پخش می شود.

این ممکن است منجر به آسیب به رزوه های داخلی بدنه ایمپلنت شود. بعلاوه، در مواردی که تراکم استخوان کمتر است، کاربرد خیلی محکم ابزاری که برای برداشتن روکش استفاده می شود ممکن است منجر به از دست رفتن سطح تماس استخوان- ایمپلنت شود.

هنگام بریدن روکش، متخصص باید مراقب باشد، زیرا مانند اکثر موارد، به سختی می توان محل سمان (چسب مخصوص دندانپزشکی) را مشخص نمود زیرا جدا کردن روکش از قسمت های خیلی عمیق ممکن است منجر به آسیب به اباتمنت، پیچ اباتمنت، یا بدنه ایمپلنت شود. سریع ترین و قابل پیش بینی ترین گزینه برای اصلاح شل شدگی پیچ اباتمنت و حفظ روکش موجود، ایجاد یک راه دسترسی اکلوزال و تبدیل روکش سمان شونده به روکش پیج شونده، از طریق حفره دسترسی اکلوزال است. در موقعیت هایی که حفره دسترسی روی قسمت قابل مشاهده پروتز مصنوعی تعبیه شده است (از جمله مانند روکش های دندان های جلو)، ممکن است لازم باشد روکش برداشته شود و روکش جدید ساخته شود.

شل شدن پیچ اباتمنت ایمپلنت

1. با استفاده از یک مته الماس گرد و مقدار زیادی آب، یک حفره دسترسی تعبیه می شود تا پیچ اباتمنت باز شود.
2. پس از تعیین محل پیچ، پیچ با پیچ گوشتی مناسب در جهت عکس چرخانده می شود، در صورت لزوم پیچ و پروتز مصنوعی خارج می شوند.
3. در صورت بروز هر مشکل دیگری روی گردن ایمپلنت، بافت برداشته می شود و داخل حفره پیچ ایمپلنت با استفاده از کلرهگزیدین ۱۲/۰% شستشو داده می شود.
4. پیچ قدیمی باز می شود و پیچ جدیدی جایگزین آن می شود.
5. تناسب پروتز مصنوعی روی ایمپلنت، از نظر بالینی و رادیوگرافیکی باید مورد بررسی قرار بگیرد.
6. روی حفره دسترسی با فیلر پر می شود. در انتها تناسب تماس اکلوزال بررسی می شود.

سخن پایانی

شل شدن پیچ یکی از مشکلات قابل شناسایی در دندانپزشکی کاشت ایمپلنت های دندانی است. قابلیت اعتماد و ثبات نقطه اتصال پیچ اباتمنت- ایمپلنت یکی از پیش نیازهای ضروری برای موفقیت طولانی مدت ایمپلنت و پروتز مصنوعی روی آن است. این یکی از مشکلاتی است که اکثر متخصصان کاشت ایمپلنت در طول دوره کاری و تخصصی خود با آن مواجه خواهند شد. با داشتن یک درک درست از اصول بیومکانیکی مسئول این مشکل، متخصص قادر خواهد بود از شل شدن پیچ پیشگیری شود و به شکل مؤثری مدیریت و کنترل شود.

اگر به دنبال متخصص پروتز دندانی و کاشت ایمپلنت در تهران هستید با ما تماس بگیرید