دندان ضربه دیده یا ضرب دیدگی دندان (تروماتیک) یک مشکل دندانپزشکی است که دندان در اثر ضربه از حالت طبیعی خارج شده و دیگر امکان استفاده طبیعی از آن وجود ندارد. با توجه به نوع و شدت ضربه وارد شده به دندانها، وضعیت هر کدام از آنها ممکن است متفاوت باشد. به عنوان مثال، در برخی از افراد بیشترین آسیب دیدگی مربوط به قسمت ریشه دندان است. این در حالی است که در برخی دیگر ممکن است یک تراشه یا یک لایه از دندان برداشته شود، در برخی دیگر ممکن است ترک خوردگی به وجود بیاید و در برخی دیگر ممکن است ریشه دندان آسیب ببیند. اصولاً لب پر شدن دندان (Chipped teeth) بیشترین آمار دندان ضربه دیده را به خود اختصاص میدهد. اما ما ممکن است نمونههای مختلف و جدیتری مانند خارج شدن دندان از محل یا حتی با شکسته شدن کامل دندان را هم داشته باشیم. اصولاً درمان این مشکل با توجه به نوع، محل و شدت آسیب دیدگی تعیین میشود. در صورت بروز هرگونه آسیب دندان، مهمترین چیز این است که شما به دندانپزشک یا به اندودنتیست مراجعه کنید. این متخصصین میتوانند راهکارهای مختلفی برای درمان شما پیشنهاد دهند.
مقالات مرتبط با دندان ضرب دیده
نمونه درمان های مرتبط با دندان ضرب دیده
دندان ضربه دیده یا ضرب دیدگی دندان (تروماتیک) یک مشکل دندانپزشکی است که دندان در اثر ضربه از حالت طبیعی خارج شده و دیگر امکان استفاده طبیعی از آن وجود ندارد. با توجه به نوع و شدت ضربه وارد شده به دندانها، وضعیت هر کدام از آنها ممکن است متفاوت باشد. به عنوان مثال، در برخی از افراد بیشترین آسیب دیدگی مربوط به قسمت ریشه دندان است. این در حالی است که در برخی دیگر ممکن است یک تراشه یا یک لایه از دندان برداشته شود، در برخی دیگر ممکن است ترک خوردگی به وجود بیاید و در برخی دیگر ممکن است ریشه دندان آسیب ببیند. اصولاً لب پر شدن دندان (Chipped teeth) بیشترین آمار دندان ضربه دیده را به خود اختصاص میدهد. اما ما ممکن است نمونههای مختلف و جدیتری مانند خارج شدن دندان از محل یا حتی با شکسته شدن کامل دندان را هم داشته باشیم. اصولاً درمان این مشکل با توجه به نوع، محل و شدت آسیب دیدگی تعیین میشود. در صورت بروز هرگونه آسیب دندان، مهمترین چیز این است که شما به دندانپزشک یا به اندودنتیست مراجعه کنید. این متخصصین میتوانند راهکارهای مختلفی برای درمان شما پیشنهاد دهند.
آیا به دنبال جراح و متخصص درمان ریشه و عصب کشی در تهران میگردید؟؟؟
هم اکنون با ما تماس بگیرید :)
مقالات مرتبط با دندان ضرب دیده
نمونه درمان های مرتبط با دندان ضرب دیده
عصب کشی اساسا یک فرآیند ۴ مرحله ای است ؛ درمان معمولا بیش از دو جلسه ویزیت طول میکشد . دندان پزشک با استفاده از یک سوزن، ماده بیهوشی را برای بی حسی دندان به آن تزریق میکند. زمانی که سوزن وارد دندان میشود احساس نیشگون میکنید ، بعد از اینکه دندان بی حس شد، اندودنتیست ممکن است که یک سد ایجاد کند.یک ورقه ی کوچک پلاستیکی دندان را جدا میکند ،تا در طول درمان تمیز و خشک بماند دندان پزشک شما بعد از استفاده از ابزار بسیار کوچک ،مانند:یک مته کوچک برای دسترسی به داخل دندان با ایجاد یک سوراخ در قسمت بالای آن از دندان استفاده میکند. دندان پزشک از فایل های کوچکی برای دور ماندن از آسیب و بیماری های داخل دندان استفاده میکند و همچنین ازفایل ها برای شکل دادن به محفظه داخلی دندان ها و ریشه استفاده میکند ، محفظه را با آب شستشو داده تا پالپ باقی مانده را بشوید .همچنین دندانپزشک شما ممکن است از محلول ضدمیکروب برای کشتن باکتری های باقی مانده درون محفظه وکاهش خطر ابتلا به عفونت بیشتر(اضافی)استفاده کند. هنگامی که محفظه کامل تمیز و خشک شد، درون آن اندودونتیست پر میشود اغلب از مواد لاستیک مانند مثل گوتا پرکا استفاده میکنند. دندانپزشک شما دهانتان را باز میکند برای پرکردن موقت دندانتان، درحالی که شمابرای پرکردن تاج دائمی صبرکرده اید. بعدازچند هفته،دندانپزشک شما درمان رابا قرار دادن یک تاج دائمی و یا نمونه مشابه دربالای دندان تمام میکند. به وضع دندان طبیعی شما بستگی دارد ،دندانپزشک ممکن است برای ایجاد تاج و ترمیم پایدار تر نیاز به قرار دادن یک پشتیبان کوچک برای محافظت از ریشه داشته باشد.
مقالات مرتبط با عصب کشی و درمان ریشه
نمونه درمان های مرتبط با عصب کشی و درمان ریشه
آیا دندان شما نیاز به درمان ریشه دارد؟
پی بردن به این موضوع که آیا یک دندان نیاز به درمان ریشه دارد همواره کار سادهای نیست. برخی علائم و نشانهها وجود دارند که مشخصهی نیاز دندان به درمان ریشه هستند. برخی علائم دیگر نیز وجود دارند که تنها دندانپزشکها قادر به تشخیص آنها هستند.
تشخیص نیاز به درمان ریشه بایستی بر اساس تصویری کامل باشد.
تشخیص نهایی نیاز دندان به ریشه، بایستی بر اساس اطلاعات جامع و کاملی باشد که دندانپزشک با استفاده از منابع موجود جمعآوری نموده است. در اینجا به بیان برخی از این علائم و نشانهها خواهیم پرداخت با این وجود، تنها دندانپزشک است که میتواند ارزیابی دقیقی داشته باشد و به تشخیص درست برسد.
علائم و نشانههای نیاز به درمان ریشه و تست پالپ
اگر تصور میکنید یکی از دندانهای شما نیاز به درمان اندودونتیک دارد، یک دسته مسائل هستند که نیاز به بررسی بیشتر دارند. برخی از این اطلاعات از سوی بیمار در اختیار دندانپزشک قرار میگیرند. عوامل دیگر تنها توسط دندانپزشک مشخص خواهند شد:
علائمی که بیمار به آنها دقت میکند
همواره وجود درد یا علائم و نشانههای عفونت یا تورم هستند که به شخص هشدار میدهند دندان با مشکل مواجه شده است. دندانپزشک پرسشهایی در رابطه با علائمی که با آنها مواجه شدهاید مطرح خواهد نمود: نوع درد، محل درد، حداکثر درد، عوامل ایجاد کنندهی درد، مدت زمان طول درد و اینکه چه چیزی موجب کاهش درد میشود.
معمولا دندانی که نیاز به درمان ریشه دارد یک درد سریع و شدید و ناگهانی در آن ایجاد میشود، نسبت به کوچکترین فشاری از خود حساسیت نشان میدهد، روی آن جرم انباشته میشود و بافتهای لثهی اطراف آن ملتهب و متورم میشود.
معمولا این یک قانون کلی نیست که همهی این علائم در دندان مشاهده شوند، بلکه ممکن است یک یا چند نشانه در دندان مشاهده شوند و احتمالا تنها به اندودونتیست یادآور میشوند که درمان اندودنتیک نیاز است.
الف) درد
درد دندان همواره نشانهای نیست که شخص آن را به عنوان علامتی برای نیاز دندان به جراحی ریشه تلقی نماید. برخی دندانهایی که نیازمند درمان ریشه هستند ممکن است هرگز دردی نداشته باشند. برخی دندانهای دیگر نیز ممکن است درد آنها با فرایندی کاملا متفاوت از بین برود. اما در صورتی که دو نشانه از علائم زیر با هم مشاهده شوند، میتوان از نیاز دندان به درمان ریشه مطمئن شد.
نوع درد
ناراحتی ناشی از درد میتواند یک درد سریع و شدید یا دردی مبهم باشد که ممکن است دردی خفیف تا شدید باشد.
ویژگیهای درد
- درد ممکن است ضربان دار باشد (حس درد شبیه ضربان قلب به نظر میرسد).
- با تغییر وضعیت بیمار (ایستادن، خم شدن، دراز کشیدن و غیره) ممکن است شدت آن تغییر کند (کمتر یا بیشتر شود).
- ممکن است آنقدر شدید باشد که بیمار را از خواب بیدار کند.
مشخصات درد
- درد ممکن است ناگهانی باشد (به طور خود به خود و بدون هیچ محرکی در آن درد ایجاد شود) یا تنها در پاسخ به عوامل و محرکهای بیرونی درد ایجاد شود.
- در صورتی که درد به صورت خود به خود ایجاد میشود، ممکن است به صورت مقطع یا پیوسته باشد.
- در صورتی که درد در پاسخ به محرک ایجاد شود این محرک میتواند فشار ناشی از جویدن، گاز زدن، فشردن یا ضربه زدن به دندان، تغییر دما (قرار گرفتن در معرض غذاها یا نوشیدنیهای سرد یا گرم) و خوراکیهای شیرینی باشد.
- با برطرف شدن محرک ممکن است درد فورا از بین نرود اما پس از حدود ۳۰ ثانیه یا بیشتر کاهش خواهد یافت.
- معمولا مسکنهایی که استفاده آنها نیاز به نسخه پزشک ندارد هم نمیتوانند این درد را کنترل نماید.
محل درد
ممکن است تشخیص دندانی که در آن درد وجود دارد برای بیمار کار سادهای باشد. اما در بسیاری از مواقع، محل دقیق درد مبهم است. در واقع ممکن است محلی که بیمار به عنوان محل درد به آن اشاره میکند محل واقعی منشاء درد نباشد.
ب) حساسیت، تورم و عفونت لثه
از جمله علائم بدیهی عفونت، مانند تورم، در تمام مواردی که نیاز است درمان ریشه انجام شود، رخ نمیدهد.
میزان تورم و حساسیت
تورم ممکن است بسیار جزئی باشد (یک منطقهی قرمز رنگ، به ظاهر طبیعی، که اندکی حساسیت دارد) یا کاملا برجسته باشد (برجستگی که کاملا قابل لمس است، یا قسمتی که احساسی کاملا متفاوت دارد).
محل تورم
- در موارد حاد، ممکن است تورم به صورت و گردن نیز منتقل شود.
- زمانی که تورم نسبتا اندک و کاملا متمرکز باشد، برجستگی درست در نزدیکی نوک ریشهی دندان مشکلدار ایجاد خواهد شد.
- به جای تورم برجسته، ممکن است یک برجستگی جوش مانند در لثه مشاهده شود که محل تجمع چرک است.
- تورم ممکن است با فاصلهی چند روز یا چند ماه مشاهده شود و ممکن است هرگز از بین نرود.
- وجود تورم همیشه با درد همراه نیست.
- در صورتی که جرم منشاء تورم راهی برای بیرون آمدند بیابد، ممکن است بیمار در دهان مزهی بدی حس کند یا منجر به بوی بد دهان بیمار شود.
- در اثر عفونت ممکن است بیمار حس کند دندان از محل خود اندکی بالاتر قرار گرفته است و نسبت به دندانهای مجاور اندکی بلندتر به نظر برسد.
ج) دیگر علائم و نشانهها
فردی که دندان او نیاز به درمان ریشه دارد ممکن است احساس بیماری (حس کلی بیماری و ناراحتی) داشته باشد، یا تب و یا لنفادنوپاتی (درد یا تورم غدد لنفادی) همراه با دیگر علائم در وی مشاهده شود.
در صورت مشاهدهی هر یک از این علائم حتما به دندانپزشک مراجعه نمایید.
علائمی که برای دندانپزشک بدیهی هستند
به نظر میرسد برخی دندانهایی که نیاز است درمان اندودونتیک روی آنها انجام شود، علائم چندانی از مشکل درون فضای عصب خود نشان نمیدهند. اما شخصی که در این زمینه آموزش دیده باشد با جزئیترین نشانهها میتواند پی ببرد مشکل وجود دارد. از جمله این نشانهها عبارتند از: رنگ تیرهی دندانها، شواهد مبنی بر وجود عفونت در دندان، تغییرات بافت نرم و عدم تقارن بخشهای مختلف دندان.
انجام تست سلامت دندان
به محضی که دندانپزشک به عدم سلامت یک یا چند دندان مشکوک شود، از چند تست دیگر استفاده خواهد کرد که کمک میکنند پزشک توجه خود را به دندانی متمرکز نماید که واقعا مشکل دارد.
اینگونه تستها عبارتند از: تست دما (گرما و سرما)، تست ضربه (زدن ضربهی آرام به دندان)، تست الکتریکی پالپ دندان و البته ارزیابی دندان بر اساس رادیوگرافی با اشعهی ایکس (توموگرافی کامپیوتری پرتو مخروطی و یا معمولی).
مراقبتهای دهان و دندان با آغاز بارداری متوقف نمیشوند. در واقع، حفظ سلامت دهان و دندان در این دوران از اهمیت بیشتری برخوردار است: زیرا در این دوران خطر گسترش پوسیدگی دندان، بیماریهای لثه و دیگر مشکلات افزایش مییابد.
متاسفانه، هنوز این باور عام وجود دارد که مراجعه به دندانپزشک طی دوران بارداری برای مادر و جنین مضر است. اگر این باور باعث شود زنان باردار از مراجعه با دندانپزشک و دریافت مراقبتهای لازم اجتناب کنند، مشکلات جدی در پی خواهد داشت.

درمانهای دندانپزشکی در دوران بارداری
آیا زنان باردار میتوانند به دندانپزشک مراجعه نمایند؟
زنان باردار نه تنها میتوانند حین بارداری به پزشک مراجعه نمایند بلکه باید این کار را انجام دهند! عدم درمان پوسیدگی دندان، بیماریهای لثه، و دیگر مشکلات مربوط به سلامت دهان و دندان میتواند مضر باشد. سلامت دهان و دندان تاثیرات زیادی روی سلامت عمومی بدن دارد، و به این معناست که روی جنین بیمار نیز تاثیر خواهد داشت.
حتی زمانی هم که فرد باردار نیست به او توصیه میشود به طور منظم به پزشک مراجعه نماید. ممکن است برخی افراد نیاز داشته باشند هر شش ماه یک مرتبه دندانهایشان چک شود، اما شرایط و وضعیت شما مشخص میکند هر چند وقت یک مرتبه به پزشک مراجعه کنید. بنابراین، این موضوع در زمان درگیر بودن با مسئلهی تغییرات هورمونی و تمایلات غذایی که ممکن است سلامت دهان و دندان را به خطر بیاندازد از اهمیت ویژهای برخوردار است.
اغلب پزشکان توصیه میکنند زنان طی دوران بارداری خود چند مرتبه به پزشک مراجعه کنند تا پزشک بتواند وضعیت دندانها و لثههای آنها را بررسی نماید، در رابطه با تغییرات لازم در مراقبتهای روزمره و یا انجام اقدامات لازم نیز توصیههایی ارائه نمایند.
اگر قصد دارید بزودی باردار شوید، ایدۀ خوبی است که به دندانپزشک خود مراجعه نمایید تا به مسائل مهم دندانهای شما از قبیل دندان عقل نهفته بپردازد، تا خطر مشکلات بعدی کاهش یابد.
آیا عکس برداری با اشعۀ ایکس (X-ray) حین بارداری بی خطر است؟
یکی از معمولترین نگرانیهایی که افراد برای مراجعه به دندانپزشک حین بارداری دارند، قرار گرفتن در معرض پرتوهای اشعۀ ایکس است. با این حال، در دستگاههای مدرنی که برای تاباندن اشعۀ ایکس و گرفتن عکس مورد استفاده قرار میگیرند میزان کمتری از تشعشعات استفاده میشود و میزان اندک این اشعه آنقدر زیاد نیست که اثرات سوء روی رشد جنین داشته باشد. بعلاوه پزشک با استفاده از یک روپوش سربی و محافظ تیروئید به بیمار اطمینان میدهد که جنین او از تشعشعات در امان است.
گرچه اشعهی ایکس امن و بی خطر است، اما اگر تنها برای یک ویزیت ساده به دندانپزشک مراجعه میکنید ممکن است پزشک به بیمار توصیه کند طی سه ماههی نخست بارداری از قرار گرفتن در معرض آن خودداری نماید. اما اگر مورد اورژانسی و وخیم دندانپزشکی دارید که بدون درد خاص است، ممکن است نیاز باشد از اشعۀ ایکس استفاده شود تا در طرح درمان موثر به دندانپزشک کمک شود.
آیا میتوان در حاملگی از داروهای بیهوشی استفاده نمود؟
اگر نیاز است طی دوران بارداری جراحی دندان انجام شود، برای کمک به حفظ آرامش و کاهش درد میتوان بدون هیچ خطری از داروهای بیهوشی استفاده نمود. مهم است که دندانپزشک از باردار بودن بیمار خود مطلع باشد تا بتواند داروی بیهوشی مناسب و با دوز مناسب را انتخاب نماید.
باید از مصرف داروهای بیهوشی حاوی فلیپرسین (منقبض کننده عروقی غیرکاتکول) طی دوران بارداری اجتناب شود زیرا این مادۀ شیمیایی عروق خونی را منقبض مینماید- هر سوال یا نگرانی در رابطه با نوع داروی بیهوشی مورد استفاده دارید آن را با دندانپزشک خود مطرح کنید.
دندانپزشک بر اساس فرایندی که انجام میدهد از کمترین غلظت ممکن داروهای بیهوشی استفاده میکند با این حال آنقدر هست که بیمار حس آرامش داشته باشد. زمانی که بیمار حس راحتی داشته باشد، بدن او و متعاقبا جنین او تحت فشار کمتری قرار خواهد گفت.
توصیفی که افراد مختلف از درمان ریشه دندان ارائه میدهند باعث میشود که اکثر بیماران از این شیوه درمانی دندانپزشکی بترسند و چندان به انجام آن تمایل نشان ندهند. اگر یک دندان آسیب دیده باشد، یا حفره شدید، آبسه دندان یا تروما را تجربه کرده باشد، کار شما از درمان یک دندانپزشک عمومی خارج شده و باید به یک متخصص ریشه دندان یا اندودنتیست مراجعه کنید. در حالی که استفاده از این شیوه باعث میشود که بسیاری از مشکلات بیماران حل شود، اغلب آنها زمانی که اطلاعاتی در مورد درد یا هزینه دریافت میکنند، از انجام درمان ریشه دندان پشیمان شده و میترسند.
شاید اگر افراد جامعه از کلیات درمان ریشه دندان نحوه انجام آن و همچنین هزینههای آن اطلاعات کافی داشته باشند، موردی برای ترس وجود نداشته باشد و با خیال راحتتری درمان خود را به اندودنتیست ها واگذار کنند.
درمان ریشه دندان یک روش ساده است
برای بسیاری از مردم ترس از ناشناختهها باعث اضطراب میشود؛ اگر شما یکی از آنها هستید، اطلاع از آنچه که اتفاق میافتد میتواند ترس شما را از بین ببرد و شما را آرام کند. در جریان درمان ریشه دندان، بیمار تحت داروهای بی حسی موضعی قرار میگیرد و یک سد لاستیکی در درون دندان قرار میگیرند تا از این طریق دندانهای شما از عفونت محافظت شده و تنها دندان مورد نظر تحت درمان قرار گیرد. در گام بعدی اندودنتیست با استفاده از یک مته کوچک، تاج دندان را سوراخ کرده و از این طریق به پالپ دندان دسترسی دارد.
پس از دریافت بی حس کننده، طبیعتاً بیمار هیچ احساسی نخواهد داشت و درمان ریشه دندان با یک مکش کوچک ادامه مییابد. در جریان این شیوه، مایعات و باکتریهای باقی مانده در داخل ریشه دندان تخلیه شده و به مانند جاروبرقی به گردآوری مواد آلوده میپردازند. پس از از بین بردن عفونت دندان، دندانپزشک قسمت داخلی دندان شما را با یک ماده به اسم گوتاپرکا پر میکند تا از این طریق دندان شما را تقویت کرده و از وارد شدن باکتری جلوگیری کند. بخش نهایی درمان ریشه دندان شامل قرار گیری تاج دندان است عملترمیم دندان را به پایان میرساند.
کلیات درمان ریشه دندان به این موارد خلاصه میشود و اگر سؤال بیشتری دارید، مطمئن باشید که اندودنتیست شما به همه آنها جواب خواهد داد.
درمان ریشه دندان درد ندارد
یکی از مهمترین اشتباهات و خطاهایی که در مورد درمان ریشه دندان وجود دارد این است که ممکن است درد آور باشد. این در حالی است که اکثر بیماران مبتلا به عفونت ریشه دندان معتقدند که درد قبل از این عمل بیش از ۶ برابرترمیم دندان است و بهتر است که خود را به اندودنتیست بسپارید. یکی از مراحل اصلی این شیوه درمانی، شامل استفاده از بی حس کننده موضعی است که از لحاظ فیزیکی مانع از احساس درد و ناراحتی در فرد میشود.
البته نمیتوان منکر این موضوع شد که زمانی که اثر بی حس کننده از بین میرود، احتمالاً حساسیت و دردهای جزئی به وجود خواهد آمد که در عرضه چند هفته از بین میرود. حتی اگر این موضوع نیز برای شما آزاردهنده باشد، بهتر است به سراغ راهکارهای جانبی برای کاهش درد آن بروید.
دندان پزشک شما با شما همراهی خواهد کرد
معمولاً ترس و اضطراب منطقی نیست و حتی برخی از افراد، زمانی که اطلاعات و حقایقی در مورد درمان ریشه دندان دریافت میکنند، برای آنها در زمینهی ریختن ترس کافی نبوده و ترس آنها پایدار است. به یاد داشته باشید که اندودنتیست ها قبل از اینکه یک دندانپزشک باشند، با روانشناسی آشنایی دارند و میتواند در کنترل ترس و اضطراب شما مؤثر باشد. در ابتدا شما نیز با آنها صادق باشید و تمام مواردی که وجود دارد با آنها در میان بگذارید. اگر دندان پزشک شما بداند که شما در مورد درمان ریشه دندان نگران هستید، مطمئن باشید که مراحل درمانی را با آرامش و دقت زیادی ادامه خواهد داد.
درمان ریشه دندان گران نیست
یکی از مواردی که مزید بر علت شده و باعث میشود که افراد نسبت به درمان ریشه دندان ترس بیشتری داشته باشند این است که فکر میکنند هزینهی آن بسیار زیاد است؛ اما توجه داشته باشید که استفاده از این شیوه درمانی هزینه زیادی ندارد.
تصور میشود که درمان ریشه دندان نسبت به پر کردن آن گرانتر باشد، زیرا این شیوه درمانی زمان بیشتری طول میکشد و مهارت بیشتری نیاز دارند. با این حال برخی از روشهای دیگر مانند کشیدن دندان و جایگزین آن آنچنان نیز گران نیستند. به طور متوسط استفاده از درمان ریشه دندان در ایالات متحده حدود ۳۰۰ دلار هزینه دارد. البته در مورد هزینههای درمانی نیز گزینههای وجود دارد که بیمار میتواند به آنها پناه آورده و از این طریق در هزینههای کلی خود صرفه جویی کند.
درمان ریشه دندان بسیار مؤثر است
بسیاری از افراد نسبت به شیوه درمانی درمان ریشه دندان با همان طرز فکر گذشته رفتار میکنند و نسبت به آن نگرانیهایی دارند. این در حالی است که در دندانپزشکی مدرن در طی ۵۰ سال گذشته راه زیادی را پیش رفته است. امروزه، درمان ریشه دندان به شکلی انجام میشود که میزان موفقیت آن در نجات دندان حدود ۹۰ درصد برآورد میشود.
اگر یک دندانپزشک یا اندودنتیست به شما میگوید که درمان ریشه دندان نیاز دارید، یک نفس عمیق بکشید و به یاد داشته باشید که نیازی به ترس از آن وجود ندارد. این روش نسبتاً بدون درد است، هزینه چندانی بر روی دست شما خواهد گذاشت، میزان موفقیت آن بالاست و شما را از درد و رنج دندانهای عفونی نجات میدهد.
درمان ریشه یا عصب کشی و پر کردن دندان؛ یکی از راهکارهای مقابله با دندانهای خراب است که در مراحل ابتدایی بخشهای داخلی و دارای سلولهای عصبی (پالپ دندان) را تخلیه کرده و سپس با استفاده از مواد مقاوم و پایدار قسمت خالی آن پر میشود. در واقع توصیف کلی و عمومی پر کردن دندان به این شکل انجام میشود. این کار که توسط متخصصین ریشه دندان انجام میشود، شامل مراحل مختلفی میشود که در هر کدام از آنها ممکن است سؤالات و ابهاماتی برای بیمار به وجود آید.
بسیاری از دندانپزشکان و متخصصین درمان ریشه استفاده از عصب کشی دندان و پر کردن و آن را یک روش بسیار مرسوم میدانند که باعث میشود دندان خراب شده نجات پیدا کند. روشهای انجام این کار در طول سالیان مختلف تغییر کرده و با توجه به پیشرفت تکنولوژی با روشهای راحتتر و ایمنتری انجام میشود. با وجود اینکه استفاده از این روش بسیار شایع بوده و در بین دندانپزشکان رواج بسیاری دارند، اما هنوز در بین بیماران ابهاماتی وجود دارد که پاسخ دهی به آنها میتواند کار متخصصین عصب دندان را در درمان ریشه دندان راحت کند.
در این مطلب ما قصد داریم چند سؤال رایج در مورد عصب کشی دندان و پر کردن آن مطرح کنیم و پاسخی واضح برای آن ارائه دهیم. پس با ما همراه باشید!
چرا یک دندان به عصب کشی دندان احتیاج پیدا میکند؟
زمانی که یک دندانپزشک یا یک متخصص ریشه دندان به بیمار توصیه میکند که عصب کشی دندان را انجام دهد، میتوان گفت که آن دندان کارایی طبیعی خود را از دست داده و نمیتواند به شکل مناسبی عمل کند. خراب شدن یک دندان شدتهای متفاوتی دارد و از لکه دار شدن مینای دندان گرفته تا تخریب کامل آن و آسیب پالپ دندان میتوانند به نوعی عملکرد طبیعی دندان را تحت تأثیر قرار دهند. زمانی که شدت تخریب یک دندان بسیار کم بوده و فقط به مینای آن لطمه خورده باشد، نیازی به انجام شیوههای ترمیمی پیشرفته مانند عصب کشی دندان نیست.
اما در موارد خیلی شدیدتر، علاوه بر تخریب مینای دندان به مرور زمان سایر قسمتهای اصلی دندان نیز لطمه میخورد از بین میرود و در واقع شروع تخریب دندان و از این مرحله آغاز میشود. در واقع این مرحله را میتوان شروع کار یک متخصص ریشه دندان دانست که معمولاً توصیه میکنند که از شیوه عصب کشی دندان و پرکردن دندان استفاده کنید.
چرا پالپ دندان آسیب میبیند؟
پالپ دندان بافت نرم در قسمت داخلی دندان است که در آن رگهای خونی و عصب های درد قرار دارد. زمانی که مینای دندان آسیب میبیند و باکتریها و سایر مواد خورنده به این بافت نرم میرسند، به مرور زمان دچار التهاب شده و آلوده میشود. در این مرحله است که یک دندانپزشک به بیمار اعلام میکند که پالپ دندان وی آسیب دیده و نیاز به عصب کشی دندان دارد. شایعترین علل التهاب پالپ دندان ایجاد عفونت در آن است که ناشی از آسیب دیدن مینای دندان و ترک خوردن ساختار آن است. زمانی با یک دندان آسیب میبیند و یا مینای آن ترک میخورد، مواد آلوده و عفونت به لایههای زیرین آن را نفوذ کرده و موجب التهاب و درد در دندان میشود. شاید بسیاری از بیماران و کسانی که پالپ دندان آنها دچار حساسیت شده باشد به هنگام مسواک زدن دچار یک درد موضعی و بسیار ناخوشایند شوند.
چرا باید پالپ دندان تخلیه شود؟
اگر یک دندان آسیب دیده باشد و یا دچار عفونت شده باشد به مرور زمان تمامی قسمتهای آن دچار عفونت شده و خود به عنوان یک منبع آسیب زننده خطرناک عمل میکند. درد و تورم نتیجه رایج از عفونت در پالپ دندان هستند که در برخی موارد حتی ممکن است با درد نیز همراه نباشند. وجود باکتریها در پالپ دندان و انتشار عفونت باعث میشود که باکتریها به مرور زمان به استخوان فک رسیده و موجب آسیب به آن شود. به همین دلیل اگر دندان عفونی بدون درمان رها شود ممکن است صدمات بسیار شدیدی به فرد وارد شود و در نهایت موجب برداشتن دندان شود.به همین دلیل دندانپزشکان و متخصصین ریشه دندان توصیه میکنند که به محض عفونی شدن پالپ دندان اقدام به عصب کشی دندان کرده و در نهایت آن را پر کنند.
آیا کشیدن و برداشتن دندان میتواند مشکل ساز باشد؟
پاسخ به این سؤال مثبت است. هنگامی که یک دندان به دلایل مختلفی کشیده شود و یا بیفتد احتمال جایگزینی آن پایین میآیند و نظم و ترتیب دندانهای کناری آن نیز از بین میرود. این موضوع در هنگام جویدن غذا و بریدن میوههای خشک مشکل ساز است و حتی ممکن است به بقیه دندانها نیز آسیب برساند. زمانی که یک دندان افتاده باشد فضای جایگزین آن خالی مانده و احتمال تمیز شدن آن پایین میآید به همین دلیل احتمال ایجاد بیماری لثه نیز افزایش مییابد.
عصب کشی دندان کمک میکند که این مشکلات از بین رفته و حتی دندان نیز در شرایط بسیار سختتری حفظ شود. از طرفی استفاده از این تکنیک بسیار ارزانتر از کاشت ایمپلنت دندان و سایر شیوههای جایگزین است.
در جریان عصب کشی دندان چه کارهایی انجام میشود؟
عصب کشی دندان و درمان ریشه دندان شامل چند مرحله میشود که در نهایت با پر کردن آن با استفاده از مواد مخصوص به پایان میرسد. این مراحل عبارتند از:
- بی حس کردن دندان: این مرحله با استفاده از مواد به خصوصی انجام میشود که با قرار دادن آن بر روی دندان باعث میشود که به مرور زمان حس درونی دندان از بین رفته و به نوعی احساس درد درون آن وجود ندارد.
- تخلیه پالپ دندان: پالپ دندان مهمترین چیزی است که به هنگام عصب کشی دندان باید تخلیه شود و در واقع منبع اصلی عفونت و عامل اصلی ایجاد درد در این منطقه قرار دارد. در این مرحله با استفاده از ابزارهای مخصوص دندانپزشکی کلیه پالپ دندان به طور کامل پاک میشود و هیچ قسمتی از آن باقی نمیماند.
- استفاده از داروهای مخصوص برای از بین بردن باکتری: به احتمال زیاد به دلیل بالا رفتن میزان عفونت در قسمت داخلی دندان، دندانپزشک برای بالا بردن درصد اطمینان در انجام کار و جلوگیری از عفونت مجدد دندان، قسمتهای داخلی آن را با استفاده از داروهای آنتی باکتری آغشته میکند و از این طریق کلیه باکتری ها را از بین میبرند.
- پر کردن دندان: مرحله بعدی در جریان عصب کشی دندان پر کردن قسمتهای داخلی آن است که معمولاً با استفاده از مواد آلیاژی و مقاوم در شرایط مختلف انجام میشود.
- انجام کارهای نهایی و زیبایی: پس از پر کردن دندان نوبت به شکل دهی مواد پرکننده و ایجاد ظاهر مناسب در دندان میرسد. در این مرحله از مواد سفید رنگ مخصوص سرامیکی برای درست کردن ظاهر دندان استفاده میشود. البته در برخی موارد متخصصین عصب دندان توصیه میکنند که این مرحله را به یک دندانپزشک ترمیمی واگذار کنید.
کنده شدن دندان دائمی یکی از فوریتهای درمان دندانپزشکی است. در صورتی که دندان به طور کامل از جای خود کنده شود پیش از هر چیز باید ببینیم دندان شیری بوده یا دائمی.
در صورت کنده شدن دندان چه کاری باید انجام دهیم؟
کنده شدن دندان شیری
دندان شیری نیازی به پیوند مجدد ندارد بنابراین لازم نیست آن را نجات دهید
کنده شدن دندان دائمی
- آرامش خود را حفظ کنید
- به دنبال دندان بگردید
- دندان را از ناحیه تاج (بخش سفید رنگ) بگیرید و مراقب باشید به ریشه دست نزنید
- در صورتی که دندان کثیف شده است آن را در حدود ۱۰ ثانیه در زیر آب سرد شیر بشویید و دندان را در جای خود قرار دهید. سعی کنید دندان را در حفره دندان نگه دارید.
- در صورتی که امکان قرار دادن دندان در حفره دندان وجود ندارد، آن را در یک لیوان شیر یا آب بریزید. در صورتی که میتوانید، دندان را در دهان خود بین دندان آسیاب بزرگ و سطح داخلی گونه نگه دارید
- در صورتی که فرد سن کمی دارند و ممکن است دندان را قورت بدهد بهتر است دندان را در یک ظرف بگذارید.
- بلافاصله به دندانپزشک مراجعه کنید.
برای کاشت مجدد دندان کنده شده چه اقداماتی انجام میشود؟
اقداماتی که در مورد دندان کنده شده صورت میگیرد، در دندان دائمی در حال رشد (نابالغ) در کودکان اندکی با دندان دائمی بالغ که رشد آن به اتمام رسیده است تفاوت دارد. علت این است که میخواهیم به دندان در حال رشد فرصت بدهیم خود را بازسازی کرده و فرایند رشد را به اتمام برساند.
- دندان کنده شده بالغ (فرایند رشد آن به اتمام رسیده است)
الف- در صورت کاشت مجدد توسط خود بیمار بلافاصله پس از کنده شدن آن
- درمان دندانپزشکی
- دندان جای خود قرار داده میشود
- با اسپری آب، محلول آب نمک یا کلرهگزیدین ناحیه تمیز میشود
- در صورتی که لثه پاره شده است، بخیه میشود
- موقعیت دندان باز کاشته شده از نظر بالینی و با عکس پرتوی ایکس بررسی میشود
- به مدت دو هفته یک آتل یا اسپلینت انعطاف پذیر استفاده میشود
- داروهای آنتی بیوتیک سیستمی ممکن است تجویز شود. تتراسایکلین اولین گزینه انتخابی است. پیش از تشخیص تتراسایکلین در کودکان باید احتمال تغییر رنگ دندانهای دائمی در حال رشد در نظر گرفته شود. به همین منظور در بیشتر کشورها برای افراد زیر ۱۲ سال تتراسایکلین استفاده نمیشود. در بیماران کم سن پنی سیلین فنوکسی متیل یا آموکسی سیلین (دوز آن بستگی به سن بیمار و وزن او دارد) تجویز میشود.
- در صورتی که دندان کنده شده در تماس با خاک قرار گرفته است و در صورتی که وضعیت واکسن کزاز در بیمار مشخص نیست، بیمار باید برای دوز یادآور واکسن کزاز به پزشک عمومی مراجعه کند.
- پس از بازکاشت دندان و پیش از برداشتن اسپلینت، عصب کشی انجام میشود.
- اقداماتی که بیمار باید انجام دهد
- از انجام فعالیتهای ورزشی تماسی خودداری کنید
- تا دو هفته غذاهای نرم مصرف کنید
- هر بار پس از غذا خوردن دندانهای خود را با مسواک نرم تمیز کنید
- از دهانشویه حاوی کلرهگزیدین دو مرتبه در روز (به مدت یک هفته) استفاده کنید
- پیگیری درمان
- ۷ تا ۱۰ روز پس از کاشت دندان برای عصب کشی مراجعه کنید. هیدروکسید کلسیم به عنوان یک داروی داخل دندانی به مدت یک ماه پس از عصب کشی در داخل دندان میماند. به جای آن میتوان میتوان از آنتی بیوتیک – کورتیکو استروئید بلافاصله و یا اندکی پس از باز کاشت دندان استفاده کرد که حداقل به مدت دو هفته باید بماند
- پس از دو هفته اسپلینت برداشته شده و از دندان عکس گرفته میشود
- پس از چهار هفته، سه ماه، شش ماه، یک سال و پس از آن هشت سال دندان معاینه شده و از آن عکس گرفته میشود
ب- درمان در صورت کاشت مجدد دندان پیش از یک ساعت
درمان دندانپزشکی
در صورتی که دندان کمتر از یک ساعت در خارج از دهان مانده باشد و در این مدت در شیر یا مایع مناسب دیگری نگهداری شده باشد و یا به مدت کمتر از یک ساعت به صورت خشک نگهداری شده باشد، احتمال نجات آن نسبتا خوب است. مراحل درمان آن به صورت زیر می باشد:
- سطح دندان و فورامن نوک ریشه با محلول آب نمک تمیز میشود و دندان در محلول آب نمک غوطه ور میشود تا به این ترتیب آلودگیهای نشسته در سطح آن تمیز شده و سلولهای مرده از سطح ریشه جدا شود
- با بی حسی موضعی بافتها بی حس میشوند
- حفره دندان با محلول آب نمک شست و شو داده میشود
- حفره دندان بررسی میشود. در صورتی که شکستگی در دیواره حفره مشاهده شود با ابزار مناسبی تغییر موقعیت داده میشود
- دندان با فشار ملایم در جای خود قرار میگیرد. نباید برای باز کاشت دندان نیروی زیادی وارد شود
- در صورتی که لثه پاره شده باشد با بخیه بسته میشود
- موقعیت دندان پیوند خورده به صورت بالینی و برعکس پرتوی ایکس بررسی میشود
- یک اسپلینت انعطاف پذیر به مدت دو هفته در این محل قرار داده میشود
- آنتی بیوتیک تجویز میشود . برای تجویز آنتی بیوتیک ملاحظات گفته شده باید مد نظر قرار بگیرد.
- در صورتی که دندان در تماس با خاک قرارگرفته است و در صورتی که پوشش واکسن کزاز مشخص نیست، باید برای تزریق دوز یادآور کزاز به پزشک مراجعه کنید
- ۷ تا ۱۰ روز پس از باز کاشت دندان و پیش از درآوردن اسپلینت، درمان ریشه انجام میشود
- اقداماتی که بیمار باید انجام دهد
- تا دو هفته غذاهای نرم مصرف کنید
- هر بار پس از غذا خوردن دندانهای خود را با مسواک نرم تمیز کنید
- از دهانشویه حاوی کلرهگزیدین دو مرتبه در روز (به مدت یک هفته) استفاده کنید
- پیگیری درمان
- ۷ تا ۱۰ روز پس از کاشت دندان برای درمان ریشه مراجعه کنید. هیدروکسید کلسیم به عنوان یک داروی داخل دندانی به مدت یک ماه پس از عصب کشی در داخل دندان میماند. به جای آن میتوان میتوان از آنتی بیوتیک – کورتیکو استروئید بلافاصله و یا اندکی پس از باز کاشت دندان استفاده کرد که حداقل به مدت دو هفته باید بماند
- پس از دو هفته اسپلینت برداشته شده و عکس گرفته میشود
- پس از چهار هفته، سه ماه، شش ماه، یک سال و پس از آن هشت سال دندان معاینه شده و از آن عکس گرفته میشود
پ- درمان کاشت مجدد دندان پس از یک ساعت
در صورتی که دندان بیش از یک ساعت خارج از دهان درد یا به دلایل دیگر، احتمالاً سلولها زنده نمانده اند مراحل درمان به صورت زیر است:
درمان دندانپزشکی
تأخیر در باز کاشت دندان به معنی ضعیف بودن احتمال موفقیت درمان و نجات دندان است. رباط پریودنتال ممکن است دچار نکروز شده و دیگر نتواند التیام پیدا کند. در بازکاشت تأخیری هدف بازگرداندن دندان برای زیبایی، عملکرد و حفظ استخوان آلوئولار است. نتایج نهایی ممکن است آنکیلوز (جوش خوردن دندان و استخوان ) و حل شدن ریشه باشد.
- بافتهای نرم مرده متصل به دندان، با گاز جدا میشوند
- درمان عصب کشی ممکن است پیش از باز کاشت دندان و یا پس از آن انجام شود
- با استفاده از بی حسی موضعی، ناحیه تحت درمان بی حس میشود
- حفره دندان با محلول آب نمک شست و شو داده میشود
- حفره آلوئولار معاینه میشود. در صورتی که شکستگی در دیواره حفره وجود داشته باشد با ابزار مناسبی تغییر موقعیت داده میشود
- دندان با ملایمت و فشار انگشت، در حفره دندان کاشته میشود
- در صورتی که لثه پاره شده باشد بخیه میشود
- موقعیت دندان کاشته شده به صورت بالینی و با کمک عکس پرتوی ایکس بررسی میشود
- با استفاده از اسپلینت انعطاف پذیری به مدت چهار هفته دندان در جای خود ثابت میشود
- آنتی بیوتیک تجویز میشود
- در صورتی که دندان کنده شده در تماس با خاک قرار گرفته باشد یا در صورتی که ایمنی در مقابل کزاز مشخص نیست باید برای تزریق دوز یادآور کزاز به پزشک مراجعه کنید
برای کُند کردن جایگزینی استخوانی دندان، پیش از باز کاشت دندان درمان سطح ریشه با فلوراید توصیه میشود (محلول فلوراید سدیم دو درصد به مدت ۲۰ دقیقه) .
- اقداماتی که بیمار باید انجام دهد
- از انجام فعالیتهای ورزشی تماسی خودداری کنید
- تا دو هفته غذاهای نرم مصرف کنید
- هر بار پس از غذا خوردن دندانهای خود را با مسواک نرم تمیز کنید
- از دهانشویه حاوی کلرهگزیدین دو مرتبه در روز (به مدت یک هفته) استفاده کنید
- پیگیری درمان
- ۷ تا ۱۰ روز پس از کاشت دندان برای عصب کشی مراجعه کنید. هیدروکسید کلسیم به عنوان یک داروی داخل دندانی به مدت یک ماه پس از عصب کشی در داخل دندان میماند. به جای آن میتوان میتوان از آنتی بیوتیک – کورتیکو استروئید بلافاصله و یا اندکی پس از باز کاشت دندان استفاده کرد که حداقل به مدت دو هفته باید بماند
- پس از چهار هفته اسپلینت برداشته شده و از دندان عکس گرفته میشود
- پس از چهار هفته، سه ماه، شش ماه، یک سال و پس از آن هشت سال دندان معاینه شده و از آن عکس گرفته میشود
در صورت بازکاشت تأخیری دندان، آنکیلوز وضعیتی اجتناب ناپذیر است. در کودکان و نوجوانان آنکیلوز غالباً همراه با کوتاهتر شدن دندان در مقایسه با دندانهای دیگر خواهد بود. مراقبت و پیگیریهای بعدی برای اطمینان از مطلوب بودن نتایج درمان لازم است. در صورتی که دندان به علت آنکیلوز کوتاهتر شود (بیش از یک میلیمتر) ممکن است به قطع تاج (Decoronation ) نیاز باشد.
- دندان کنده شده نابالغ
الف- در صورت کاشت مجدد توسط خود بیمار بلافاصله پس از کنده شدن آن
مراحل درمان بازکاشت دندان کنده شده نابالغ در صورتی که بیمار بلافاصله دندان را در حفره دندانی کاشته باشد، در مورد دندان نابالغ مشابه دندان بالغ است که پیشتر گفته شد با این تفاوت که هدف از بازکاشت دندان نابالغ در حال رشد در کودکان این است که فرصت رگ زایی مجدد در پالپ دندان فراهم شود. در صورتی که رگ زایی مجدد در دندان اتفاق نیفتد، عصب کشی توصیه میشود.
ب- درمان در صورت کاشت مجدد دندان پیش از یک ساعت
درمان دندانپزشکی در صورت کاشت مجدد دندان پیش از یک ساعت در دندان بالغ و نابالغ شبیه به هم است با چند تفاوت زیر:
مشخص شده است که استفاده از آنتی بیوتیک موضعی احتمال رگ زایی مجدد پالپ دندان در حال رشد را افزایش میدهد و در صورتی که در دسترس باشد (ماینوسایکلین یا داکسی سایکلین ۱ میلی گرم در ۲۰ میلی لیتر محلول آب نمک به مدت ۵ دقیقه غوطه وری) مورد استفاده قرار میگیرد.
هدف از بازکاشت دندان در حال رشد کنده شده در کودکان، این است که امکان رگ زایی در فضای پالپ دندان فراهم شود. خطر حل شدن ریشه در اثر عفونت باید در مقابل احتمال رگ زایی مجدد سنجیده شود. بازجذب و حل شدن ریشه در کودکان با سرعت بالایی اتفاق می افتد. اگر رگ زایی اتفاق نیفتد ممکن است عصب کشی توصیه شود.
پیگیری درمان
برای دندانهای نابالغ، درمان ریشه نباید انجام شود مگر این که شواهد نکروز پالپ در عکس یا در معاینه بالینی مشاهده شود.
پ- درمان کاشت مجدد دندان پس از یک ساعت
تأخیر در باز کاشت دندان به معنی ضعیف بودن احتمال موفقیت درمان و نجات دندان است. رباط پریودنتال ممکن است دچار نکروز شده و دیگر نتواند التیام پیدا کند. در بازکاشت تأخیری هدف بازگرداندن دندان برای زیبایی، عملکرد و حفظ استخوان آلوئولار است. نتایج نهایی ممکن است آنکیلوز (جوش خوردن دندان و استخوان ) و حل شدن ریشه باشد.
تمام مراحل درمان درمان کاشت مجدد دندان پس از یک ساعت در مورد دندانهای نابالغ مشابه بالغ است فقط باید در نظر داشته باشید برای دندانهای نابالغ، درمان ریشه نباید انجام شود مگر این که شواهد نکروز پالپ در عکس یا در معاینه بالینی مشاهده شود.
اگر چه هنگام عصب کشی (درمان ریشه) دندان، امید بر این است که نتایج درمان موفقیت آمیز و مادام العمر باشد اما گاهی ممکن است به دلایل گوناگون، درمان با شکست مواجه شده یا زمانی دچار اشکال شود. اما از کجا بفهمیم دندان عصب کشی شده مان با مشکل مواجه شده و عصب کشی به شکست انجامیده است؟
علائم و نشانه های عدم موفقیت عصب کشی دندان
بسیاری از علائم و نشانه های شکست درمان ریشه مشابه علائم نیاز به عصب کشی اولیه است. علائم متداول عدم موفقیت عصب کشی به صورت زیر است:
- درد یا حساسیت به لمس و فشار و یا ضربه
- این امکان وجود دارد که اندکی تورم دیده شود
- ممکن است دمل در مجاورت دندان ایجاد شود که برطرف نمیشود و بو یا طعم بدی در دهان ایجاد کرده است
- علائم ممکن است به صورت پیوسته و یا متناوب تجربه شود حتی ممکن است به طور کامل برطرف شده و مدت زیادی از علائم خبری نباشد
- شدت علایم ممکن است بسته به فعالیت عفونت عامل آن متفاوت باشد
در صورتی که دندان عصب کشی شده علائم ایجاد کرده است باید ارزیابی شود
در صورتی که دندانی را عصب کشی کرده اید و اکنون علائمی نشان میدهد باید حتماً دندانپزشک ان را بررسی کند. از این جهت فرقی نمیکند علائمی که دندان نشان میدهد چه نوعی است و چه شدتی دارد.
در حالت معمولی انتظار این است که پس از اتمام عصب کشی و سپری شدن مدتی پس از التیام بافتها، هیچ علامتی در دندان و بافتهای پیرامون پیش نیامده و همه چیز به خوبی پیش برود. در اکثریت موارد نتایج عصب کشی کاملاً موفقیت آمیز و ماندگار است و هیچ علائمی از عدم موفقیت ایجاد نمیشود.
به طور کلی اگر متوجه شدید مشکل پیش آمده و دندانی که عصب کشی کرده بودید نیاز به معاینه دارد، وقت را هدر ندهید و فوراً به دندانپزشک مراجعه کنید تا پیش از پیچیده شدن مشکل و حتی لاینحل شدن آن، درمان انجام شود. علت این است که دندانی که دچار مشکلات اندودنسی شده است غیر قابل پیش بینی بوده و هر زمانی امکان بازگشت عفونت وجود دارد.
عفونت مجدد دندان عصب کشی شده
عفونت نقش اصلی را در عدم موفقیت عصب کشی ایفا میکند و میزان فعالیت عفونت و بازگشت آن قابل پیش بینی نیست. بدترین حالت این است که عفونت خفیف اما طولانی مدت وجود داشته باشد که تنها علائم خفیفی ایجاد میکند و در نتیجه بیمار به خاطر آن به دندانپزشک مراجعه نمیکند. هنگامی که وضعیت عفونت حاد میشود و درد شدید و تورم قابل توجه اتفاق میافتد بیمار به دندانپزشک مراجعه میکنند.
توجه داشته باشید صرفاً به خاطر این که احتمال بازگشت عفونت وجود دارد، به این معنی نیست که علائم دندان ناشی از عفونت است. تنها کاری که باید انجام دهید مراجعه به دندانپزشک و عکس پرتو ایکس است تا وضعیت دندان مشخص شود.
همچنین توجه داشته باشید که گاهی دندان عصب کشی شده دچار مشکل میشود بدون این که علائمی بروز کند. برای مثال در بسیاری از شرایط در حالی که بیمار تصور میکند وضعیت دندان او کاملاً خوب است در چکاپ دندانپزشکی که عکس پرتوی ایکس گرفته میشود، ممکن است مشخص شود دندان به مشکل برخورده است.
ایجاد علائم به معنی عدم موفقیت عصب کشی نیست
این امکان وجود دارد علائمی که تجربه میکنید ارتباطی با دندان عصب کشی شده نداشته باشد. در چنین شرایطی دو حالت ممکن است به وجود بیاید:
- درد ارجاعی – عصبی که به یک دندان میرسد به دندانها و ساختارهای آناتومی دیگر نیز خدمت میکند. بنابراین این احتمال وجود دارد که یک مشکل دندانی یا پزشکی که در جای دیگری وجود دارد به واسطه عصبهای مشترک، در محل دیگری که سالم است درد آن احساس شود.
- درد فانتوم یا توهمی – این نوع حس دندان درد مشابه احساس درد در عضو قطع شده می باشد. این درد از نوعی دوره ترومایی حاصل میشود که در رابطه با عصبی که به دندان میرسیده اتفاق افتاده است، مانند بافت عصب پالپ دندان که در حین عصب کشی بریده و برداشته میشود.
در صورتی که بهداشت دهان را به خوبی رعایت نکنید، دچار پوسیدگی دندان شده و به مرور پوسیدگی به بخشهای عمیقتر دندان گسترش پیدا میکند. در صورتی که پوسیدگی به بخش مرکزی دندان که پالپ نام دارد برسد، باید درمان ریشه یا عصب کشی انجام دهید. اگر پالپ آسیب دیده تحت درمان ریشه قرار نگیرد، عفونت گسترش یافته و مجبور به کشیدن دندان میشوید.
به طور کلی عدم رعایت بهداشت کامل، علت اصلی پوسیدگی دندان، دندان درد و مشکلات دندانی دیگر است. برای پیشگیری از این مشکلات باید حداقل روزی دو مرتبه مسواک بزنید و یک مرتبه نخ دندان بکشید تا پلاک تشکیل شده در سطح دندانها پاک شده و فعالیت باکتریها متوقف شود. در اثر پوسیدگی دندان یا جراحات دندان مشکلات متعددی ممکن است برای پالپ دندان ایجاد شود. در اینجا به بیماریها و مشکلات پالپ دندان اشاره میکنیم.
علایم و نشانه های مشکلات پالپ دندان
علائم و نشانه ها بسته به نوع بیماری پالپ و شدت آن متفاوت است . به طور کلی علایم ممکن است به صورت زیر تجربه شود:
- درد دندان هنگام خوردن غذای بسیار شیرین، سرد یا داغ
- درد ناگهانی یا شدید در دهان
- عفونت در دهان
انواع بیماریهای پالپ دندان
-
پالپیت برگشت پذیر
پالپیت برگشت پذیر به التهاب خفیف پالپ گفته میشود. علائم آن معمولاً شامل درد در هنگام خوردن غذاهای سرد یا داغ یا بسیار شیرین است. پالپیت در صورتی که درمان نشود پیشروی کرده و به تشکیل آبسه دندان منجر میشود. آبسه دندان به کیسه پر شده با چرک و باکتری گفته میشود. رعایت بهداشت دهان در مراحل اولیه پالپیت برگشت پذیر میتواند مؤثر واقع شود اما در بسیاری از موارد در نهایت باید دندان پر شود. از جمله عوامل دیگر ایجاد پالپیت برگشت پذیر، ترک خوردگی یا شکستگی دندان است.
-
پالپیت برگشت ناپذیر
پالپیت برگشت ناپذیر به التهاب شدید پالپ دندان گفته میشود که آسیبهای حاصل از آن برگشت پذیر نیست و نمیتوان پالپ را نجات داد. علائم این وضعیت شامل درد شدید ناگهانی است. پالپیت برگشت ناپذیر در صورتی که درمان نشود باعث پسروی لثه و گسترش عفونت به لثه، بافت همبند و استخوان پیرامون دندان میشود. پالپیت برگشت ناپذیر معمولاً تحت درمان ریشه قرار میگیرد. در صورتی که برای درمان ریشه دیر شده باشد باید دندان کشیده شود.
-
کلسیتی شدن پالپ یا سنگ پالپ
در کلسیتی شدن پالپ که به آن سنگ پالپی یا پالپ سنگی نیز گفته میشود، بخش پالپ دندان سخت یا کلسیتی میشود. در نتیجه این اتفاق بافت پالپ به شدت حساس شده و درد شدیدی ایجاد میکند چرا که عصب های دندان تحت فشار قرار گرفته اند. معمولاً درمان ریشه برای برداشتن بافتهای سخت شده پالپ دندان لازم است.
-
نمایان شدن پالپ
در صورتی که لایه های محافظ خارجی دندان آسیب دیده و از بین بروند، ممکن است پالپ دندان بیرون زده و نمایان شود. این اتفاق معمولاً در اثر عواملی مانند پوسیدگی، ترک خوردگی یا شکستگی رخ میدهد. در چنین شرایطی پالپ بسیار آسیب پذیر شده و باکتریها به راحتی وارد آن میشوند و بافتها را تحریک میکنند. در بیشتر موارد علامت اصلی نمایان شدن پالپ، درد است. در صورتی که مراقبتهای دندانپزشکی مناسبی صورت نگیرد، عفونت جزیی و خفیف میتواند به تشکیل آبسه و مشکلات جدیتر منجر شود. درمان این وضعیت بستگی به شدت نمایان شدن پالپ دارد و ممکن است شامل پر کردن دندان، عصب کشی و یا حتی کشیدن دندان باشد.
درمان ریشه برای مشکلات پالپ دندان
در صورتی که از پالپ آسیب دیده به خوبی مراقبت نشود، عفونت شدت گرفته و بافتهای پیرامونی از جمله استخوان فک را تحت تأثیر قرار میدهد. برای تخلیه بافتهای آلوده پالپ باید درمان ریشه انجام شود.
این کار ممکن است طی چند جلسه انجام شود که بستگی به شدت آسیب دیدگی پالپ و بافتهای اطراف دارد.
در عصب کشی مراحل زیر انجام شود:
بافتهای پالپ تخلیه شده و محفظه پالپ کاملاً تمیز و ضد عفونی میشود. ممکن است از درمان دارویی خاصی به صورت موضعی استفاده شود تا عفونت کنترل شود. برای مسدود کردن راه نفوذ باکتریها و ذرات آلوده دندان پر شده و مهر و موم میگردد. برای محافظت از ساختار تضعیف شده دندان از روکش دندان استفاده میشود.
برخی بیماریهای پالپ بر اثر جراحاتی مانند شکستگی دندان اتفاق میافتند اما در بیشتر موارد علت اصلی عدم رعایت بهداشت مناسب است. با چکاپهای منظم دندانپزشکی میتوان زودتر به پوسیدگی دندان پی برده و آن را درمان نمود، پیش از این که دچار عوارض پیچیده تر و سختتر آن شوید.
پالپ چیست؟
پالپ به بخش مرکزی دندان گفته میشود که حاوی رگهای خونی و عصب ها میباشد. در واقع پالپ بخش زنده دندان است که مسئول رساندن مواد مغذی برای رشد دندان در دوران رشد میباشد. همچنین این بخش از دندان احساس درد را منتقل میکند. بنابراین هنگامی که با دندان درد به دندان پزشک مراجعه میکنید، پس از معاینه وضعیت شما و بررسی دندان ممکن است دندانپزشک تست پالپ دندان را لازم ببیند. تست پالپ برای بررسی زنده بودن پالپ انجام شود تا مشخص شود آیا آسیبی به پالپ رسیده است یا خیر. پالپ معمولاً در اثر پوسیدگی عمیق یا جراحات و ضربه هایی که به صورت یا دهان وارد میشود، دچار آسیب دیدگی میگردد.
تست پالپ چیست؟
تست پالپ نوعی درمان دندانپزشکی است که هدف اصلی آن ارزیابی سلامت فیزیکی دندان میباشد. در بررسی سلامت پالپ، دندانپزشک دستگاهی را بر روی دندان قرار میدهد که جریان الکتریکی، سرما یا گرما را به دندان انتقال میدهد. برخی از تکنیکهای ارزیابی وضعیت پالپ مستلزم استفاده از تمام سطح دندان هستند بنابراین باید دندان باید محرک احاطه شود. در چنین شرایطی ارزیابی دندانی که به طور کامل توسط روکش احاطه شده است، دشوارتر از دندانی است که پوشش ندارد. میزان جریان الکتریکی که واکنش بدن را تحریک میکند، میتواند مشکلات احتمالی داخل دندان را مشخص نماید.
چرا تست پالپ انجام میشود؟
تست زنده بودن دندان یا پالپ، نقش مهمی در ارزیابی اندودنسی و شناسایی وضعیت پالپ دندان ایفا میکند. انواع تستهای پالپ میتوانند نیاز به عصب کشی یا کشیدن دندان را تأیید یا رد نمایند.
در هر دندان تعداد زیادی عصب به رگهای خونی متصل هستند و حس را منتقل میکنند. ساختار بیرونی دندان از آن محافظت مینماید. هنگامی که تست زنده بودن پالپ انجام میشود و نتایج آن دلالت بر عدم فعالیت پالپ دارد، دندانپزشک باید سلولهای مرده و آسیب دیده پالپ را تخلیه کرده و محفظه خالی پالپ را با مواد مخصوصی پر کند. به این کار عصب کشی گفته میشود. در صورتی که این کار انجام نشود احتمال تشکیل آبسه در استخوان و تحلیل رفتن استخوان و گسترش عفونت به دندانها و بخشهای دیگر وجود دارد.
تست زنده بودن پالپ چگونه است؟
هدف از تست پالپ دندان، تحریک واکنش عصبهای داخل دندان به محرک است. واکنش معمولاً به صورت درد زنگ مانند (حساسیت دندان) یا ضربه ای احساس میشود. این واکنشها در اثر جریان الکتریکی تحمیلی ایجاد میشود که در دندان جریان پیدا میکند. بر اساس نوع تست پالپ، حسهای مختلفی ممکن است تجربه شود که میتواند گردش خون در داخل دندان را نشان دهد. ابزاری به نام تستر قدرت جریان الکتریکی را تنظیم مینماید.
اگر چه تستر معمولا جریان الکتریکی تولید میکند، اما میتواند سرما یا گرما نیز تولید نماید. معمولا بیماران در یک قوس دندانی خاص به تحریک دمایی ناراحتی نشان میدهند. در چنین شرایطی تکنیکهای تست پالپ ابتدا باید در یک دندان بدون درد و سالم امتحان شوند.
ممکن است دندانپزشک از مواد رایجتری مانند تکه های یخ یا مایعات بسیار داغ برای انجام تست پالپ استفاده کند.
پیش از قرار دادن تستر بر دندان، کمی ژل رسانا در سطح دندان مالیده میشود. دندانهای مجاور نیز ارزیابی میشود تا عملکرد آنها با دندان تحت معاینه مقایسه شود. ناهنجاریهایی که در تست پالپ مشاهده میشود، معمولاً آسیب دیدگی عصبهای داخل دندان و فرایند عفونی مزمن را نشان میدهد که میتواند سلامت عمومی بیمار را به خطر بیندازد. همین که دندان اصلی در اثر محرک ناراحتی نشان داد که با دندانهای مجاور تفاوت داشت، این واکنش دلالت بر آسیب دیدن عصبهای دندان دارد. هنگامی که این احساس ناراحتی خیلی زودتر از دندانهای مجاور تجربه شود احتمالاً پالپیت یا شاید تورم پالپ دندان، عامل آن است. در صورتی که دندان مطلقاً هیچ حسی نداشته باشد، میتواند به معنی آلودگی جدی آبسه یا شاید مردن سلولهای پالپ باشد (که به آن نکروز پالپ میشود). در صورتی که تورم پالپ محدود به ناحیه مجرای ریشه باشد، در صورتی که فرد یک دندان را که دندانپزشک به عنوان عامل مشکل معرفی کرده است، نشان میدهد باید دندانپزشک به این تشخیص شک کند. این تردید منطقی است چرا که در این شرایط خود پالپ دارای مواد تحریک عصبی نیست.
به طور کلی توصیه میشود دندانپزشک درک کند فردی که دندان درد دارد ممکن است با عوارض متفاوت، منحصر به فرد و بی ربط مواجه شود برای مثال دندانی که تحت فشار، علائم ایجاد میکند گاهی اوقات همان دندانی نیست که در مقابل محرک دمایی علائمی بروز میدهد.
روشهای تست پالپ
معمولاً چهار تکنیک وجود دارد که برای شناسایی وضعیت سلامت پالپ دندان استفاده میشود: تست سرما، تست گرما (حرارتی)، تست الکتریکی و تست حفره.
باید توجه داشته باشید بلافاصله پس از این که دندان تحت محرک سرما قرار گرفت، تا چند دقیقه دچار مقاومت میشود بنابراین باید برای انجام تست سرما یا گرمای دیگر اندکی فاصله زمانی ایجاد شود تا دقت آزمایش بالا باشد. تست الکتریکی پالپ روش بسیار حساسترب است و برای انجام آن باید محیط کاملاً خشک باشد. به همین علت انجام آن برای برخی از دندانها بسیار دشوار است. تست حفره گاهی مورد استفاده قرار میگیرد و عمدتاً در مواردی انجام میشود که حقایق پزشکی و رادیوگرافی و تست زنده بودن پالپ نتیجه قاطع به دست نداده است. تست دما باید در بخش گردن (سرویکال) دندان و نزدیک مرز لثه انجام شود. در این ناحیه مینا کمترین ضخامت را دارد و نزدیکترین محل به سلولهای پالپ میباشد.
پس از این که بیمار پس زمینه احساس درد در مقابل سرما را گزارش کرد، دندانپزشک باید تست سرما برای پالپ انجام دهد. علیرغم این که چندین استراتژی وجود دارد که ممکن است به عنوان محرک سرما از آنها استفاده شود، اما غالباً از یخ استفاده میشود. انجام این تست بسیار ساده است. تکه یخ مستقیماً در بخش گردن دندان در سمت گونه ای (باکال) یا شاید زبانی (لینگوال) تاج قرار داده میشود. پس از این که فرد حس سرما در دندان تحت معاینه را نشان داد، یخ فورا برداشته میشود. دندانپزشک سرعت واکنش ،قدرت آن و همچنین طول مدت آن را تحت نظر میگیرد.
به محض این که بیمار پس زمینه ناراحتی در مقابل محرک گرما را گزارش کرد، دندانپزشک باید تست گرمای پالپ را انجام دهد. دندان درد در اثر محرک مایعات خیلی داغ معمولا نشان دهنده پالپی است که بخشی از آن دچار نکروز شده یا عفونت کرده است. چند ابزار برای محرک حرارتی وجود دارد. پس از این که فرد دستان خود را بالا برد، دندانپزشک باید فورا محرک گرما را بردارد. اما برخی از دندانهایی که پالپ آنها آسیب دیده است ممکن است در ابتدا توسط تست حرارتی پالپ تحریک نشوند و پس از چند لحظه تحریک اتفاق بیفتد و بیمار ناراحتی جدی نشان دهد. به همین علت باید دندانپزشک مراقب باشد چند لحظه دست نگه دارد.
با تفسیر نتایج تست پالپ دندانپزشک مشخص میکند آیا دندان نیاز به عصب کشی دارد یا باید کشیده شود و یا این که با درمانهای ساده تر مانند ترمیم بهبود می یابد.
برگهها
دندان ضربه دیده یا ضرب دیدگی دندان (تروماتیک) یک مشکل دندانپزشکی است که دندان در اثر ضربه از حالت طبیعی خارج شده و دیگر امکان استفاده طبیعی از آن وجود ندارد. با توجه به نوع و شدت ضربه وارد شده به دندانها، وضعیت هر کدام از آنها ممکن است متفاوت باشد. به عنوان مثال، در برخی از افراد بیشترین آسیب دیدگی مربوط به قسمت ریشه دندان است. این در حالی است که در برخی دیگر ممکن است یک تراشه یا یک لایه از دندان برداشته شود، در برخی دیگر ممکن است ترک خوردگی به وجود بیاید و در برخی دیگر ممکن است ریشه دندان آسیب ببیند. اصولاً لب پر شدن دندان (Chipped teeth) بیشترین آمار دندان ضربه دیده را به خود اختصاص میدهد. اما ما ممکن است نمونههای مختلف و جدیتری مانند خارج شدن دندان از محل یا حتی با شکسته شدن کامل دندان را هم داشته باشیم. اصولاً درمان این مشکل با توجه به نوع، محل و شدت آسیب دیدگی تعیین میشود. در صورت بروز هرگونه آسیب دندان، مهمترین چیز این است که شما به دندانپزشک یا به اندودنتیست مراجعه کنید. این متخصصین میتوانند راهکارهای مختلفی برای درمان شما پیشنهاد دهند.
مقالات مرتبط با دندان ضرب دیده
نمونه درمان های مرتبط با دندان ضرب دیده
دندان ضربه دیده یا ضرب دیدگی دندان (تروماتیک) یک مشکل دندانپزشکی است که دندان در اثر ضربه از حالت طبیعی خارج شده و دیگر امکان استفاده طبیعی از آن وجود ندارد. با توجه به نوع و شدت ضربه وارد شده به دندانها، وضعیت هر کدام از آنها ممکن است متفاوت باشد. به عنوان مثال، در برخی از افراد بیشترین آسیب دیدگی مربوط به قسمت ریشه دندان است. این در حالی است که در برخی دیگر ممکن است یک تراشه یا یک لایه از دندان برداشته شود، در برخی دیگر ممکن است ترک خوردگی به وجود بیاید و در برخی دیگر ممکن است ریشه دندان آسیب ببیند. اصولاً لب پر شدن دندان (Chipped teeth) بیشترین آمار دندان ضربه دیده را به خود اختصاص میدهد. اما ما ممکن است نمونههای مختلف و جدیتری مانند خارج شدن دندان از محل یا حتی با شکسته شدن کامل دندان را هم داشته باشیم. اصولاً درمان این مشکل با توجه به نوع، محل و شدت آسیب دیدگی تعیین میشود. در صورت بروز هرگونه آسیب دندان، مهمترین چیز این است که شما به دندانپزشک یا به اندودنتیست مراجعه کنید. این متخصصین میتوانند راهکارهای مختلفی برای درمان شما پیشنهاد دهند.
آیا به دنبال جراح و متخصص درمان ریشه و عصب کشی در تهران میگردید؟؟؟
هم اکنون با ما تماس بگیرید :)
مقالات مرتبط با دندان ضرب دیده
نمونه درمان های مرتبط با دندان ضرب دیده
عصب کشی اساسا یک فرآیند ۴ مرحله ای است ؛ درمان معمولا بیش از دو جلسه ویزیت طول میکشد . دندان پزشک با استفاده از یک سوزن، ماده بیهوشی را برای بی حسی دندان به آن تزریق میکند. زمانی که سوزن وارد دندان میشود احساس نیشگون میکنید ، بعد از اینکه دندان بی حس شد، اندودنتیست ممکن است که یک سد ایجاد کند.یک ورقه ی کوچک پلاستیکی دندان را جدا میکند ،تا در طول درمان تمیز و خشک بماند دندان پزشک شما بعد از استفاده از ابزار بسیار کوچک ،مانند:یک مته کوچک برای دسترسی به داخل دندان با ایجاد یک سوراخ در قسمت بالای آن از دندان استفاده میکند. دندان پزشک از فایل های کوچکی برای دور ماندن از آسیب و بیماری های داخل دندان استفاده میکند و همچنین ازفایل ها برای شکل دادن به محفظه داخلی دندان ها و ریشه استفاده میکند ، محفظه را با آب شستشو داده تا پالپ باقی مانده را بشوید .همچنین دندانپزشک شما ممکن است از محلول ضدمیکروب برای کشتن باکتری های باقی مانده درون محفظه وکاهش خطر ابتلا به عفونت بیشتر(اضافی)استفاده کند. هنگامی که محفظه کامل تمیز و خشک شد، درون آن اندودونتیست پر میشود اغلب از مواد لاستیک مانند مثل گوتا پرکا استفاده میکنند. دندانپزشک شما دهانتان را باز میکند برای پرکردن موقت دندانتان، درحالی که شمابرای پرکردن تاج دائمی صبرکرده اید. بعدازچند هفته،دندانپزشک شما درمان رابا قرار دادن یک تاج دائمی و یا نمونه مشابه دربالای دندان تمام میکند. به وضع دندان طبیعی شما بستگی دارد ،دندانپزشک ممکن است برای ایجاد تاج و ترمیم پایدار تر نیاز به قرار دادن یک پشتیبان کوچک برای محافظت از ریشه داشته باشد.
مقالات مرتبط با عصب کشی و درمان ریشه
نمونه درمان های مرتبط با عصب کشی و درمان ریشه
آیا دندان شما نیاز به درمان ریشه دارد؟
پی بردن به این موضوع که آیا یک دندان نیاز به درمان ریشه دارد همواره کار سادهای نیست. برخی علائم و نشانهها وجود دارند که مشخصهی نیاز دندان به درمان ریشه هستند. برخی علائم دیگر نیز وجود دارند که تنها دندانپزشکها قادر به تشخیص آنها هستند.
تشخیص نیاز به درمان ریشه بایستی بر اساس تصویری کامل باشد.
تشخیص نهایی نیاز دندان به ریشه، بایستی بر اساس اطلاعات جامع و کاملی باشد که دندانپزشک با استفاده از منابع موجود جمعآوری نموده است. در اینجا به بیان برخی از این علائم و نشانهها خواهیم پرداخت با این وجود، تنها دندانپزشک است که میتواند ارزیابی دقیقی داشته باشد و به تشخیص درست برسد.
علائم و نشانههای نیاز به درمان ریشه و تست پالپ
اگر تصور میکنید یکی از دندانهای شما نیاز به درمان اندودونتیک دارد، یک دسته مسائل هستند که نیاز به بررسی بیشتر دارند. برخی از این اطلاعات از سوی بیمار در اختیار دندانپزشک قرار میگیرند. عوامل دیگر تنها توسط دندانپزشک مشخص خواهند شد:
علائمی که بیمار به آنها دقت میکند
همواره وجود درد یا علائم و نشانههای عفونت یا تورم هستند که به شخص هشدار میدهند دندان با مشکل مواجه شده است. دندانپزشک پرسشهایی در رابطه با علائمی که با آنها مواجه شدهاید مطرح خواهد نمود: نوع درد، محل درد، حداکثر درد، عوامل ایجاد کنندهی درد، مدت زمان طول درد و اینکه چه چیزی موجب کاهش درد میشود.
معمولا دندانی که نیاز به درمان ریشه دارد یک درد سریع و شدید و ناگهانی در آن ایجاد میشود، نسبت به کوچکترین فشاری از خود حساسیت نشان میدهد، روی آن جرم انباشته میشود و بافتهای لثهی اطراف آن ملتهب و متورم میشود.
معمولا این یک قانون کلی نیست که همهی این علائم در دندان مشاهده شوند، بلکه ممکن است یک یا چند نشانه در دندان مشاهده شوند و احتمالا تنها به اندودونتیست یادآور میشوند که درمان اندودنتیک نیاز است.
الف) درد
درد دندان همواره نشانهای نیست که شخص آن را به عنوان علامتی برای نیاز دندان به جراحی ریشه تلقی نماید. برخی دندانهایی که نیازمند درمان ریشه هستند ممکن است هرگز دردی نداشته باشند. برخی دندانهای دیگر نیز ممکن است درد آنها با فرایندی کاملا متفاوت از بین برود. اما در صورتی که دو نشانه از علائم زیر با هم مشاهده شوند، میتوان از نیاز دندان به درمان ریشه مطمئن شد.
نوع درد
ناراحتی ناشی از درد میتواند یک درد سریع و شدید یا دردی مبهم باشد که ممکن است دردی خفیف تا شدید باشد.
ویژگیهای درد
- درد ممکن است ضربان دار باشد (حس درد شبیه ضربان قلب به نظر میرسد).
- با تغییر وضعیت بیمار (ایستادن، خم شدن، دراز کشیدن و غیره) ممکن است شدت آن تغییر کند (کمتر یا بیشتر شود).
- ممکن است آنقدر شدید باشد که بیمار را از خواب بیدار کند.
مشخصات درد
- درد ممکن است ناگهانی باشد (به طور خود به خود و بدون هیچ محرکی در آن درد ایجاد شود) یا تنها در پاسخ به عوامل و محرکهای بیرونی درد ایجاد شود.
- در صورتی که درد به صورت خود به خود ایجاد میشود، ممکن است به صورت مقطع یا پیوسته باشد.
- در صورتی که درد در پاسخ به محرک ایجاد شود این محرک میتواند فشار ناشی از جویدن، گاز زدن، فشردن یا ضربه زدن به دندان، تغییر دما (قرار گرفتن در معرض غذاها یا نوشیدنیهای سرد یا گرم) و خوراکیهای شیرینی باشد.
- با برطرف شدن محرک ممکن است درد فورا از بین نرود اما پس از حدود ۳۰ ثانیه یا بیشتر کاهش خواهد یافت.
- معمولا مسکنهایی که استفاده آنها نیاز به نسخه پزشک ندارد هم نمیتوانند این درد را کنترل نماید.
محل درد
ممکن است تشخیص دندانی که در آن درد وجود دارد برای بیمار کار سادهای باشد. اما در بسیاری از مواقع، محل دقیق درد مبهم است. در واقع ممکن است محلی که بیمار به عنوان محل درد به آن اشاره میکند محل واقعی منشاء درد نباشد.
ب) حساسیت، تورم و عفونت لثه
از جمله علائم بدیهی عفونت، مانند تورم، در تمام مواردی که نیاز است درمان ریشه انجام شود، رخ نمیدهد.
میزان تورم و حساسیت
تورم ممکن است بسیار جزئی باشد (یک منطقهی قرمز رنگ، به ظاهر طبیعی، که اندکی حساسیت دارد) یا کاملا برجسته باشد (برجستگی که کاملا قابل لمس است، یا قسمتی که احساسی کاملا متفاوت دارد).
محل تورم
- در موارد حاد، ممکن است تورم به صورت و گردن نیز منتقل شود.
- زمانی که تورم نسبتا اندک و کاملا متمرکز باشد، برجستگی درست در نزدیکی نوک ریشهی دندان مشکلدار ایجاد خواهد شد.
- به جای تورم برجسته، ممکن است یک برجستگی جوش مانند در لثه مشاهده شود که محل تجمع چرک است.
- تورم ممکن است با فاصلهی چند روز یا چند ماه مشاهده شود و ممکن است هرگز از بین نرود.
- وجود تورم همیشه با درد همراه نیست.
- در صورتی که جرم منشاء تورم راهی برای بیرون آمدند بیابد، ممکن است بیمار در دهان مزهی بدی حس کند یا منجر به بوی بد دهان بیمار شود.
- در اثر عفونت ممکن است بیمار حس کند دندان از محل خود اندکی بالاتر قرار گرفته است و نسبت به دندانهای مجاور اندکی بلندتر به نظر برسد.
ج) دیگر علائم و نشانهها
فردی که دندان او نیاز به درمان ریشه دارد ممکن است احساس بیماری (حس کلی بیماری و ناراحتی) داشته باشد، یا تب و یا لنفادنوپاتی (درد یا تورم غدد لنفادی) همراه با دیگر علائم در وی مشاهده شود.
در صورت مشاهدهی هر یک از این علائم حتما به دندانپزشک مراجعه نمایید.
علائمی که برای دندانپزشک بدیهی هستند
به نظر میرسد برخی دندانهایی که نیاز است درمان اندودونتیک روی آنها انجام شود، علائم چندانی از مشکل درون فضای عصب خود نشان نمیدهند. اما شخصی که در این زمینه آموزش دیده باشد با جزئیترین نشانهها میتواند پی ببرد مشکل وجود دارد. از جمله این نشانهها عبارتند از: رنگ تیرهی دندانها، شواهد مبنی بر وجود عفونت در دندان، تغییرات بافت نرم و عدم تقارن بخشهای مختلف دندان.
انجام تست سلامت دندان
به محضی که دندانپزشک به عدم سلامت یک یا چند دندان مشکوک شود، از چند تست دیگر استفاده خواهد کرد که کمک میکنند پزشک توجه خود را به دندانی متمرکز نماید که واقعا مشکل دارد.
اینگونه تستها عبارتند از: تست دما (گرما و سرما)، تست ضربه (زدن ضربهی آرام به دندان)، تست الکتریکی پالپ دندان و البته ارزیابی دندان بر اساس رادیوگرافی با اشعهی ایکس (توموگرافی کامپیوتری پرتو مخروطی و یا معمولی).
مراقبتهای دهان و دندان با آغاز بارداری متوقف نمیشوند. در واقع، حفظ سلامت دهان و دندان در این دوران از اهمیت بیشتری برخوردار است: زیرا در این دوران خطر گسترش پوسیدگی دندان، بیماریهای لثه و دیگر مشکلات افزایش مییابد.
متاسفانه، هنوز این باور عام وجود دارد که مراجعه به دندانپزشک طی دوران بارداری برای مادر و جنین مضر است. اگر این باور باعث شود زنان باردار از مراجعه با دندانپزشک و دریافت مراقبتهای لازم اجتناب کنند، مشکلات جدی در پی خواهد داشت.

درمانهای دندانپزشکی در دوران بارداری
آیا زنان باردار میتوانند به دندانپزشک مراجعه نمایند؟
زنان باردار نه تنها میتوانند حین بارداری به پزشک مراجعه نمایند بلکه باید این کار را انجام دهند! عدم درمان پوسیدگی دندان، بیماریهای لثه، و دیگر مشکلات مربوط به سلامت دهان و دندان میتواند مضر باشد. سلامت دهان و دندان تاثیرات زیادی روی سلامت عمومی بدن دارد، و به این معناست که روی جنین بیمار نیز تاثیر خواهد داشت.
حتی زمانی هم که فرد باردار نیست به او توصیه میشود به طور منظم به پزشک مراجعه نماید. ممکن است برخی افراد نیاز داشته باشند هر شش ماه یک مرتبه دندانهایشان چک شود، اما شرایط و وضعیت شما مشخص میکند هر چند وقت یک مرتبه به پزشک مراجعه کنید. بنابراین، این موضوع در زمان درگیر بودن با مسئلهی تغییرات هورمونی و تمایلات غذایی که ممکن است سلامت دهان و دندان را به خطر بیاندازد از اهمیت ویژهای برخوردار است.
اغلب پزشکان توصیه میکنند زنان طی دوران بارداری خود چند مرتبه به پزشک مراجعه کنند تا پزشک بتواند وضعیت دندانها و لثههای آنها را بررسی نماید، در رابطه با تغییرات لازم در مراقبتهای روزمره و یا انجام اقدامات لازم نیز توصیههایی ارائه نمایند.
اگر قصد دارید بزودی باردار شوید، ایدۀ خوبی است که به دندانپزشک خود مراجعه نمایید تا به مسائل مهم دندانهای شما از قبیل دندان عقل نهفته بپردازد، تا خطر مشکلات بعدی کاهش یابد.
آیا عکس برداری با اشعۀ ایکس (X-ray) حین بارداری بی خطر است؟
یکی از معمولترین نگرانیهایی که افراد برای مراجعه به دندانپزشک حین بارداری دارند، قرار گرفتن در معرض پرتوهای اشعۀ ایکس است. با این حال، در دستگاههای مدرنی که برای تاباندن اشعۀ ایکس و گرفتن عکس مورد استفاده قرار میگیرند میزان کمتری از تشعشعات استفاده میشود و میزان اندک این اشعه آنقدر زیاد نیست که اثرات سوء روی رشد جنین داشته باشد. بعلاوه پزشک با استفاده از یک روپوش سربی و محافظ تیروئید به بیمار اطمینان میدهد که جنین او از تشعشعات در امان است.
گرچه اشعهی ایکس امن و بی خطر است، اما اگر تنها برای یک ویزیت ساده به دندانپزشک مراجعه میکنید ممکن است پزشک به بیمار توصیه کند طی سه ماههی نخست بارداری از قرار گرفتن در معرض آن خودداری نماید. اما اگر مورد اورژانسی و وخیم دندانپزشکی دارید که بدون درد خاص است، ممکن است نیاز باشد از اشعۀ ایکس استفاده شود تا در طرح درمان موثر به دندانپزشک کمک شود.
آیا میتوان در حاملگی از داروهای بیهوشی استفاده نمود؟
اگر نیاز است طی دوران بارداری جراحی دندان انجام شود، برای کمک به حفظ آرامش و کاهش درد میتوان بدون هیچ خطری از داروهای بیهوشی استفاده نمود. مهم است که دندانپزشک از باردار بودن بیمار خود مطلع باشد تا بتواند داروی بیهوشی مناسب و با دوز مناسب را انتخاب نماید.
باید از مصرف داروهای بیهوشی حاوی فلیپرسین (منقبض کننده عروقی غیرکاتکول) طی دوران بارداری اجتناب شود زیرا این مادۀ شیمیایی عروق خونی را منقبض مینماید- هر سوال یا نگرانی در رابطه با نوع داروی بیهوشی مورد استفاده دارید آن را با دندانپزشک خود مطرح کنید.
دندانپزشک بر اساس فرایندی که انجام میدهد از کمترین غلظت ممکن داروهای بیهوشی استفاده میکند با این حال آنقدر هست که بیمار حس آرامش داشته باشد. زمانی که بیمار حس راحتی داشته باشد، بدن او و متعاقبا جنین او تحت فشار کمتری قرار خواهد گفت.
توصیفی که افراد مختلف از درمان ریشه دندان ارائه میدهند باعث میشود که اکثر بیماران از این شیوه درمانی دندانپزشکی بترسند و چندان به انجام آن تمایل نشان ندهند. اگر یک دندان آسیب دیده باشد، یا حفره شدید، آبسه دندان یا تروما را تجربه کرده باشد، کار شما از درمان یک دندانپزشک عمومی خارج شده و باید به یک متخصص ریشه دندان یا اندودنتیست مراجعه کنید. در حالی که استفاده از این شیوه باعث میشود که بسیاری از مشکلات بیماران حل شود، اغلب آنها زمانی که اطلاعاتی در مورد درد یا هزینه دریافت میکنند، از انجام درمان ریشه دندان پشیمان شده و میترسند.
شاید اگر افراد جامعه از کلیات درمان ریشه دندان نحوه انجام آن و همچنین هزینههای آن اطلاعات کافی داشته باشند، موردی برای ترس وجود نداشته باشد و با خیال راحتتری درمان خود را به اندودنتیست ها واگذار کنند.
درمان ریشه دندان یک روش ساده است
برای بسیاری از مردم ترس از ناشناختهها باعث اضطراب میشود؛ اگر شما یکی از آنها هستید، اطلاع از آنچه که اتفاق میافتد میتواند ترس شما را از بین ببرد و شما را آرام کند. در جریان درمان ریشه دندان، بیمار تحت داروهای بی حسی موضعی قرار میگیرد و یک سد لاستیکی در درون دندان قرار میگیرند تا از این طریق دندانهای شما از عفونت محافظت شده و تنها دندان مورد نظر تحت درمان قرار گیرد. در گام بعدی اندودنتیست با استفاده از یک مته کوچک، تاج دندان را سوراخ کرده و از این طریق به پالپ دندان دسترسی دارد.
پس از دریافت بی حس کننده، طبیعتاً بیمار هیچ احساسی نخواهد داشت و درمان ریشه دندان با یک مکش کوچک ادامه مییابد. در جریان این شیوه، مایعات و باکتریهای باقی مانده در داخل ریشه دندان تخلیه شده و به مانند جاروبرقی به گردآوری مواد آلوده میپردازند. پس از از بین بردن عفونت دندان، دندانپزشک قسمت داخلی دندان شما را با یک ماده به اسم گوتاپرکا پر میکند تا از این طریق دندان شما را تقویت کرده و از وارد شدن باکتری جلوگیری کند. بخش نهایی درمان ریشه دندان شامل قرار گیری تاج دندان است عملترمیم دندان را به پایان میرساند.
کلیات درمان ریشه دندان به این موارد خلاصه میشود و اگر سؤال بیشتری دارید، مطمئن باشید که اندودنتیست شما به همه آنها جواب خواهد داد.
درمان ریشه دندان درد ندارد
یکی از مهمترین اشتباهات و خطاهایی که در مورد درمان ریشه دندان وجود دارد این است که ممکن است درد آور باشد. این در حالی است که اکثر بیماران مبتلا به عفونت ریشه دندان معتقدند که درد قبل از این عمل بیش از ۶ برابرترمیم دندان است و بهتر است که خود را به اندودنتیست بسپارید. یکی از مراحل اصلی این شیوه درمانی، شامل استفاده از بی حس کننده موضعی است که از لحاظ فیزیکی مانع از احساس درد و ناراحتی در فرد میشود.
البته نمیتوان منکر این موضوع شد که زمانی که اثر بی حس کننده از بین میرود، احتمالاً حساسیت و دردهای جزئی به وجود خواهد آمد که در عرضه چند هفته از بین میرود. حتی اگر این موضوع نیز برای شما آزاردهنده باشد، بهتر است به سراغ راهکارهای جانبی برای کاهش درد آن بروید.
دندان پزشک شما با شما همراهی خواهد کرد
معمولاً ترس و اضطراب منطقی نیست و حتی برخی از افراد، زمانی که اطلاعات و حقایقی در مورد درمان ریشه دندان دریافت میکنند، برای آنها در زمینهی ریختن ترس کافی نبوده و ترس آنها پایدار است. به یاد داشته باشید که اندودنتیست ها قبل از اینکه یک دندانپزشک باشند، با روانشناسی آشنایی دارند و میتواند در کنترل ترس و اضطراب شما مؤثر باشد. در ابتدا شما نیز با آنها صادق باشید و تمام مواردی که وجود دارد با آنها در میان بگذارید. اگر دندان پزشک شما بداند که شما در مورد درمان ریشه دندان نگران هستید، مطمئن باشید که مراحل درمانی را با آرامش و دقت زیادی ادامه خواهد داد.
درمان ریشه دندان گران نیست
یکی از مواردی که مزید بر علت شده و باعث میشود که افراد نسبت به درمان ریشه دندان ترس بیشتری داشته باشند این است که فکر میکنند هزینهی آن بسیار زیاد است؛ اما توجه داشته باشید که استفاده از این شیوه درمانی هزینه زیادی ندارد.
تصور میشود که درمان ریشه دندان نسبت به پر کردن آن گرانتر باشد، زیرا این شیوه درمانی زمان بیشتری طول میکشد و مهارت بیشتری نیاز دارند. با این حال برخی از روشهای دیگر مانند کشیدن دندان و جایگزین آن آنچنان نیز گران نیستند. به طور متوسط استفاده از درمان ریشه دندان در ایالات متحده حدود ۳۰۰ دلار هزینه دارد. البته در مورد هزینههای درمانی نیز گزینههای وجود دارد که بیمار میتواند به آنها پناه آورده و از این طریق در هزینههای کلی خود صرفه جویی کند.
درمان ریشه دندان بسیار مؤثر است
بسیاری از افراد نسبت به شیوه درمانی درمان ریشه دندان با همان طرز فکر گذشته رفتار میکنند و نسبت به آن نگرانیهایی دارند. این در حالی است که در دندانپزشکی مدرن در طی ۵۰ سال گذشته راه زیادی را پیش رفته است. امروزه، درمان ریشه دندان به شکلی انجام میشود که میزان موفقیت آن در نجات دندان حدود ۹۰ درصد برآورد میشود.
اگر یک دندانپزشک یا اندودنتیست به شما میگوید که درمان ریشه دندان نیاز دارید، یک نفس عمیق بکشید و به یاد داشته باشید که نیازی به ترس از آن وجود ندارد. این روش نسبتاً بدون درد است، هزینه چندانی بر روی دست شما خواهد گذاشت، میزان موفقیت آن بالاست و شما را از درد و رنج دندانهای عفونی نجات میدهد.
درمان ریشه یا عصب کشی و پر کردن دندان؛ یکی از راهکارهای مقابله با دندانهای خراب است که در مراحل ابتدایی بخشهای داخلی و دارای سلولهای عصبی (پالپ دندان) را تخلیه کرده و سپس با استفاده از مواد مقاوم و پایدار قسمت خالی آن پر میشود. در واقع توصیف کلی و عمومی پر کردن دندان به این شکل انجام میشود. این کار که توسط متخصصین ریشه دندان انجام میشود، شامل مراحل مختلفی میشود که در هر کدام از آنها ممکن است سؤالات و ابهاماتی برای بیمار به وجود آید.
بسیاری از دندانپزشکان و متخصصین درمان ریشه استفاده از عصب کشی دندان و پر کردن و آن را یک روش بسیار مرسوم میدانند که باعث میشود دندان خراب شده نجات پیدا کند. روشهای انجام این کار در طول سالیان مختلف تغییر کرده و با توجه به پیشرفت تکنولوژی با روشهای راحتتر و ایمنتری انجام میشود. با وجود اینکه استفاده از این روش بسیار شایع بوده و در بین دندانپزشکان رواج بسیاری دارند، اما هنوز در بین بیماران ابهاماتی وجود دارد که پاسخ دهی به آنها میتواند کار متخصصین عصب دندان را در درمان ریشه دندان راحت کند.
در این مطلب ما قصد داریم چند سؤال رایج در مورد عصب کشی دندان و پر کردن آن مطرح کنیم و پاسخی واضح برای آن ارائه دهیم. پس با ما همراه باشید!
چرا یک دندان به عصب کشی دندان احتیاج پیدا میکند؟
زمانی که یک دندانپزشک یا یک متخصص ریشه دندان به بیمار توصیه میکند که عصب کشی دندان را انجام دهد، میتوان گفت که آن دندان کارایی طبیعی خود را از دست داده و نمیتواند به شکل مناسبی عمل کند. خراب شدن یک دندان شدتهای متفاوتی دارد و از لکه دار شدن مینای دندان گرفته تا تخریب کامل آن و آسیب پالپ دندان میتوانند به نوعی عملکرد طبیعی دندان را تحت تأثیر قرار دهند. زمانی که شدت تخریب یک دندان بسیار کم بوده و فقط به مینای آن لطمه خورده باشد، نیازی به انجام شیوههای ترمیمی پیشرفته مانند عصب کشی دندان نیست.
اما در موارد خیلی شدیدتر، علاوه بر تخریب مینای دندان به مرور زمان سایر قسمتهای اصلی دندان نیز لطمه میخورد از بین میرود و در واقع شروع تخریب دندان و از این مرحله آغاز میشود. در واقع این مرحله را میتوان شروع کار یک متخصص ریشه دندان دانست که معمولاً توصیه میکنند که از شیوه عصب کشی دندان و پرکردن دندان استفاده کنید.
چرا پالپ دندان آسیب میبیند؟
پالپ دندان بافت نرم در قسمت داخلی دندان است که در آن رگهای خونی و عصب های درد قرار دارد. زمانی که مینای دندان آسیب میبیند و باکتریها و سایر مواد خورنده به این بافت نرم میرسند، به مرور زمان دچار التهاب شده و آلوده میشود. در این مرحله است که یک دندانپزشک به بیمار اعلام میکند که پالپ دندان وی آسیب دیده و نیاز به عصب کشی دندان دارد. شایعترین علل التهاب پالپ دندان ایجاد عفونت در آن است که ناشی از آسیب دیدن مینای دندان و ترک خوردن ساختار آن است. زمانی با یک دندان آسیب میبیند و یا مینای آن ترک میخورد، مواد آلوده و عفونت به لایههای زیرین آن را نفوذ کرده و موجب التهاب و درد در دندان میشود. شاید بسیاری از بیماران و کسانی که پالپ دندان آنها دچار حساسیت شده باشد به هنگام مسواک زدن دچار یک درد موضعی و بسیار ناخوشایند شوند.
چرا باید پالپ دندان تخلیه شود؟
اگر یک دندان آسیب دیده باشد و یا دچار عفونت شده باشد به مرور زمان تمامی قسمتهای آن دچار عفونت شده و خود به عنوان یک منبع آسیب زننده خطرناک عمل میکند. درد و تورم نتیجه رایج از عفونت در پالپ دندان هستند که در برخی موارد حتی ممکن است با درد نیز همراه نباشند. وجود باکتریها در پالپ دندان و انتشار عفونت باعث میشود که باکتریها به مرور زمان به استخوان فک رسیده و موجب آسیب به آن شود. به همین دلیل اگر دندان عفونی بدون درمان رها شود ممکن است صدمات بسیار شدیدی به فرد وارد شود و در نهایت موجب برداشتن دندان شود.به همین دلیل دندانپزشکان و متخصصین ریشه دندان توصیه میکنند که به محض عفونی شدن پالپ دندان اقدام به عصب کشی دندان کرده و در نهایت آن را پر کنند.
آیا کشیدن و برداشتن دندان میتواند مشکل ساز باشد؟
پاسخ به این سؤال مثبت است. هنگامی که یک دندان به دلایل مختلفی کشیده شود و یا بیفتد احتمال جایگزینی آن پایین میآیند و نظم و ترتیب دندانهای کناری آن نیز از بین میرود. این موضوع در هنگام جویدن غذا و بریدن میوههای خشک مشکل ساز است و حتی ممکن است به بقیه دندانها نیز آسیب برساند. زمانی که یک دندان افتاده باشد فضای جایگزین آن خالی مانده و احتمال تمیز شدن آن پایین میآید به همین دلیل احتمال ایجاد بیماری لثه نیز افزایش مییابد.
عصب کشی دندان کمک میکند که این مشکلات از بین رفته و حتی دندان نیز در شرایط بسیار سختتری حفظ شود. از طرفی استفاده از این تکنیک بسیار ارزانتر از کاشت ایمپلنت دندان و سایر شیوههای جایگزین است.
در جریان عصب کشی دندان چه کارهایی انجام میشود؟
عصب کشی دندان و درمان ریشه دندان شامل چند مرحله میشود که در نهایت با پر کردن آن با استفاده از مواد مخصوص به پایان میرسد. این مراحل عبارتند از:
- بی حس کردن دندان: این مرحله با استفاده از مواد به خصوصی انجام میشود که با قرار دادن آن بر روی دندان باعث میشود که به مرور زمان حس درونی دندان از بین رفته و به نوعی احساس درد درون آن وجود ندارد.
- تخلیه پالپ دندان: پالپ دندان مهمترین چیزی است که به هنگام عصب کشی دندان باید تخلیه شود و در واقع منبع اصلی عفونت و عامل اصلی ایجاد درد در این منطقه قرار دارد. در این مرحله با استفاده از ابزارهای مخصوص دندانپزشکی کلیه پالپ دندان به طور کامل پاک میشود و هیچ قسمتی از آن باقی نمیماند.
- استفاده از داروهای مخصوص برای از بین بردن باکتری: به احتمال زیاد به دلیل بالا رفتن میزان عفونت در قسمت داخلی دندان، دندانپزشک برای بالا بردن درصد اطمینان در انجام کار و جلوگیری از عفونت مجدد دندان، قسمتهای داخلی آن را با استفاده از داروهای آنتی باکتری آغشته میکند و از این طریق کلیه باکتری ها را از بین میبرند.
- پر کردن دندان: مرحله بعدی در جریان عصب کشی دندان پر کردن قسمتهای داخلی آن است که معمولاً با استفاده از مواد آلیاژی و مقاوم در شرایط مختلف انجام میشود.
- انجام کارهای نهایی و زیبایی: پس از پر کردن دندان نوبت به شکل دهی مواد پرکننده و ایجاد ظاهر مناسب در دندان میرسد. در این مرحله از مواد سفید رنگ مخصوص سرامیکی برای درست کردن ظاهر دندان استفاده میشود. البته در برخی موارد متخصصین عصب دندان توصیه میکنند که این مرحله را به یک دندانپزشک ترمیمی واگذار کنید.
کنده شدن دندان دائمی یکی از فوریتهای درمان دندانپزشکی است. در صورتی که دندان به طور کامل از جای خود کنده شود پیش از هر چیز باید ببینیم دندان شیری بوده یا دائمی.
در صورت کنده شدن دندان چه کاری باید انجام دهیم؟
کنده شدن دندان شیری
دندان شیری نیازی به پیوند مجدد ندارد بنابراین لازم نیست آن را نجات دهید
کنده شدن دندان دائمی
- آرامش خود را حفظ کنید
- به دنبال دندان بگردید
- دندان را از ناحیه تاج (بخش سفید رنگ) بگیرید و مراقب باشید به ریشه دست نزنید
- در صورتی که دندان کثیف شده است آن را در حدود ۱۰ ثانیه در زیر آب سرد شیر بشویید و دندان را در جای خود قرار دهید. سعی کنید دندان را در حفره دندان نگه دارید.
- در صورتی که امکان قرار دادن دندان در حفره دندان وجود ندارد، آن را در یک لیوان شیر یا آب بریزید. در صورتی که میتوانید، دندان را در دهان خود بین دندان آسیاب بزرگ و سطح داخلی گونه نگه دارید
- در صورتی که فرد سن کمی دارند و ممکن است دندان را قورت بدهد بهتر است دندان را در یک ظرف بگذارید.
- بلافاصله به دندانپزشک مراجعه کنید.
برای کاشت مجدد دندان کنده شده چه اقداماتی انجام میشود؟
اقداماتی که در مورد دندان کنده شده صورت میگیرد، در دندان دائمی در حال رشد (نابالغ) در کودکان اندکی با دندان دائمی بالغ که رشد آن به اتمام رسیده است تفاوت دارد. علت این است که میخواهیم به دندان در حال رشد فرصت بدهیم خود را بازسازی کرده و فرایند رشد را به اتمام برساند.
- دندان کنده شده بالغ (فرایند رشد آن به اتمام رسیده است)
الف- در صورت کاشت مجدد توسط خود بیمار بلافاصله پس از کنده شدن آن
- درمان دندانپزشکی
- دندان جای خود قرار داده میشود
- با اسپری آب، محلول آب نمک یا کلرهگزیدین ناحیه تمیز میشود
- در صورتی که لثه پاره شده است، بخیه میشود
- موقعیت دندان باز کاشته شده از نظر بالینی و با عکس پرتوی ایکس بررسی میشود
- به مدت دو هفته یک آتل یا اسپلینت انعطاف پذیر استفاده میشود
- داروهای آنتی بیوتیک سیستمی ممکن است تجویز شود. تتراسایکلین اولین گزینه انتخابی است. پیش از تشخیص تتراسایکلین در کودکان باید احتمال تغییر رنگ دندانهای دائمی در حال رشد در نظر گرفته شود. به همین منظور در بیشتر کشورها برای افراد زیر ۱۲ سال تتراسایکلین استفاده نمیشود. در بیماران کم سن پنی سیلین فنوکسی متیل یا آموکسی سیلین (دوز آن بستگی به سن بیمار و وزن او دارد) تجویز میشود.
- در صورتی که دندان کنده شده در تماس با خاک قرار گرفته است و در صورتی که وضعیت واکسن کزاز در بیمار مشخص نیست، بیمار باید برای دوز یادآور واکسن کزاز به پزشک عمومی مراجعه کند.
- پس از بازکاشت دندان و پیش از برداشتن اسپلینت، عصب کشی انجام میشود.
- اقداماتی که بیمار باید انجام دهد
- از انجام فعالیتهای ورزشی تماسی خودداری کنید
- تا دو هفته غذاهای نرم مصرف کنید
- هر بار پس از غذا خوردن دندانهای خود را با مسواک نرم تمیز کنید
- از دهانشویه حاوی کلرهگزیدین دو مرتبه در روز (به مدت یک هفته) استفاده کنید
- پیگیری درمان
- ۷ تا ۱۰ روز پس از کاشت دندان برای عصب کشی مراجعه کنید. هیدروکسید کلسیم به عنوان یک داروی داخل دندانی به مدت یک ماه پس از عصب کشی در داخل دندان میماند. به جای آن میتوان میتوان از آنتی بیوتیک – کورتیکو استروئید بلافاصله و یا اندکی پس از باز کاشت دندان استفاده کرد که حداقل به مدت دو هفته باید بماند
- پس از دو هفته اسپلینت برداشته شده و از دندان عکس گرفته میشود
- پس از چهار هفته، سه ماه، شش ماه، یک سال و پس از آن هشت سال دندان معاینه شده و از آن عکس گرفته میشود
ب- درمان در صورت کاشت مجدد دندان پیش از یک ساعت
درمان دندانپزشکی
در صورتی که دندان کمتر از یک ساعت در خارج از دهان مانده باشد و در این مدت در شیر یا مایع مناسب دیگری نگهداری شده باشد و یا به مدت کمتر از یک ساعت به صورت خشک نگهداری شده باشد، احتمال نجات آن نسبتا خوب است. مراحل درمان آن به صورت زیر می باشد:
- سطح دندان و فورامن نوک ریشه با محلول آب نمک تمیز میشود و دندان در محلول آب نمک غوطه ور میشود تا به این ترتیب آلودگیهای نشسته در سطح آن تمیز شده و سلولهای مرده از سطح ریشه جدا شود
- با بی حسی موضعی بافتها بی حس میشوند
- حفره دندان با محلول آب نمک شست و شو داده میشود
- حفره دندان بررسی میشود. در صورتی که شکستگی در دیواره حفره مشاهده شود با ابزار مناسبی تغییر موقعیت داده میشود
- دندان با فشار ملایم در جای خود قرار میگیرد. نباید برای باز کاشت دندان نیروی زیادی وارد شود
- در صورتی که لثه پاره شده باشد با بخیه بسته میشود
- موقعیت دندان پیوند خورده به صورت بالینی و برعکس پرتوی ایکس بررسی میشود
- یک اسپلینت انعطاف پذیر به مدت دو هفته در این محل قرار داده میشود
- آنتی بیوتیک تجویز میشود . برای تجویز آنتی بیوتیک ملاحظات گفته شده باید مد نظر قرار بگیرد.
- در صورتی که دندان در تماس با خاک قرارگرفته است و در صورتی که پوشش واکسن کزاز مشخص نیست، باید برای تزریق دوز یادآور کزاز به پزشک مراجعه کنید
- ۷ تا ۱۰ روز پس از باز کاشت دندان و پیش از درآوردن اسپلینت، درمان ریشه انجام میشود
- اقداماتی که بیمار باید انجام دهد
- تا دو هفته غذاهای نرم مصرف کنید
- هر بار پس از غذا خوردن دندانهای خود را با مسواک نرم تمیز کنید
- از دهانشویه حاوی کلرهگزیدین دو مرتبه در روز (به مدت یک هفته) استفاده کنید
- پیگیری درمان
- ۷ تا ۱۰ روز پس از کاشت دندان برای درمان ریشه مراجعه کنید. هیدروکسید کلسیم به عنوان یک داروی داخل دندانی به مدت یک ماه پس از عصب کشی در داخل دندان میماند. به جای آن میتوان میتوان از آنتی بیوتیک – کورتیکو استروئید بلافاصله و یا اندکی پس از باز کاشت دندان استفاده کرد که حداقل به مدت دو هفته باید بماند
- پس از دو هفته اسپلینت برداشته شده و عکس گرفته میشود
- پس از چهار هفته، سه ماه، شش ماه، یک سال و پس از آن هشت سال دندان معاینه شده و از آن عکس گرفته میشود
پ- درمان کاشت مجدد دندان پس از یک ساعت
در صورتی که دندان بیش از یک ساعت خارج از دهان درد یا به دلایل دیگر، احتمالاً سلولها زنده نمانده اند مراحل درمان به صورت زیر است:
درمان دندانپزشکی
تأخیر در باز کاشت دندان به معنی ضعیف بودن احتمال موفقیت درمان و نجات دندان است. رباط پریودنتال ممکن است دچار نکروز شده و دیگر نتواند التیام پیدا کند. در بازکاشت تأخیری هدف بازگرداندن دندان برای زیبایی، عملکرد و حفظ استخوان آلوئولار است. نتایج نهایی ممکن است آنکیلوز (جوش خوردن دندان و استخوان ) و حل شدن ریشه باشد.
- بافتهای نرم مرده متصل به دندان، با گاز جدا میشوند
- درمان عصب کشی ممکن است پیش از باز کاشت دندان و یا پس از آن انجام شود
- با استفاده از بی حسی موضعی، ناحیه تحت درمان بی حس میشود
- حفره دندان با محلول آب نمک شست و شو داده میشود
- حفره آلوئولار معاینه میشود. در صورتی که شکستگی در دیواره حفره وجود داشته باشد با ابزار مناسبی تغییر موقعیت داده میشود
- دندان با ملایمت و فشار انگشت، در حفره دندان کاشته میشود
- در صورتی که لثه پاره شده باشد بخیه میشود
- موقعیت دندان کاشته شده به صورت بالینی و با کمک عکس پرتوی ایکس بررسی میشود
- با استفاده از اسپلینت انعطاف پذیری به مدت چهار هفته دندان در جای خود ثابت میشود
- آنتی بیوتیک تجویز میشود
- در صورتی که دندان کنده شده در تماس با خاک قرار گرفته باشد یا در صورتی که ایمنی در مقابل کزاز مشخص نیست باید برای تزریق دوز یادآور کزاز به پزشک مراجعه کنید
برای کُند کردن جایگزینی استخوانی دندان، پیش از باز کاشت دندان درمان سطح ریشه با فلوراید توصیه میشود (محلول فلوراید سدیم دو درصد به مدت ۲۰ دقیقه) .
- اقداماتی که بیمار باید انجام دهد
- از انجام فعالیتهای ورزشی تماسی خودداری کنید
- تا دو هفته غذاهای نرم مصرف کنید
- هر بار پس از غذا خوردن دندانهای خود را با مسواک نرم تمیز کنید
- از دهانشویه حاوی کلرهگزیدین دو مرتبه در روز (به مدت یک هفته) استفاده کنید
- پیگیری درمان
- ۷ تا ۱۰ روز پس از کاشت دندان برای عصب کشی مراجعه کنید. هیدروکسید کلسیم به عنوان یک داروی داخل دندانی به مدت یک ماه پس از عصب کشی در داخل دندان میماند. به جای آن میتوان میتوان از آنتی بیوتیک – کورتیکو استروئید بلافاصله و یا اندکی پس از باز کاشت دندان استفاده کرد که حداقل به مدت دو هفته باید بماند
- پس از چهار هفته اسپلینت برداشته شده و از دندان عکس گرفته میشود
- پس از چهار هفته، سه ماه، شش ماه، یک سال و پس از آن هشت سال دندان معاینه شده و از آن عکس گرفته میشود
در صورت بازکاشت تأخیری دندان، آنکیلوز وضعیتی اجتناب ناپذیر است. در کودکان و نوجوانان آنکیلوز غالباً همراه با کوتاهتر شدن دندان در مقایسه با دندانهای دیگر خواهد بود. مراقبت و پیگیریهای بعدی برای اطمینان از مطلوب بودن نتایج درمان لازم است. در صورتی که دندان به علت آنکیلوز کوتاهتر شود (بیش از یک میلیمتر) ممکن است به قطع تاج (Decoronation ) نیاز باشد.
- دندان کنده شده نابالغ
الف- در صورت کاشت مجدد توسط خود بیمار بلافاصله پس از کنده شدن آن
مراحل درمان بازکاشت دندان کنده شده نابالغ در صورتی که بیمار بلافاصله دندان را در حفره دندانی کاشته باشد، در مورد دندان نابالغ مشابه دندان بالغ است که پیشتر گفته شد با این تفاوت که هدف از بازکاشت دندان نابالغ در حال رشد در کودکان این است که فرصت رگ زایی مجدد در پالپ دندان فراهم شود. در صورتی که رگ زایی مجدد در دندان اتفاق نیفتد، عصب کشی توصیه میشود.
ب- درمان در صورت کاشت مجدد دندان پیش از یک ساعت
درمان دندانپزشکی در صورت کاشت مجدد دندان پیش از یک ساعت در دندان بالغ و نابالغ شبیه به هم است با چند تفاوت زیر:
مشخص شده است که استفاده از آنتی بیوتیک موضعی احتمال رگ زایی مجدد پالپ دندان در حال رشد را افزایش میدهد و در صورتی که در دسترس باشد (ماینوسایکلین یا داکسی سایکلین ۱ میلی گرم در ۲۰ میلی لیتر محلول آب نمک به مدت ۵ دقیقه غوطه وری) مورد استفاده قرار میگیرد.
هدف از بازکاشت دندان در حال رشد کنده شده در کودکان، این است که امکان رگ زایی در فضای پالپ دندان فراهم شود. خطر حل شدن ریشه در اثر عفونت باید در مقابل احتمال رگ زایی مجدد سنجیده شود. بازجذب و حل شدن ریشه در کودکان با سرعت بالایی اتفاق می افتد. اگر رگ زایی اتفاق نیفتد ممکن است عصب کشی توصیه شود.
پیگیری درمان
برای دندانهای نابالغ، درمان ریشه نباید انجام شود مگر این که شواهد نکروز پالپ در عکس یا در معاینه بالینی مشاهده شود.
پ- درمان کاشت مجدد دندان پس از یک ساعت
تأخیر در باز کاشت دندان به معنی ضعیف بودن احتمال موفقیت درمان و نجات دندان است. رباط پریودنتال ممکن است دچار نکروز شده و دیگر نتواند التیام پیدا کند. در بازکاشت تأخیری هدف بازگرداندن دندان برای زیبایی، عملکرد و حفظ استخوان آلوئولار است. نتایج نهایی ممکن است آنکیلوز (جوش خوردن دندان و استخوان ) و حل شدن ریشه باشد.
تمام مراحل درمان درمان کاشت مجدد دندان پس از یک ساعت در مورد دندانهای نابالغ مشابه بالغ است فقط باید در نظر داشته باشید برای دندانهای نابالغ، درمان ریشه نباید انجام شود مگر این که شواهد نکروز پالپ در عکس یا در معاینه بالینی مشاهده شود.
اگر چه هنگام عصب کشی (درمان ریشه) دندان، امید بر این است که نتایج درمان موفقیت آمیز و مادام العمر باشد اما گاهی ممکن است به دلایل گوناگون، درمان با شکست مواجه شده یا زمانی دچار اشکال شود. اما از کجا بفهمیم دندان عصب کشی شده مان با مشکل مواجه شده و عصب کشی به شکست انجامیده است؟
علائم و نشانه های عدم موفقیت عصب کشی دندان
بسیاری از علائم و نشانه های شکست درمان ریشه مشابه علائم نیاز به عصب کشی اولیه است. علائم متداول عدم موفقیت عصب کشی به صورت زیر است:
- درد یا حساسیت به لمس و فشار و یا ضربه
- این امکان وجود دارد که اندکی تورم دیده شود
- ممکن است دمل در مجاورت دندان ایجاد شود که برطرف نمیشود و بو یا طعم بدی در دهان ایجاد کرده است
- علائم ممکن است به صورت پیوسته و یا متناوب تجربه شود حتی ممکن است به طور کامل برطرف شده و مدت زیادی از علائم خبری نباشد
- شدت علایم ممکن است بسته به فعالیت عفونت عامل آن متفاوت باشد
در صورتی که دندان عصب کشی شده علائم ایجاد کرده است باید ارزیابی شود
در صورتی که دندانی را عصب کشی کرده اید و اکنون علائمی نشان میدهد باید حتماً دندانپزشک ان را بررسی کند. از این جهت فرقی نمیکند علائمی که دندان نشان میدهد چه نوعی است و چه شدتی دارد.
در حالت معمولی انتظار این است که پس از اتمام عصب کشی و سپری شدن مدتی پس از التیام بافتها، هیچ علامتی در دندان و بافتهای پیرامون پیش نیامده و همه چیز به خوبی پیش برود. در اکثریت موارد نتایج عصب کشی کاملاً موفقیت آمیز و ماندگار است و هیچ علائمی از عدم موفقیت ایجاد نمیشود.
به طور کلی اگر متوجه شدید مشکل پیش آمده و دندانی که عصب کشی کرده بودید نیاز به معاینه دارد، وقت را هدر ندهید و فوراً به دندانپزشک مراجعه کنید تا پیش از پیچیده شدن مشکل و حتی لاینحل شدن آن، درمان انجام شود. علت این است که دندانی که دچار مشکلات اندودنسی شده است غیر قابل پیش بینی بوده و هر زمانی امکان بازگشت عفونت وجود دارد.
عفونت مجدد دندان عصب کشی شده
عفونت نقش اصلی را در عدم موفقیت عصب کشی ایفا میکند و میزان فعالیت عفونت و بازگشت آن قابل پیش بینی نیست. بدترین حالت این است که عفونت خفیف اما طولانی مدت وجود داشته باشد که تنها علائم خفیفی ایجاد میکند و در نتیجه بیمار به خاطر آن به دندانپزشک مراجعه نمیکند. هنگامی که وضعیت عفونت حاد میشود و درد شدید و تورم قابل توجه اتفاق میافتد بیمار به دندانپزشک مراجعه میکنند.
توجه داشته باشید صرفاً به خاطر این که احتمال بازگشت عفونت وجود دارد، به این معنی نیست که علائم دندان ناشی از عفونت است. تنها کاری که باید انجام دهید مراجعه به دندانپزشک و عکس پرتو ایکس است تا وضعیت دندان مشخص شود.
همچنین توجه داشته باشید که گاهی دندان عصب کشی شده دچار مشکل میشود بدون این که علائمی بروز کند. برای مثال در بسیاری از شرایط در حالی که بیمار تصور میکند وضعیت دندان او کاملاً خوب است در چکاپ دندانپزشکی که عکس پرتوی ایکس گرفته میشود، ممکن است مشخص شود دندان به مشکل برخورده است.
ایجاد علائم به معنی عدم موفقیت عصب کشی نیست
این امکان وجود دارد علائمی که تجربه میکنید ارتباطی با دندان عصب کشی شده نداشته باشد. در چنین شرایطی دو حالت ممکن است به وجود بیاید:
- درد ارجاعی – عصبی که به یک دندان میرسد به دندانها و ساختارهای آناتومی دیگر نیز خدمت میکند. بنابراین این احتمال وجود دارد که یک مشکل دندانی یا پزشکی که در جای دیگری وجود دارد به واسطه عصبهای مشترک، در محل دیگری که سالم است درد آن احساس شود.
- درد فانتوم یا توهمی – این نوع حس دندان درد مشابه احساس درد در عضو قطع شده می باشد. این درد از نوعی دوره ترومایی حاصل میشود که در رابطه با عصبی که به دندان میرسیده اتفاق افتاده است، مانند بافت عصب پالپ دندان که در حین عصب کشی بریده و برداشته میشود.
در صورتی که بهداشت دهان را به خوبی رعایت نکنید، دچار پوسیدگی دندان شده و به مرور پوسیدگی به بخشهای عمیقتر دندان گسترش پیدا میکند. در صورتی که پوسیدگی به بخش مرکزی دندان که پالپ نام دارد برسد، باید درمان ریشه یا عصب کشی انجام دهید. اگر پالپ آسیب دیده تحت درمان ریشه قرار نگیرد، عفونت گسترش یافته و مجبور به کشیدن دندان میشوید.
به طور کلی عدم رعایت بهداشت کامل، علت اصلی پوسیدگی دندان، دندان درد و مشکلات دندانی دیگر است. برای پیشگیری از این مشکلات باید حداقل روزی دو مرتبه مسواک بزنید و یک مرتبه نخ دندان بکشید تا پلاک تشکیل شده در سطح دندانها پاک شده و فعالیت باکتریها متوقف شود. در اثر پوسیدگی دندان یا جراحات دندان مشکلات متعددی ممکن است برای پالپ دندان ایجاد شود. در اینجا به بیماریها و مشکلات پالپ دندان اشاره میکنیم.
علایم و نشانه های مشکلات پالپ دندان
علائم و نشانه ها بسته به نوع بیماری پالپ و شدت آن متفاوت است . به طور کلی علایم ممکن است به صورت زیر تجربه شود:
- درد دندان هنگام خوردن غذای بسیار شیرین، سرد یا داغ
- درد ناگهانی یا شدید در دهان
- عفونت در دهان
انواع بیماریهای پالپ دندان
-
پالپیت برگشت پذیر
پالپیت برگشت پذیر به التهاب خفیف پالپ گفته میشود. علائم آن معمولاً شامل درد در هنگام خوردن غذاهای سرد یا داغ یا بسیار شیرین است. پالپیت در صورتی که درمان نشود پیشروی کرده و به تشکیل آبسه دندان منجر میشود. آبسه دندان به کیسه پر شده با چرک و باکتری گفته میشود. رعایت بهداشت دهان در مراحل اولیه پالپیت برگشت پذیر میتواند مؤثر واقع شود اما در بسیاری از موارد در نهایت باید دندان پر شود. از جمله عوامل دیگر ایجاد پالپیت برگشت پذیر، ترک خوردگی یا شکستگی دندان است.
-
پالپیت برگشت ناپذیر
پالپیت برگشت ناپذیر به التهاب شدید پالپ دندان گفته میشود که آسیبهای حاصل از آن برگشت پذیر نیست و نمیتوان پالپ را نجات داد. علائم این وضعیت شامل درد شدید ناگهانی است. پالپیت برگشت ناپذیر در صورتی که درمان نشود باعث پسروی لثه و گسترش عفونت به لثه، بافت همبند و استخوان پیرامون دندان میشود. پالپیت برگشت ناپذیر معمولاً تحت درمان ریشه قرار میگیرد. در صورتی که برای درمان ریشه دیر شده باشد باید دندان کشیده شود.
-
کلسیتی شدن پالپ یا سنگ پالپ
در کلسیتی شدن پالپ که به آن سنگ پالپی یا پالپ سنگی نیز گفته میشود، بخش پالپ دندان سخت یا کلسیتی میشود. در نتیجه این اتفاق بافت پالپ به شدت حساس شده و درد شدیدی ایجاد میکند چرا که عصب های دندان تحت فشار قرار گرفته اند. معمولاً درمان ریشه برای برداشتن بافتهای سخت شده پالپ دندان لازم است.
-
نمایان شدن پالپ
در صورتی که لایه های محافظ خارجی دندان آسیب دیده و از بین بروند، ممکن است پالپ دندان بیرون زده و نمایان شود. این اتفاق معمولاً در اثر عواملی مانند پوسیدگی، ترک خوردگی یا شکستگی رخ میدهد. در چنین شرایطی پالپ بسیار آسیب پذیر شده و باکتریها به راحتی وارد آن میشوند و بافتها را تحریک میکنند. در بیشتر موارد علامت اصلی نمایان شدن پالپ، درد است. در صورتی که مراقبتهای دندانپزشکی مناسبی صورت نگیرد، عفونت جزیی و خفیف میتواند به تشکیل آبسه و مشکلات جدیتر منجر شود. درمان این وضعیت بستگی به شدت نمایان شدن پالپ دارد و ممکن است شامل پر کردن دندان، عصب کشی و یا حتی کشیدن دندان باشد.
درمان ریشه برای مشکلات پالپ دندان
در صورتی که از پالپ آسیب دیده به خوبی مراقبت نشود، عفونت شدت گرفته و بافتهای پیرامونی از جمله استخوان فک را تحت تأثیر قرار میدهد. برای تخلیه بافتهای آلوده پالپ باید درمان ریشه انجام شود.
این کار ممکن است طی چند جلسه انجام شود که بستگی به شدت آسیب دیدگی پالپ و بافتهای اطراف دارد.
در عصب کشی مراحل زیر انجام شود:
بافتهای پالپ تخلیه شده و محفظه پالپ کاملاً تمیز و ضد عفونی میشود. ممکن است از درمان دارویی خاصی به صورت موضعی استفاده شود تا عفونت کنترل شود. برای مسدود کردن راه نفوذ باکتریها و ذرات آلوده دندان پر شده و مهر و موم میگردد. برای محافظت از ساختار تضعیف شده دندان از روکش دندان استفاده میشود.
برخی بیماریهای پالپ بر اثر جراحاتی مانند شکستگی دندان اتفاق میافتند اما در بیشتر موارد علت اصلی عدم رعایت بهداشت مناسب است. با چکاپهای منظم دندانپزشکی میتوان زودتر به پوسیدگی دندان پی برده و آن را درمان نمود، پیش از این که دچار عوارض پیچیده تر و سختتر آن شوید.
پالپ چیست؟
پالپ به بخش مرکزی دندان گفته میشود که حاوی رگهای خونی و عصب ها میباشد. در واقع پالپ بخش زنده دندان است که مسئول رساندن مواد مغذی برای رشد دندان در دوران رشد میباشد. همچنین این بخش از دندان احساس درد را منتقل میکند. بنابراین هنگامی که با دندان درد به دندان پزشک مراجعه میکنید، پس از معاینه وضعیت شما و بررسی دندان ممکن است دندانپزشک تست پالپ دندان را لازم ببیند. تست پالپ برای بررسی زنده بودن پالپ انجام شود تا مشخص شود آیا آسیبی به پالپ رسیده است یا خیر. پالپ معمولاً در اثر پوسیدگی عمیق یا جراحات و ضربه هایی که به صورت یا دهان وارد میشود، دچار آسیب دیدگی میگردد.
تست پالپ چیست؟
تست پالپ نوعی درمان دندانپزشکی است که هدف اصلی آن ارزیابی سلامت فیزیکی دندان میباشد. در بررسی سلامت پالپ، دندانپزشک دستگاهی را بر روی دندان قرار میدهد که جریان الکتریکی، سرما یا گرما را به دندان انتقال میدهد. برخی از تکنیکهای ارزیابی وضعیت پالپ مستلزم استفاده از تمام سطح دندان هستند بنابراین باید دندان باید محرک احاطه شود. در چنین شرایطی ارزیابی دندانی که به طور کامل توسط روکش احاطه شده است، دشوارتر از دندانی است که پوشش ندارد. میزان جریان الکتریکی که واکنش بدن را تحریک میکند، میتواند مشکلات احتمالی داخل دندان را مشخص نماید.
چرا تست پالپ انجام میشود؟
تست زنده بودن دندان یا پالپ، نقش مهمی در ارزیابی اندودنسی و شناسایی وضعیت پالپ دندان ایفا میکند. انواع تستهای پالپ میتوانند نیاز به عصب کشی یا کشیدن دندان را تأیید یا رد نمایند.
در هر دندان تعداد زیادی عصب به رگهای خونی متصل هستند و حس را منتقل میکنند. ساختار بیرونی دندان از آن محافظت مینماید. هنگامی که تست زنده بودن پالپ انجام میشود و نتایج آن دلالت بر عدم فعالیت پالپ دارد، دندانپزشک باید سلولهای مرده و آسیب دیده پالپ را تخلیه کرده و محفظه خالی پالپ را با مواد مخصوصی پر کند. به این کار عصب کشی گفته میشود. در صورتی که این کار انجام نشود احتمال تشکیل آبسه در استخوان و تحلیل رفتن استخوان و گسترش عفونت به دندانها و بخشهای دیگر وجود دارد.
تست زنده بودن پالپ چگونه است؟
هدف از تست پالپ دندان، تحریک واکنش عصبهای داخل دندان به محرک است. واکنش معمولاً به صورت درد زنگ مانند (حساسیت دندان) یا ضربه ای احساس میشود. این واکنشها در اثر جریان الکتریکی تحمیلی ایجاد میشود که در دندان جریان پیدا میکند. بر اساس نوع تست پالپ، حسهای مختلفی ممکن است تجربه شود که میتواند گردش خون در داخل دندان را نشان دهد. ابزاری به نام تستر قدرت جریان الکتریکی را تنظیم مینماید.
اگر چه تستر معمولا جریان الکتریکی تولید میکند، اما میتواند سرما یا گرما نیز تولید نماید. معمولا بیماران در یک قوس دندانی خاص به تحریک دمایی ناراحتی نشان میدهند. در چنین شرایطی تکنیکهای تست پالپ ابتدا باید در یک دندان بدون درد و سالم امتحان شوند.
ممکن است دندانپزشک از مواد رایجتری مانند تکه های یخ یا مایعات بسیار داغ برای انجام تست پالپ استفاده کند.
پیش از قرار دادن تستر بر دندان، کمی ژل رسانا در سطح دندان مالیده میشود. دندانهای مجاور نیز ارزیابی میشود تا عملکرد آنها با دندان تحت معاینه مقایسه شود. ناهنجاریهایی که در تست پالپ مشاهده میشود، معمولاً آسیب دیدگی عصبهای داخل دندان و فرایند عفونی مزمن را نشان میدهد که میتواند سلامت عمومی بیمار را به خطر بیندازد. همین که دندان اصلی در اثر محرک ناراحتی نشان داد که با دندانهای مجاور تفاوت داشت، این واکنش دلالت بر آسیب دیدن عصبهای دندان دارد. هنگامی که این احساس ناراحتی خیلی زودتر از دندانهای مجاور تجربه شود احتمالاً پالپیت یا شاید تورم پالپ دندان، عامل آن است. در صورتی که دندان مطلقاً هیچ حسی نداشته باشد، میتواند به معنی آلودگی جدی آبسه یا شاید مردن سلولهای پالپ باشد (که به آن نکروز پالپ میشود). در صورتی که تورم پالپ محدود به ناحیه مجرای ریشه باشد، در صورتی که فرد یک دندان را که دندانپزشک به عنوان عامل مشکل معرفی کرده است، نشان میدهد باید دندانپزشک به این تشخیص شک کند. این تردید منطقی است چرا که در این شرایط خود پالپ دارای مواد تحریک عصبی نیست.
به طور کلی توصیه میشود دندانپزشک درک کند فردی که دندان درد دارد ممکن است با عوارض متفاوت، منحصر به فرد و بی ربط مواجه شود برای مثال دندانی که تحت فشار، علائم ایجاد میکند گاهی اوقات همان دندانی نیست که در مقابل محرک دمایی علائمی بروز میدهد.
روشهای تست پالپ
معمولاً چهار تکنیک وجود دارد که برای شناسایی وضعیت سلامت پالپ دندان استفاده میشود: تست سرما، تست گرما (حرارتی)، تست الکتریکی و تست حفره.
باید توجه داشته باشید بلافاصله پس از این که دندان تحت محرک سرما قرار گرفت، تا چند دقیقه دچار مقاومت میشود بنابراین باید برای انجام تست سرما یا گرمای دیگر اندکی فاصله زمانی ایجاد شود تا دقت آزمایش بالا باشد. تست الکتریکی پالپ روش بسیار حساسترب است و برای انجام آن باید محیط کاملاً خشک باشد. به همین علت انجام آن برای برخی از دندانها بسیار دشوار است. تست حفره گاهی مورد استفاده قرار میگیرد و عمدتاً در مواردی انجام میشود که حقایق پزشکی و رادیوگرافی و تست زنده بودن پالپ نتیجه قاطع به دست نداده است. تست دما باید در بخش گردن (سرویکال) دندان و نزدیک مرز لثه انجام شود. در این ناحیه مینا کمترین ضخامت را دارد و نزدیکترین محل به سلولهای پالپ میباشد.
پس از این که بیمار پس زمینه احساس درد در مقابل سرما را گزارش کرد، دندانپزشک باید تست سرما برای پالپ انجام دهد. علیرغم این که چندین استراتژی وجود دارد که ممکن است به عنوان محرک سرما از آنها استفاده شود، اما غالباً از یخ استفاده میشود. انجام این تست بسیار ساده است. تکه یخ مستقیماً در بخش گردن دندان در سمت گونه ای (باکال) یا شاید زبانی (لینگوال) تاج قرار داده میشود. پس از این که فرد حس سرما در دندان تحت معاینه را نشان داد، یخ فورا برداشته میشود. دندانپزشک سرعت واکنش ،قدرت آن و همچنین طول مدت آن را تحت نظر میگیرد.
به محض این که بیمار پس زمینه ناراحتی در مقابل محرک گرما را گزارش کرد، دندانپزشک باید تست گرمای پالپ را انجام دهد. دندان درد در اثر محرک مایعات خیلی داغ معمولا نشان دهنده پالپی است که بخشی از آن دچار نکروز شده یا عفونت کرده است. چند ابزار برای محرک حرارتی وجود دارد. پس از این که فرد دستان خود را بالا برد، دندانپزشک باید فورا محرک گرما را بردارد. اما برخی از دندانهایی که پالپ آنها آسیب دیده است ممکن است در ابتدا توسط تست حرارتی پالپ تحریک نشوند و پس از چند لحظه تحریک اتفاق بیفتد و بیمار ناراحتی جدی نشان دهد. به همین علت باید دندانپزشک مراقب باشد چند لحظه دست نگه دارد.
با تفسیر نتایج تست پالپ دندانپزشک مشخص میکند آیا دندان نیاز به عصب کشی دارد یا باید کشیده شود و یا این که با درمانهای ساده تر مانند ترمیم بهبود می یابد.