نوشته‌ها

آیا درمان ریشه واقعاً بی خطر است؟

درمان ریشه ی دندان یا همان عصب کشی یکی از درمان های ضروری مراقبت های دندانی مدرن هستند. با این حال، همواره راجع به این درمان شک و تردیدهایی وجود داشته است. حقیقت این است که درمان ریشه می تواند خطرناک هم باشد، اما علیرغم این موضوع با بیان دلایل زیر باید گفت درمان ریشه می تواند کاملا بی خطر و از سوی دیگر ضروری نیز باشد.

عوامل اصلی انجام درمان ریشه

هدف نهایی و اصلی درمان ریشه نجات دندان و جلوگیری از کشیدن آن است و این کار با نجات دندانی صورت می گیرد که بافت درونی آن از بین رفته و در اصطلاح مرده است، به این ترتیب این دندان می تواند همچنان درون دهان باقی بماند. زمانی که پوسیدگی یک دندان شدید باشد اما قادر باشد پس از درمان، بدون ایجاد درد شدید و آسیب به حیات خود ادامه دهد، دندانپزشک پالپ درون آن را تخلیه می کند، بخش تو خالی درون آن را پاکسازی کرده و آن را با ماده ای به نام گاتا پرکا پر می کند و دندان را سیل (مهر و موم) می کند. اگر این کار برای دندان انجام نشود باید کشیده شود.

 

میلیون ها درمان ریشه ای که هیچ عوارضی نداشته اند.

سالانه در سراسر دنیا حدود ۲۵ میلیون درمان ریشه (عصب کشی)، کاملا بی خطر و به صورت مؤثر انجام می شوند. اگر واقعیت داشت که حتما درمان ریشه منجر به سرطان و بیماری های دیگر می شود، قطعاً در بسیاری از مقالات منتشر شده که آمار بیماری ها را ارائه می دهند اطلاعات بیشتری در این رابطه وجود داشت و درمان ریشه دیگر بهترین گزینه ی درمانی برای حفظ دندان محسوب نمی شد.

هیچ شواهد علمی و معتبری مبنی بر ارتباط بین درمان ریشه و انواع بیماری ها در دیگر جاهای بدن وجود ندارد. این دلیل نمی شود که اگر در یک نفر هم درمان ریشه انجام شده و هم مبتلا به سرطان شده است بتوان نتیجه گرفت که حتما درمان ریشه منجر به ابتلا به سرطان خواهد شد.

نتایجی برخلاف باور عامه

در بسیاری مطالعات دیگر دریافته بودند که خطر بروز سرطان پس از درمان ریشه در بیماران تغییر نمی کند؛ بر عکس، در واقع خطر ابتلا به سرطان در بیمارانی که چندین عصب کشی داشته اند تا ۴۵ درصد کاهش داشته است.

 

 

نتایج قابل پیش بینی درمان ریشه

پیشرفت هایی که در زمینه ی داروها، تکنیک ها و فن آوری دندانپزشکی صورت گرفته است باعث شده است بیش از پیش بتوان نتایج و موفقیت این درمان را پیش بینی نمود. امروزه، تصویربرداری دیجیتال، رابردم (به معنی سد لاستیکی، ابزاری برای ایزوله و جدا کردن محل جراحی از سایر قسمت های دهان)، ابزارهای چرخشی، مواد ضد عفونی کننده ی قوی و نیز مواد پزشکی که برای پر کردن دندان استفاده می شوند، می توانند موفقیت درمان ریشه را تضمین کنند.

درمان ریشه، درمانی ضروری برای نجات دندان

درمان اندودانتیکس برای حذف باکتری از کانال ریشه هایی طراحی شده است که به شدت عفونی شده اند و به درمان نیاز دارند، این درمان به گونه ای انجام می شود که می تواند مانع عفونت مجدد دندان شود تا بتوان دندان طبیعی را حفظ نمود. تنها درمان جایگزین درمان ریشه، کشیدن دندان است. کشیدن دندان فرایندی جراحتی است که موجب ورود باکتری به درون جریان خون خواهد شد.

 

 

اگر انگشت شما بشکند که کل آن را قطع نمی کنید، پس چرا دندانی که می توان آن را نجات داد باید کشیده شود؟ هیچ نوع دندان دیگری نمی تواند ظاهر، احساس یا عملکرد یک دندان طبیعی را داشته باشد- بنابراین هر زمان که این امکان وجود داشته باشد، باید آن را حفظ کرد. درمان ریشه در کنار یک ترمیم درست و مناسب معمولا سریع تر و کم هزینه تر از کشیدن دندان و جراحی ایمپلنت است. در اکثر موارد، درمان های اندودانتیک به بیمار اجازه می دهند دندان خود را تا آخر عمر حفظ کنند.

عدم اثبات ارتباط عصب کشی با دیگر بیماری ها

در یکی از مطالعاتی که اخیراً انجام شده بود نتایج حاکی از آن بود، پروتئین عامل بیماری آلزایمر در فرد می تواند طی فرایندهای پزشکی مانند درمان ریشه از شخصی به شخص دیگر منتقل شود. هیچ شواهدی وجود ندارد مبنی بر اینکه درمان ریشه برای بیماری آلزایمر یک عامل خطر باشد. از طرفی، تعداد نمونه های این مطالعه بسیار اندک بوده است و از سوی دیگر، گرچه همه ی افراد در این تحقیق دارای پروتئین عامل آلزایمر بودند اما هیچ یک از آنها از خود علائم و نشانه های بیماری آلزایمر را بروز نداده بودند.

علاوه بر این، برای به حداقل رساندن خطر عفونت دندان در نتیجه ی درمان اندودانتیکس می توان از ابزارهایی مانند فایل file و ریمر reamer استفاده نمود. بسیاری از متخصصان درمان ریشه از ابزارهای یک بار مصرف استفاده می کنند یا اینکه پیش از استفاده، ابزارهای خود را به دقت استریل می کنند.

دلایل اصلی که چرا نباید برای درمان ریشه تردید کرد؟

 

مشکلات و عوارض درمان ریشه

مشکلات و عوارض درمان ریشه

 

 

اگر به دندانپزشک مراجعه کنید و پس از معاینات لازم به شما بگوید به درمان ریشه نیاز دارید، شاید فکر کنید آیا واقعا به درمان ریشه نیاز دارید یا خیر؟ حقیقت این است که وقتی دندانپزشک درمان ریشه را برای شما ضروری می داند دلیل کافی برای انجام آن دارد.

  • دندان ممکن است ترک بردارد یا بشکند، که در نتیجه کشیدن آن یا بیرون آوردن آن به روش جراحی ضروری خواهد بود.
  • ممکن است عفونت به دیگر دندان ها سرایت کند و موجب آسیب به آنها شود، که در نتیجه منجر به ضرورت کشیدن آنها می شود.
  • ممکن است عفونت به تمام بدن سرایت کند.
  • درد ناشی از عفونت دندان ممکن است مانع درست غذا خوردن شما شود، در نتیجه، خطر عفونت بیشتر و کاهش عملکرد سیستم ایمنی بدن افزایش خواهد یافت.

میکروسرجری چیست؟

مانند هر فرایند دندانپزشکی یا پزشکی دیگری، گاهی اوقات ممکن است به دلایل مختلف، دندان پس از درمان اولیه‌ی ‌ریشه بهبود نیابد. در چنین شرایطی اندودنتیست راهکارهای مختلفی پیشنهاد می‌دهد که یکی از آنها درمان ریشه با میکروسکوپ دندانپزشکی خواهد بود. اندودانتیک میکروسرجری یکی از فرایندهای جراحی است که زیر میکروسکوپ انجام می‌شود.

چه زمانی برای درمان ریشه از میکروسکوپ استفاده می‌شود؟

چندین وضعیت هستند که در آنها درمان ریشه‌ی معمول به دلایل مختلف موفق واقع نمی‌شوند، جراحی اندودانتیک می‌تواند به حفظ دندان کمک کند:

  • ممکن است جراحی برای تشخیص گسترده مورد استفاده قرار گیرد. در برخی بیماران علائم و نشانه‌های بیماری مجددا بازمی‌گردند اما هیچ مشکل مشهودی در رادیوگرافی با اشعه‌ی ایکس آنها مشاهده نمی‌شود. این موارد می‌تواند حاکی از یک ترک ریز یا شکستگی در ساختار دندان باشد که طی درمان غیر جراحی قابل شناسایی نیست. در چنین مواردی، میکروسرجری به اندودنتیست این فرصت را می‌دهد تا بدون تکیه بر تصاویر رادیوگرافی با اشعه‌ی ایکس، ساختار دندان را به دقت مورد بررسی قرار دهد، مشکل را بیابد و درمان مورد نیاز را ارائه نماید.
درمان ریشه با میکروسکوپ دندانپزشکی (میکروسرجری)

درمان ریشه با میکروسکوپ دندانپزشکی (میکروسرجری)

 

  • در برخی موارد، رسوب و ته‌نشین شدن کلسیم باعث می‌شوند کانال بسیار باریک شود و اجازه ندهد ابزارهایی که در درمان غیر جراحی ریشه‌ی دندان مورد استفاده قرار می‌گیرند برای پاکسازی و شکل‌دهی به انتهای ریشه‌ی دندان برسند. در این صورت، زمانی که فرایند “آهکی شدن” (calcification) رخ می‌دهد، دندان به درمان ریشه با میکروسکوپ دندانپزشکی نیاز دارد تا به طور کامل پاکسازی و پر شود.
  • در برخی موارد، پس از درمان یا درمان مجدد ریشه ممکن است دندان بهبود نیابد. ممکن است علائم و نشانه‌ها تداوم داشته باشند، یا بعدا مجددا بازگردند- احتمالا چند ماه یا حتی چند سال پس از درمان اصلی. در این موارد، درمان ریشه با میکروسکوپ دندانپزشکی هنوز هم می‌تواند یکی از گزینه‌های موجود برای حفظ دندان باقی‌مانده باشد.
  • در صورت گسترش بیماری دندان به سطح ریشه‌ی دندان یا در صورت گسترش عفونت به استخوان اطراف، ممکن است درمان این مناطق به درمان ریشه با میکروسکوپ دندانپزشکی نیاز داشته باشد.

معمول‌ترین نوع جراحی، اندودانتیک اپیکواکتومی یا “قطع نوک ریشه” است. زمانی که پس از درمان یا درمان مجدد ریشه عفونت یا التهاب دندان به بافت استخوانی اطراف نوک ریشه‌ی دندان سرایت کند، ممکن است نیاز باشد اپیکواکتومی انجام شود.

 

درمان ریشه با میکروسکوپ دندانپزشکی (میکروسرجری)

درمان ریشه با میکروسکوپ دندانپزشکی (میکروسرجری)

چرا دندانپزشک عمومی بیمار را به متخصص اندودنتیست ارجاع می‌دهد؟

 

متخصص اندودنتیست دندانپزشکی است که متخصص حفظ دندان و ریشه دندان است. اندودنتیست پس از اتمام تحصیل در رشته‌ی دندانپزشکی عمومی، سه یا چند سال در زمینه‌ی اندودانتیکس پیشرفته تحصیل می‌کند. در نتیجه‌ی آموزش‌های تخصصی، اندودنتیست در پی بردن به علت درد صورت و دهان، درمان آسیب‌های تروماتیک به دندان، تشخیص دندان ترک خورده و انجام فرایندهایی برای حفظ دندان مهارت پیدا خواهد کرد.

اندودنتیست‌ها علاوه بر فرایندهای معمول، در فرایندهای پیچیده‌ی درمان اندودانتیکس، از جمله درمان ریشه، درمان مجدد ریشه و درمان ریشه با میکروسکوپ دندانپزشکی نیز تخصص دارند. بنابراین دندانپزشک عمومی در صورت نیاز بیمار را به اندودنتیست ارجاع می‌دهد تا با استفاده از فن‌آوری‌های پیشرفته در این زمینه مشکل بیمار را برطرف نماید. از این رو روند بهبودی با سرعت بیشتری پیش خواهد رفت.

 

درمان ریشه با میکروسکوپ دندانپزشکی (میکروسرجری)

درمان ریشه با میکروسکوپ دندانپزشکی (میکروسرجری)

طی فرایند میکروسرجری چه اتفاقاتی رخ می‌دهد؟

 

ابتدا یکی از انواع مواد بی حسی موضعی در منطقه‌ی دندان بیمار تزریق می‌شود و پس از حصول اطمینان از بی حس شدن کامل دندان، درمان آغاز خواهد شد. با کمک میکروسکوپ دندانپزشکی از طریق یک منفذ در بافت لثه‌ی نزدیک منطقه‌ی مورد نظر، استخوان اصلی مشخص می‌شود و بافت ملتهب و عفونی برداشته می‌شود. انتهای ریشه نیز برداشته می‌شود. ممکن است دندان اندکی پر شود تا انتهای کانال ریشه بسته شود و از جذب عفونت بیشتر پیشگیری نماید، این فرایند تحت عنوان “رتروفیلینگ” شناخته می‌شود. پس از آن چند بخیه به لثه زده می‌شود تا به بهبود کامل بافت کمک نماید. طی چند ماه بعد، بافت استخوان موجود به تدریج مجددا رشد خواهد کرد تا جایگزین بافت عفونی جایگزین شود. اکثر بیماران می‌توانند ظرف یک روز پس از جراحی به زندگی روزمره‌ی خود بازگردند.

در برخی موارد، تنها جایگزین برای جراحی اندودانتیک برداشتن (یا کشیدن) دندان است. پس از این فرایند، باید یک جایگزین مصنوعی- ایمپلنت، بریج یا دنچر- جای دندان را بگیرد تا عملکرد دندان را داشته باشد و مانع حرکت و جابجایی دندان‌های اطراف شود. این گزینه‌های جایگزین معمولا مستلزم جراحی یا فرایندی روی دندان‌های سالم مجاور می‌باشند، به این معنا که، جراحی اندودانتیکس نه تنها صرفه جویی در هزینه است، بلکه طبیعی‌ترین درمان برای حفظ سلامت دهان و دندان است.

آیا درمان ریشه با میکروسکوپ دندانپزشکی درد دارد؟

اندودنتیست به بیمار اطمینان خواهد داد که با استفاده از بی حسی موضعی این فرایند هیچ درد و ناراحتی نخواهد داشت. در اکثر بیماران، بی حسی پس از ۲ تا ۳ ساعت از بین خواهد رفت. کاملا طبیعی است که تا چند روز پس از فرایند جراحی در منطقه‌ی جراحی حس سوزش وجود داشته باشد، یا تا زمانی که محل برش بهبود یابد اندکی تورم وجود داشته باشد. پیش از جراحی همه‌ی موارد پیش رو و اتفاقاتی که پس از جراحی رخ خواهند داد با بیمار در میان گذاشته خواهند شد. دستورالعمل‌های لازم برای پس از جراحی نیز به بیمار آموزش داده خواهند شد.

اگر تصور می‌کنید یکی از دندان‌های شما نیاز به درمان اندودونتیک دارد، یک دسته مسائل هستند که نیاز به بررسی بیشتر دارند. عصب کشی یا درمان ریشه، روشی برای ترمیم و حفظ دندان‌هایی است که به شدت پوسیده یا آسیب دیده‌اند. در این روش، پالپ (عصب و رگ‌های خونی) دندان برداشته شده و کانال ریشه تمیز و پر می‌شود. برای بررسی علائم نیاز دندان به درمان ریشه اطلاعاتی از سوی بیمار در اختیار دندانپزشک قرار می‌گیرند. عوامل دیگر تنها توسط دندانپزشک مشخص خواهند شد.

شاید این مطلب برای شما مفید باشد: عصب کشی مجدد دندان

علائمی که بیمار به آنها دقت می‌کند

همواره وجود درد یا علائم و نشانه‌های عفونت یا تورم هستند که به شخص هشدار می‌دهند دندان با مشکل مواجه شده است. دندانپزشک پرسش‌هایی در رابطه با علائمی که با آنها مواجه شده‌اید مطرح خواهد نمود: نوع درد، محل درد، حداکثر درد، عوامل ایجاد کننده‌ی درد، مدت زمان طول درد و اینکه چه چیزی موجب کاهش درد می‌شود.

معمولا دندانی که نیاز به درمان ریشه و عصب کشی دارد یک درد سریع و شدید و ناگهانی در آن ایجاد می‌شود، نسبت به کوچکترین فشاری از خود حساسیت نشان می‌دهد، روی آن جرم انباشته می‌شود و بافت‌های لثه‌ی اطراف آن ملتهب و متورم می‌شود.علائم متعددی وجود دارد که می‌تواند نشان‌دهنده نیاز به عصب کشی باشد.

 

علائم نیاز دندان به درمان ریشه (عصب کشی)

درد

درد دندان همواره نشانه‌ای نیست که شخص آن را به عنوان علامتی برای نیاز دندان به جراحی ریشه تلقی نماید. برخی دندان‌هایی که نیازمند درمان ریشه هستند ممکن است هرگز دردی نداشته باشند. برخی دندان‌های دیگر نیز ممکن است درد آنها با فرایندی کاملا متفاوت از بین برود. اما در صورتی که دو نشانه از علائم زیر با هم مشاهده شوند، می‌توان از نیاز دندان به درمان ریشه مطمئن شد.

مالعه مطالب مشابه: عصب کشی دندان چگونه انجام می شود

درد شدید و مداوم دندان: این درد می‌تواند به دلیل پوسیدگی عمیق، ضربه به دندان یا عفونت باشد.
درد هنگام جویدن یا گاز گرفتن: این درد نشان می‌دهد که عصب دندان آسیب دیده است.
درد ناگهانی و تیز: این درد می‌تواند نشان‌دهنده عفونت حاد دندان باشد.

ویژگی‌های درد

  • درد ممکن است ضربان دار باشد (حس درد شبیه ضربان قلب به نظر می‌رسد).
  • با تغییر وضعیت بیمار (ایستادن، خم شدن، دراز کشیدن و غیره) ممکن است شدت آن تغییر کند (کمتر یا بیشتر شود).
  • ممکن است آنقدر شدید باشد که بیمار را از خواب بیدار کند.

شاید این مطلب برای شما مفید باشد: عصب کشی دندان

مشخصات درد

  • درد ممکن است ناگهانی باشد (به طور خود به خود و بدون هیچ محرکی در آن درد ایجاد شود) یا تنها در پاسخ به عوامل و محرک‌های بیرونی درد ایجاد شود.
  • در صورتی که درد به صورت خود به خود ایجاد می‌شود، ممکن است به صورت مقطع یا پیوسته باشد.
  • در صورتی که درد در پاسخ به محرک ایجاد شود این محرک می‌تواند فشار ناشی از جویدن، گاز زدن، فشردن یا ضربه زدن به دندان، تغییر دما (قرار گرفتن در معرض غذاها یا نوشیدنی‌های سرد یا گرم) و خوراکی‌های شیرینی باشد.
  • با برطرف شدن محرک ممکن است درد فورا از بین نرود اما پس از حدود ۳۰ ثانیه یا بیشتر کاهش خواهد یافت.
  • معمولا مسکن‌هایی که استفاده آنها نیاز به نسخه پزشک ندارد هم نمی‌توانند این درد را کنترل نماید.

محل درد

ممکن است تشخیص دندانی که در آن درد وجود دارد برای بیمار کار ساده‌ای باشد. اما در بسیاری از مواقع، محل دقیق درد مبهم است. در واقع ممکن است محلی که بیمار به عنوان محل درد به آن اشاره می‌کند محل واقعی منشاء درد نباشد. در صورت مشاهده علائم نیاز دندان به درمان ریشه به پزشک مراجعه کنید. دندانپزشک با معاینه دقیق محل اصلی درد را پیدا می‌کند.

تورم صورت علامت نیاز دندان به عصب کشی

حساسیت

حساسیت، تورم و عفونت لثه از جمله علائم بدیهی عفونت، مانند تورم، در تمام مواردی که نیاز است درمان ریشه انجام شود، رخ نمی‌دهد.

حساسیت به گرما و سرما: این حساسیت می‌تواند نشان‌دهنده پوسیدگی عمیق یا التهاب عصب باشد.
حساسیت به غذاها و نوشیدنی‌های شیرین، ترش یا اسیدی: این حساسیت نیز می‌تواند نشان‌دهنده التهاب عصب باشد.

مطالعه مطالب مشابه: درمان ریشه با میکروسکوپ دندانپزشکی (میکروسرجری)

محل تورم دندان

  • در موارد حاد، ممکن است تورم به صورت و گردن نیز منتقل شود.
  • زمانی که تورم نسبتا اندک و کاملا متمرکز باشد، برجستگی درست در نزدیکی نوک ریشه‌ی دندان مشکل‌دار ایجاد خواهد شد.
  • به جای تورم برجسته، ممکن است یک برجستگی جوش مانند در لثه مشاهده شود که محل تجمع چرک است.
  • تورم ممکن است با فاصله‌ی چند روز یا چند ماه مشاهده شود و ممکن است هرگز از بین نرود.
  • وجود تورم همیشه با درد همراه نیست.
  • در صورتی که جرم منشاء تورم راهی برای بیرون آمدند بیابد، ممکن است بیمار در دهان مزه‌ی بدی حس کند یا منجر به بوی بد دهان بیمار شود.
  • در اثر عفونت ممکن است بیمار حس کند دندان از محل خود اندکی بالاتر قرار گرفته است و نسبت به دندان‌های مجاور اندکی بلندتر به نظر برسد.

دیگر علائم و نشانه‌ها

فردی که دندان او نیاز به درمان ریشه دارد ممکن است احساس بیماری (حس کلی بیماری و ناراحتی) داشته باشد، یا تب و یا لنفادنوپاتی (درد یا تورم غدد لنفادی) همراه با دیگر علائم در وی مشاهده شود.

در صورت مشاهده‌ی هر یک از این علائم نیاز دندان به درمان ریشه حتما به دندانپزشک مراجعه نمایید.

تغییر رنگ دندان: دندان عصب‌کشی شده ممکن است تیره یا خاکستری شود.
تورم لثه: تورم و قرمزی لثه در اطراف دندان می‌تواند نشان‌دهنده عفونت باشد.
آبسه دندان: آبسه دندان تجمع چرک در اطراف دندان است که می‌تواند باعث درد شدید، تورم و تب شود.
در صورت مشاهده هر یک از این علائم، باید به دندانپزشک مراجعه کنید تا معاینه و تشخیص داده شود.

علائمی که برای دندانپزشک بدیهی هستند

به نظر می‌رسد برخی دندان‌هایی که نیاز است درمان اندودونتیک روی آنها انجام شود، علائم چندانی از مشکل درون فضای عصب خود نشان نمی‌دهند. اما شخصی که در این زمینه آموزش دیده باشد با جزئی‌ترین نشانه‌ها می‌تواند پی ببرد مشکل وجود دارد. از جمله این نشانه‌ها عبارتند از: رنگ تیره‌ی دندان‌ها، شواهد مبنی بر وجود عفونت در دندان، تغییرات بافت نرم و عدم تقارن بخش‌های مختلف دندان.

کلینیک دندان پزشکی دکتر قدسیان، متخصص و جراح درمان ریشه‌ی دندان آماده  عصب کشی دندان‌های شما عزیزان می‌باشد. می‌توانید از امکانات کلینیک و تخصص دکتر قدیسان برای درمان دندان‌های خود بهره‌مند شوید.

انجام تست سلامت دندان

به محضی که دندانپزشک به عدم سلامت یک یا چند دندان مشکوک شود، از چند تست دیگر استفاده خواهد کرد که کمک می‌کنند دندانپزشک توجه خود را به دندانی متمرکز نماید که علائم نیاز دندان به درمان ریشه را در خود داد و واقعا دارای مشکل جدی است.

اینگونه تست‌ها عبارتند از: تست دما (گرما و سرما)، تست ضربه (زدن ضربه‌ی آرام به دندان)، تست الکتریکی پالپ دندان و البته ارزیابی دندان بر اساس رادیوگرافی با اشعه‌ی ایکس (توموگرافی کامپیوتری پرتو مخروطی و یا معمولی).

سلامت دندان

آیا دندان شما نیاز به درمان ریشه دارد؟

پی بردن به این موضوع که آیا یک دندان نیاز به درمان ریشه دارد همواره کار ساده‌ای نیست. برخی علائم و نشانه‌ها وجود دارند که مشخصه‌ی نیاز دندان به درمان ریشه هستند. برخی علائم دیگر نیز وجود دارند که تنها دندانپزشک‌ها قادر به تشخیص آنها هستند.

تشخیص نیاز به درمان ریشه بایستی بر اساس تصویری کامل باشد.

تشخیص نهایی نیاز دندان به ریشه، بایستی بر اساس اطلاعات جامع و کاملی باشد که دندانپزشک با استفاده از منابع موجود جمع‌آوری نموده است. در اینجا به بیان برخی از این علائم و نشانه‌ها خواهیم پرداخت با این وجود، تنها دندانپزشک است که می‌تواند ارزیابی دقیقی داشته باشد و به تشخیص درست برسد.