آیا دندان شما نیاز به درمان ریشه دارد؟
پی بردن به این موضوع که آیا یک دندان نیاز به درمان ریشه دارد همواره کار ساده‌ای نیست. برخی علائم و نشانه‌ها وجود دارند که مشخصه‌ی نیاز دندان به درمان ریشه هستند. برخی علائم دیگر نیز وجود دارند که تنها دندانپزشک‌ها قادر به تشخیص آنها هستند.
تشخیص نیاز به درمان ریشه بایستی بر اساس تصویری کامل باشد.
تشخیص نهایی نیاز دندان به ریشه، بایستی بر اساس اطلاعات جامع و کاملی باشد که دندانپزشک با استفاده از منابع موجود جمع‌آوری نموده است. در اینجا به بیان برخی از این علائم و نشانه‌ها خواهیم پرداخت با این وجود، تنها دندانپزشک است که می‌تواند ارزیابی دقیقی داشته باشد و به تشخیص درست برسد.
علائم و نشانه‌های نیاز به درمان ریشه و تست پالپ
اگر تصور می‌کنید یکی از دندانهای شما نیاز به درمان اندودونتیک دارد، یک دسته مسائل هستند که نیاز به بررسی بیشتر دارند. برخی از این اطلاعات از سوی بیمار در اختیار دندانپزشک قرار می‌گیرند. عوامل دیگر تنها توسط دندانپزشک مشخص خواهند شد:
علائمی که بیمار به آنها دقت می‌کند
همواره وجود درد یا علائم و نشانه‌های عفونت یا تورم هستند که به شخص هشدار می‌دهند دندان با مشکل مواجه شده است. دندانپزشک پرسش‌هایی در رابطه با علائمی که با آنها مواجه شده‌اید مطرح خواهد نمود: نوع درد، محل درد، حداکثر درد، عوامل ایجاد کننده‌ی درد، مدت زمان طول درد و اینکه چه چیزی موجب کاهش درد می‌شود.
معمولا دندانی که نیاز به درمان ریشه دارد یک درد سریع و شدید و ناگهانی در آن ایجاد می‌شود، نسبت به کوچکترین فشاری از خود حساسیت نشان می‌دهد، روی آن جرم انباشته می‌شود و بافت‌های لثه‌ی اطراف آن ملتهب و متورم می‌شود.
معمولا این یک قانون کلی نیست که همه‌ی این علائم در دندان مشاهده شوند، بلکه ممکن است یک یا چند نشانه در دندان مشاهده شوند و احتمالا تنها به اندودونتیست یادآور می‌شوند که درمان اندودنتیک نیاز است.
علائم نیاز دندان به درمان ریشه (عصب کشی)
الف) درد
درد دندان همواره نشانه‌ای نیست که شخص آن را به عنوان علامتی برای نیاز دندان به جراحی ریشه تلقی نماید. برخی دندان‌هایی که نیازمند درمان ریشه هستند ممکن است هرگز دردی نداشته باشند. برخی دندانهای دیگر نیز ممکن است درد آنها با فرایندی کاملا متفاوت از بین برود. اما در صورتی که دو نشانه از علائم زیر با هم مشاهده شوند، می‌توان از نیاز دندان به درمان ریشه مطمئن شد.
نوع درد
ناراحتی ناشی از درد می‌تواند یک درد سریع و شدید یا دردی مبهم باشد که ممکن است دردی خفیف تا شدید باشد.
ویژگی‌های درد
- درد ممکن است ضربان دار باشد (حس درد شبیه ضربان قلب به نظر می‌رسد).
- با تغییر وضعیت بیمار (ایستادن، خم شدن، دراز کشیدن و غیره) ممکن است شدت آن تغییر کند (کمتر یا بیشتر شود).
- ممکن است آنقدر شدید باشد که بیمار را از خواب بیدار کند.
مشخصات درد
- درد ممکن است ناگهانی باشد (به طور خود به خود و بدون هیچ محرکی در آن درد ایجاد شود) یا تنها در پاسخ به عوامل و محرک‌های بیرونی درد ایجاد شود.
- در صورتی که درد به صورت خود به خود ایجاد می‌شود، ممکن است به صورت مقطع یا پیوسته باشد.
- در صورتی که درد در پاسخ به محرک ایجاد شود این محرک می‌تواند فشار ناشی از جویدن، گاز زدن، فشردن یا ضربه زدن به دندان، تغییر دما (قرار گرفتن در معرض غذاها یا نوشیدنی‌های سرد یا گرم) و خوراکی‌های شیرینی باشد.
- با برطرف شدن محرک ممکن است درد فورا از بین نرود اما پس از حدود ۳۰ ثانیه یا بیشتر کاهش خواهد یافت.
- معمولا مسکن‌هایی که استفاده آنها نیاز به نسخه پزشک ندارد هم نمی‌توانند این درد را کنترل نماید.
محل درد
ممکن است تشخیص دندانی که در آن درد وجود دارد برای بیمار کار ساده‌ای باشد. اما در بسیاری از مواقع، محل دقیق درد مبهم است. در واقع ممکن است محلی که بیمار به عنوان محل درد به آن اشاره می‌کند محل واقعی منشاء درد نباشد.
علائم نیاز دندان به درمان ریشه (عصب کشی)
ب) حساسیت، تورم و عفونت لثه
از جمله علائم بدیهی عفونت، مانند تورم، در تمام مواردی که نیاز است درمان ریشه انجام شود، رخ نمی‌دهد.
میزان تورم و حساسیت
تورم ممکن است بسیار جزئی باشد (یک منطقه‌ی قرمز رنگ، به ظاهر طبیعی، که اندکی حساسیت دارد) یا کاملا برجسته باشد (برجستگی که کاملا قابل لمس است، یا قسمتی که احساسی کاملا متفاوت دارد).
محل تورم
- در موارد حاد، ممکن است تورم به صورت و گردن نیز منتقل شود.
- زمانی که تورم نسبتا اندک و کاملا متمرکز باشد، برجستگی درست در نزدیکی نوک ریشه‌ی دندان مشکل‌دار ایجاد خواهد شد.
- به جای تورم برجسته، ممکن است یک برجستگی جوش مانند در لثه مشاهده شود که محل تجمع چرک است.
- تورم ممکن است با فاصله‌ی چند روز یا چند ماه مشاهده شود و ممکن است هرگز از بین نرود.
- وجود تورم همیشه با درد همراه نیست.
- در صورتی که جرم منشاء تورم راهی برای بیرون آمدند بیابد، ممکن است بیمار در دهان مزه‌ی بدی حس کند یا منجر به بوی بد دهان بیمار شود.
- در اثر عفونت ممکن است بیمار حس کند دندان از محل خود اندکی بالاتر قرار گرفته است و نسبت به دندانهای مجاور اندکی بلندتر به نظر برسد.
علائم نیاز دندان به درمان ریشه (عصب کشی)
ج) دیگر علائم و نشانه‌ها
فردی که دندان او نیاز به درمان ریشه دارد ممکن است احساس بیماری (حس کلی بیماری و ناراحتی) داشته باشد، یا تب و یا لنفادنوپاتی (درد یا تورم غدد لنفادی) همراه با دیگر علائم در وی مشاهده شود.
در صورت مشاهده‌ی هر یک از این علائم حتما به دندانپزشک مراجعه نمایید.
علائم نیاز دندان به درمان ریشه (عصب کشی)
علائمی که برای دندانپزشک بدیهی هستند
به نظر می‌رسد برخی دندان‌هایی که نیاز است درمان اندودونتیک روی آنها انجام شود، علائم چندانی از مشکل درون فضای عصب خود نشان نمی‌دهند. اما شخصی که در این زمینه آموزش دیده باشد با جزئی‌ترین نشانه‌ها می‌تواند پی ببرد مشکل وجود دارد. از جمله این نشانه‌ها عبارتند از: رنگ تیره‌ی دندانها، شواهد مبنی بر وجود عفونت در دندان، تغییرات بافت نرم و عدم تقارن بخش‌های مختلف دندان.
انجام تست سلامت دندان
علائم نیاز دندان به درمان ریشه (عصب کشی)
به محضی که دندانپزشک به عدم سلامت یک یا چند دندان مشکوک شود، از چند تست دیگر استفاده خواهد کرد که کمک می‌کنند پزشک توجه خود را به دندانی متمرکز نماید که واقعا مشکل دارد.
اینگونه تست‌ها عبارتند از: تست دما (گرما و سرما)، تست ضربه (زدن ضربه‌ی آرام به دندان)، تست الکتریکی پالپ دندان و البته ارزیابی دندان بر اساس رادیوگرافی با اشعه‌ی ایکس (توموگرافی کامپیوتری پرتو مخروطی و یا معمولی).
